چگونه سبزه عید بکاریم؟
سبزه نوروز یکی از نشانههای زیبا در سفره هفت سین به شمار میرود که نماد زندگی، شادابی و رویش است. ایرانیان سبزه عید را با دانههای غلات میکارند.
با شروع اسفند ماه تب و تاب روزهای پایانی سال میان ایرانیان بالا میگیرد و خانوادهها خود را برای استقبال از بهار و چیدن سفره هفت سین آماده میکنند. سبزه نوروز از زیباترین نشانههای سفره هفت سین است که با دانههای مختلف گیاهان و میوهها کاشته میشود. برخی خانوادهها سبزه عید را از چند هفته مانده به عید میکارند و برخی دیگر نیز سبزه زیبا و موردعلاقه خود را شب عید نوروز از بازار تهیه میکنند.
اگر از آن دسته افرادی هستید که تمایل به تهیه وسایل سفره هفت سین در خانه دارید، در ادامه با ما همراه شوید تا شما را با کاشت انواع سبزه شب عید آشنا کنیم. سبزه عید با توجه به دانه غلات یا هسته مرکباتی که میکارید، شکلهای متفاوتی دارند و با کمی دقت و سلیقه میتوانید زیباترین سبزهها را برای سفره هفت سین خود آماده کنید.
چگونه انواع سبزه شب عید بکاریم؟
- تاریخچه سبزه در ایران باستان
- بهترین زمان گذاشتن سبزه عید چه زمانی است؟
- زمان کاشت سبزه ها چقدر است؟
- کدام بذر مناسب سبزه عید است؟
- روش سبز کردن سبزه
- انواع سبزه عید
- نکات مهم در کاشت سبزه عید نوروز
تاریخچه سبزه در ایران باستان
منبع عکس: خبرگزاری ایمنا، عکاس نامشخص
سفره هفت سین نوروز قدمتی باستانی در ایران دارد که هفت نماد مقدس از زندگی و زمین در آن نشانههایی از برکت و زندگی بودند. در گذشته نمادهای سفرههای نوروزی بر عدد هفت استوار بود که برخی مورخان دلیل آن را تقدیس این عدد از سوی ایرانیان میدانند؛ اما با گذشت زمان هفت سین جای دیگر نمادها را گرفت و امروزه نیز ایرانیان ساعتهایی پیش از تحویل سال، سفرههای هفت سین خود را میچینند.
یکی از معروفترین سینهای سفره هفت سین، سبزه عید است. در زمان ایران باستان در فاصله ۲۵ روز مانده تا نوروز ۱۲ ستون از خشت خام پای دروازههای کاخ پادشاهان میساختند و در هرکدام یک نوع غلات میکاشتند. دانههای غلات شامل گندم، جو، برنج، باقلا، ارزن، ذرت، لوبیا، عدس، ماش، کاجیله، نخود و کنجد میشدند. سبز شدن این دانهها تا روز نوروز نماد برکت فراوان در سال پیش رو بود و هرچه ستونهای خشتی سرسبزتر و پربارتر میشدند، نشان از فزونی برکت آن دانه در سال آینده داشت. روز ششم نوروز مردم با شادمانی سبزهها را میچیدند و در مزارع رها میکردند.
از طرف دیگر، کشاورزان در ایران باستان سبزی غلات مختلف در شروع هر سال را نشانه آمادگی آبوهوای آن سال برای کاشت نوع مشخصی از غلات میدانستند و به این ترتیب محصول مورد توجه برای کاشت در زمین خود را در نوروز انتخاب میکردند.
در روزگار نه چندان دور نیز بانوان در خانهها با آدابی خاص سبزه میکاشتند. در هر خانواده مادر بهاندازه تعداد اعضا مشتی از گندم، جو یا سایر دانهها را خیس میکرد. هر مشت را به نیت یک نفر برمیداشت؛ بهطوری که هیچ دانهای به زمین نیفتد و همزمان برای افراد خانواده آرزوی سلامتی و برکت و برای جمع خانواده نیت خوشبختی میکرد. تا نخستین روز نوروز نیز به سبزهها آب میداد و به آنها رسیدگی میکرد. اگر سبزهها زود بلند میشدند نشانه گره گشایی در کار همه خانواده بود و اگر سبزهها کند رشد میکردند یا خشک میشدند، آن را نشانه سال سخت پیش رو میدانستند.
منبع عکس: سایت دلگرم، عکاس نامشخص
در فرهنگ مردم ایرانزمین سبزه نشانه برکت، باروری و سرسبزی است و رویش سبزهها در بهار را نماد تازه شدن زندگی میدانند. امروزه نیز ایرانیان و بسیاری از فارسیزبانان در سایر نقاط جهان، در هفتههای پایانی اسفند ماه انواع مختلف غلات را سبز میکنند و با تزیینات زیبا بر سفره هفت سین نوروز میگذارند. برخلاف گذشتههای دور، امروزه سبزههای نوروز را تا روز سیزده بدر نگه میدارند و سپس با حضور در طبیعت در سیزدهمین روز عید، آنها را در آبهای روان و دشتها رها میکنند.
در نقاط مختلف ایران، سبزههای مختلف را با شیوههای متفاوت سبز میکنند و در بسیاری از شهرها و روستاهای کشور ما، آدابی سنتی برای کاشت انواع دانه وجود دارند. کاشت انواع سبزه در خانهها حال و هوای خاصی دارد؛ اما چنانچه موفق به کاشت سبزه نوروز در زمان مناسب نشدید، انوع سبزهها با تزیینات مختلف در بازار موجود هستند.
بهترین زمان گذاشتن سبزه عید چه زمانی است؟
منبع عکس: خبر آنلاین، عکاس نامشخص
اگر علاقهمند به کاشت سبزه در خانه هستید، زمان کاشت هر نوع دانه مهم است؛ زیرا برای داشتن سبزهای پر و زیبا در هفت سین، با توجه به هر بذر باید در زمان مناسب اقدام به کاشت دانهها کنید. کمترین زمان برای رویش سبزهها در حدود یک هفته مانده به نوروز است؛ اما بیشتر دانهها بین دو هفته تا ۲۰ روز زمان برای رویش کامل نیاز دارند.
بعضی دانهها مانند ارزن در کمتر از یک هفته جوانه میزنند؛ اما برای داشتن سبزهای پر، باید زودتر اقدام کنید. اگر در شلوغی پایان سال فراموش کردید دانهها را در زمان مناسب خیس کنید، امکان خرید انواع سبزه در طرحها و مدلهای مختلف را از بازار خواهید داشت. در ادامه به معرفی انواع سبزهها و زمان مناسب برای کاشت هرکدام میپردازیم. با توجه به سلیقه و زمان خود میتوانید بهترین دانه را برای کاشت سبزه عید انتخاب کنید.
زمان کاشت سبزه ها چقدر است؟
منبع عکس: همشهری آنلاین، عکاس نامشخص
برخی دانهها بهمدت زمان طولانیتری برای جوانه زدن و سبز شدن نیاز دارند و برخی دیگر زود رشد میکنند. دانههای هسته مرکبات در حدود دو روز باید در آب بمانند تا پوسته آنها باز شود، اما دانههای یونجه، شنبلیله و کنجد، زمان بسیار کوتاهی، در حدود چند ساعت برای خیس شدن نیاز دارند و با سرعت بیشتری سبز میشوند.
بعد از هسته مرکبات، دانههای حبوبات نیاز به در آب ماندن دارند و یک شبانهروز باید خیس بخورند. حبوبات برای سبز شدن نیاز به زمان بیشتری نسبت به دانههایی مانند گندم و جو دارند. کاشتن دانهها در خاک نسبت به سبز کردن آنها در پارچه مرطوب زمانبر است و سبزه بذرها در این روش گرچه ماندگاری بیشتری دارند، دیرتر سبز میشوند.
اگر بین دو هفته تا ۱۰ روز تا عید نوروز زمان دارید، دانههایی مانند گندم، ماش و ارزن را در حدود ۱۰ ساعت خیس کنید و سپس در پارچه مرطوب بپیچید. خرفه، کنجد و شاهی نیز بسیار سریع جوانه میزنند و سبز میشوند. برای داشتن سبزههایی زیبا تا روز سیزده بدر، از کاشت زود هنگام دانهها پرهیز کنید؛ زیرا در این صورت تا سیزدهمین روز نوروز سبزههای شما پژمرده خواهند شد.
کدام بذر مناسب سبزه عید است؟
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان، عکاس نامشخص
برای کاشت انواع سبزه عید میتوانید از انواع غلات یا هسته مرکبات استفاده کنید. انتخاب بذرهایی که سبزه آنها ماندگاری طولانیتری دارند، بهتر از دانههای حساس است. گندم و جو از بهترین دانهها برای کاشت سبزه عید هستند؛ زیرا حتی اگر مدت زیادی در خانه مانده باشند نیز پس از خیس شدن بهراحتی جوانه میزنند.
هسته مرکبات نیز دانههایی مناسب برای کاشت سبزه نوروز به شمار میروند. این دانهها بهراحتی در دسترس هستند و بهدلیل کاشت آنها در خاک، ماندگاری طولانی دارند. اگر زمان زیادی تا لحظه تحویل سال و نوروز ندارید، بهترین انتخاب برای شما دانههایی هستند که زود جوانه میزنند؛ کنجد، شنبلیله، گندم، شاهی، ارزن و ماش دانههایی مناسب برای این منظور به شمار میروند.
منبع عکس: سایت پرشین وی، عکاس نامشخص
بعضی از دانهها کاملا منظم سبز میشوند و در هر ظرف شکل مناسب ظرف را به خود میگیرند؛ اما بعضی دانهها پیچدرپیچ هستند و برای بلند شدن به زمان بیشتری نیاز دارند. شکل ظاهری سبزهها نیز با هم تفاوت دارد. برخی دانهها بهصورت برگهای صاف و سوزنی رشد میکنند و برخی دیگر پهنتر هستند و ارتفاع کمتری دارند. با توجه بهشکل سبزهها میتوانید بذر موردعلاقه خود را برای کاشت سبزه عید انتخاب کنید.
اگر علاقهمند به ایجاد تنوع در شکل سبزه نوروز هستید نیز گزینههای متفاوتی پیش روی شما قرار دارد. سبزه در خاک ژلهای، سبزههای دورنگ، سبزههای عروسکی و سبزههایی بهشکلهای مختلف مانند ستاره و قلب از پرطرفدارترین سبزههای مدل دار هستند. برای کاشت این مدل از سبزهها به صرف زمان بیشتری نیاز دارید و باید حوصله بیشتری به خرج دهید؛ پس چنانچه زمان و حوصله کافی ندارید، از انتخاب این گزینهها اجتناب کنید.
روش سبز کردن سبزه
منبع عکس: آخرین خبر، عکاس نامشخص
برای کاشت انواع سبزه عید نوروز راههای متفاوتی وجود دارند. برخی از شیوهها سنتی و ساده هستند و از گذشتههای دور تا به امروز از این شیوهها استفاده شده است . برخی روشها نیز جدیدتر هستند و با توجه به علاقه و سلیقه برخی افراد در تزیین سفرههای هفتسین مجلل کاربرد دارند. با کمی خلاقیت میتوانید سبزههای ساده را در سبدهای مختلف، تخممرغ خالی یا درون تنگهای شیشهای بکارید و جلوهای زیباتر به سبزه عید خود ببخشید. در این بخش ما به معرفی برخی از معروفترین روشهای سبز کردن سبزه میپردازیم.
روش سنتی سبز کردن سبزه عید
منبع عکس: خبر آنلاین، عکاس نامشخص
در شیوه سنتی سبز کردن سبزه، دانهها را خیس میکنند و با توجه به مقاومت پوسته بذر مورد نظر، به دانهها برای پف کردن و جدا شدن پوستهها فرصت میدهند. پس از این مرحله، دانهها را از پوستهها بهآرامی جدا میکنند و با احتیاط در پارچه نمدار میپیچند. در این مرحله برخی بذرها را میتوان در خاک نرم گلدان کاشت.
در گذشته از روش کاشت مستقیم بذرها در خاک نیز استفاده میکردند و امروزه نیز در بسیاری از روستاها و مناطق خوش آب و هوا دانهها را در خاک میکارند. در مدت رشد جوانهها و سبز شدن آنها مراقبت از سبزهها بیشترین اهمیت را دارد؛ زیرا در صورت تغییر دمای ناگهانی، کمبود آب و تابش شدید خورشید، دانهها از بین میروند و سبزهای نخواهید داشت. در صورت سبز شدن سبزهها دیگر جای نگرانی نیست.
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکاس نامشخص
پس از سبز شدن جوانهها نیاز سبزه شما به آب کمتر میشود و اگر فرصت کافی تا نوروز دارید نیاز به تابش مستقیم خورشید نیست. در این مرحله، روزی یک بار به سبزه آب بدهید و آن را در مکانی با دمای متعادل قرار دهید. پس از گذشت چند روز شما سبزهای پرپشت و زیبا خواهید داشت. گندم و جو از قدیمیترین بذرهای سبزه عید هستند که با روش بالا میتوانید بهراحتی آنها را سبز کنید. در گذشته مهمترین نکته در کاشت سبزه شب عید، کاشت آن به دست اعضای خانواده بود.
روش سبز کردن سبزه با خاک ژله ای
منبع عکس: سایت ستاره، عکاس نامشخص
کاشت سبزه در خاک ژلهای یکی از شیوههای جدید کاشت سبزه عید است که بهدلیل تنوع رنگی بالا و سادگی، طرفداران زیادی دارد. در این شیوه باید یک بسته خاک ژلهای از گل فروشیها تهیه کنید و آن را بهمدت حداقل ۱۲ ساعت در آب بریزید تا کاملا پف کند. در این مرحله با توجه به نوع بذر خود میتوانید از دو روش زیر سبزه خود را بکارید.
اگر برای سبزه از دانههای سخت و درشت مانند انواع تخمهها استفاده میکنید، پس از خالی کردن آب اضافه خاک ژلهای و ریختن آن در ظرف مورد نظر خود، دانهها را روی خاک ژلهای بریزید. در این مرحله روی ظرف را با لایه نایلون بپوشانید و در مکانی با نور کافی، اما غیرمستقیم خورشید قرار دهید. بهدلیل رطوبت کافی خاک ژلهای، روزی یک بار اسپری آب روی سبزهها کافی است. اگر دانههایی ریز را برای کاشت در خاک ژلهای انتخاب کردید، بخشی از خاک ژلهای که دانه را روی آن میریزید له کنید و روی دانهها را نیز با خاک ژلهای له شده بپوشانید.
منبع عکس: مجله تصویر زندگی، عکاس نامشخص
پس از جوانه زدن بذرها میتوانید لایه نایلون را بردارید؛ اما اسپری روزانه آب را فراموش نکنید. خاک ژلهای بهدلیل خواص بالا برای گیاه و جذب رطوبت کافی سبب ماندگاری سبزه عید شما میشود و گزینهای مناسب برای افراد با مشغله کاری بالا و زمان محدود برای سبز کردن سبزه است. خاک ژلهای پس از جذب آب چند برابر افزایش حجم خواهد داشت؛ پس ظرف خیساندن خاک ژلهای را بزرگ انتخاب کنید و سر آن را خالی بگذارید. به خاطر داشته باشید بذرهای شبدر و منداب مناسب کاشت در خاک ژلهای نیستند.
روش سبز کردن سبزه با کوزه
منبع عکس: مجله تصویر زندگی، عکاس نامشخص
کاشت سبزه روی کوزه و ظروف سفالی شیوهای نهچندان جدید، اما پرطرفدار است. چیدن سفره هفت سین از سنتیترین رسوم ما ایرانیان به شمار میرود و بسیاری خانوادهها از ظروف سنتی و صنایع دستی در تزیین این سفره و چیدمان سینهای آن استفاده میکنند؛ به همین دلیل انواع ظروف سفالی از پرطرفدارترین ظروف برای تزیین سفرههای هفت سین هستند.
برخلاف آنچه به نظر میرسد کاشت سبزه نوروز بر بدنه ظروف سفالی و کوزهای سخت نیست و تفاوت خاصی با کاشت سنتی سبزه عید ندارد. سفال بهدلیل خاصیت بالا در جذب رطوبت، ظرفی مناسب برای سبز کردن انواع دانههای لعابدار و دارای خاصیت چسبندگی است.
برای سبز کردن سبزه روی کوزه باید پس از خیس کردن دانههای مورد نظر خود، کوزه یا ظرف مورد نظر را پر از آب کنید تا خنک و مرطوب شود. پس از مدت زمان لازم برای لعاب دادن دانهها، پارچهای نازک مانند تنظیف را روی سطح کوزه یا ظرف خود بکشید و آن را خیس کنید تا کاملا به بدنه ظرف بچسبد. در این مرحله آب دانهها را خالی کنید و با کمک دست بذرهای ژلهی و چسبناک را به بدنه کوزه و روی پارچه خیس بچسبانید. دقت کنید که بذرها یک دست روی ظرف شما پخش شوند.
ادامه مراحل کاشت سبزه روی کوزه بسیار ساده است. کوزه را پر از آب کنید و چنانچه نور یکسان به همه بذرها نمیرسد، ظرف را در طول روز چند بار بچرخانید. اسپری آب روی سبزهها در طول روز را نیز فراموش نکنید. بهترین بذرها برای کاشت روی کوزه شاهی و خاکشیر هستند. برای کاشت سبزه روی کوزه از ۱۰ تا ۱۲ روز پیش از عید نوروز اقدام کنید. اگر سبزهها را زود روی کوزه بکارید بهدلیل رشد زیاد شکل خود را از دست میدهند و ظاهر زیبایی در سفره هفت سین نخواهند داشت.
روش سبز کردن سبزه درختی
منبع عکس: مجله تصویر زندگی، عکاس نامشخص
سبزه درختی یکی از مدلهای پرطرفدار برای کاشت سبزه نوروز است. برای این مدل نیز مانند برخی دیگر از نمونههای کاشت سبزه بذرهای لعابدار و چسبنده مناسب هستند. دانههای مورد نظر را بهمدت چند ساعت یا یک روز در آب خیس کنید. در فاصله خیس خوردن دانهها میتوانید ماکت درخت مورد نظر خود را بسازید.
برای ساخت ماکت درخت میتوانید از اسفنج یا یونولیت استفاده کنید. تکههای پنبه یا سینی پلاستیکی کوچک نیز برای برجستگی شاخهها یا طراحی طبقه درخت کاربرد دارند. اگر تجربه ساخت ماکت را ندارید از طرحهای ساده الگو بگیرید. اسفنج بهدلیل نگه داشتن رطوبت در خود گزینهای بهتر برای ساخت انواع شکلها است. پس از تکمیل ماکت و خیس خوردن دانهها سطح درختچه خود را با نایلون و پارچه تنظیف بپوشانید و روی آن آب بپاشید؛ اما پیش از آن حتما چند سوراخ در لایه نایلونی ایجاد کنید. لایه نایلونی روی ماکت به مرطوب ماندن اسفنج و سبزهها کمک میکند.
منبع عکس: سایت هونل، عکاس نامشخص
در این مرحله لایهای نازک از بذرها را روی درختچه بمالید و سپس سطح ماکت را آبپاشی کنید. برای حفظ رطوبت سبزهها تا زمان سبز شدن جوانهها میتوانید با لایه نایلونی ظریف و سوراخدار روی بذرها را بپوشانید. پس از سبز شدن جوانهها نایلون را بردارید و سبزه درختی خود را در محیطی با دما و نور یکنواخت قرار دهید. اگر سرعت سبز شدن سبزهها بالا بود، سبزه درختی را به مکانی خنکتر منتقل کنید تا ماندگاری بیشتری داشته باشد. در این روش میتوانید با توجه به خلاقیت خود طرحهای دیگری مانند ستاره را جایگزین درخت کنید و سبزههایی شکل دار و متنوع بکارید.
روش سبز کردن سبزه دو رنگ
منبع عکس: پرشین وی، عکاس نامشخص
برای درست کردن سبزه دورنگ باید از ترکیب دانههای مختلف در کاشت سبزه استفاده کنید. تخم گیاه منداب قرمز رنگ است و سبزه آن با رنگ سایر دانهها فرق میکند؛ به همین دلیل با ترکیب دانه گیاه منداب با سایر دانهها مانند خاکشیر میتوانید سبزه دورنگ بکارید. اگر با کمک اسفنج و یونولیت شکلهایی مانند گل و ستاره درست کنید، سبزه دورنگ شما جلوه دوچندان خواهد داشت. به این ترتیب که گلبرگها را با تخم منداب و مرکز آن را با دانههای سبز رنگ پر کنید.
تخم خرفه نیز از دیگر دانههایی است که از ترکیب آن با سایر دانهها میتوانید سبزههای دورنگ داشته باشید. البته تخم خرفه بهدلیل نداشتن لعاب باید با دانههای چسبنده و لعابدار مخلوط شود. سایر مراحل کاشت سبزه دورنگ مانند سبزه درختی است و با استفاده از ماکت و با سلیقه پخش کردن دانههای خیس خورده، در نهایت سبزهای دورنگ و زیبا خواهید داشت.
روش سبز کردن سبزه در آب
منبع عکس: سایت سرآشپز، عکاس نامشخص
برای کاشت سبزه روی آب بهترین وسیله تنگ بلور است. سبزه روی آب جلوهای خاص به سفره هفت سین شما میبخشد؛ اما نگهداری از آن ممکن است برای برخی افراد سخت باشد. در این شیوه انتهای تنگی را با ماسه و خاک نرم بپوشانید. سپس بذر گیاه «مونت کارلو» را بهآرامی روی آن بپاشید. این بذر را میتوانید از گلخانهها و گل فروشیها تهیه کنید. سپس فضای داخل بطری را با آبپاش خیس کنید و روی ظرف را با سلفون نایلونی بپوشانید. دقت کنید فضای داخل تنگ همیشه مرطوب باشد. در این مرحله تنگ را زیر نور ملایم مصنوعی قرار دهید و چند روز صبر کنید تا سبزهها در حدود دو سانتیمتر رشد کنند. حالا درپوش ظرف را بردارید و بهآرامی از کناره تنگ آب درون آن بریزید. با بالا آمدن آب در تنگ، سبزه شما روی آب قرار میگیرد و بسیار زیبا میشود.
انواع سبزه عید
منبع عکس: سایت سلام نو، عکاس نامشخص
انواع دانه غلات و هسته مرکبات گزینههایی مناسب برای کاشت سبزه عید هستند؛ اما تفاوتهای کوچکی در مراحل سبز کردن این دانهها وجود دارند که در این بخش به شرح آنها میپردازیم. شما با توجه به سلیقه خود میتوانید یکی از بذرهای زیر را انتخاب کنید و با توجه به شیوه کاشت آن، سبزه عید خود را بکارید.
گندم
منبع عکس: مجله تصویر زندگی، عکاس نامشخص
سبزه گندم از متداولترین سبزهها در سفره هفت سین است که قدمت زیادی دارد. برای کاشت سبزه گندم در حدود ۲۰ روز زمان نیاز دارید و میتوانید از روز ۱۰ اسفند برای خیس کردن دانههای گندم اقدام کنید. گرچه بذر گندم ماندگاری بالایی دارد؛ اما استفاده از دانههای تازه سبب رشد زودتر دانهها و کسب نتیجه بهتر میشود.
برای کاشت سبزه گندم یک مشت گندم را در آب بریزید و صبر کنید بین یک تا دو شبانهروز خیس بخورد. در این مدت آب گندمها را یک یا دوبار عوض کنید تا بو نگیرد. به خاطر داشته باشید وجود کف و حباب روی سطح آب نشانههایی از گندیدگی آن است و در این شرایط باید آب را سریع عوض کنید. بعد از پف کردن گندمها آنها را در آبکش بریزید. سپس گندمها را لای پارچهای مرطوب قرار دهید و مراقب باشید پارچه خشک نشود.
پس از جوانه زدن گندمها میتوانید آنها را به ظرف مورد نظر خود یا گلدان منتقل کنید. در این مرحله جوانهها را در معرض آفتاب قرار دهید و روی آنها مرتب آب بپاشید تا خشک نشوند. کمبود آب در مقابل آفتاب سبب زردی سریع سبزه گندم میشود. سبزه گندم در مقابل نور خورشید به سرعت قد میکشد و بلند میشود. مراحل کاشت دانه جو نیز شباهت زیادی به دانه گندم دارد.
عدس
منبع عکس: خبرگزاری راه دانا، عکاس نامشخص
عدس از محبوبترین حبوبات و دانهها برای کاشت سبزه عید است. بهترین زمان برای کاشت سبزه عدس در حدود ۲۰ روز مانده به عید نوروز است. برای کاشت این دانه نخست آن را در ظرف مناسبی بریزید و با آب ولرم روی آن را بپوشانید. نیازی به حجم بالای آب نیست و باید تنها کمی روی عدسها پوشیده شود.
بعد از گذشت ۲۴ ساعت عدسها پف میکنند و تغییر شکل میدهند. به خاطر داشته باشید اگر آب روی عدسها کف کرد یا حباب زد، حتما آن را عوض کنید. عدس آب را جذب میکند؛ پس هر بار حجم آب پایین رفت، کمی آب ولرم روی آن اضافه کنید. پس از تغییر شکل عدسها، آنها را لابهلای پارچهای نخی و نمدار بریزید. تا زمان رشد جوانهها، عدسها باید در پارچه بمانند؛ اما پارچه را مرتب خیس کنید.
منبع عکس: سایت ویستا، عکاس نامشخص
وقتی جوانهها از رنگ سفید به سبز تغییر کردند، زمان جابهجایی دانههای عدس به ظرف نهایی و مورد نظر شما است. در این مرحله سبزه را در مقابل نور خورشید بگذارید و مرتب آب روی آن اسپری کنید تا خشک نشود. هرچه آفتاب بر سبزهها مستقیمتر باشد، سبزهها زودتر بلند میشوند. برای یکدست شدن سبزه آن را مقابل نور خورشید بچرخانید. به این ترتیب شما سبزه عدس بلند و یکدست در سفره هفت سین خواهید داشت.
ماش
منبع عکس: سایت آرگا، عکاس نامشخص
ماش از دیگر دانههای پرطرفدار برای کاشت سبزه عید است. سبزه ماش لطافت زیادی دارد و بهراحتی شکل ظرفهای مختلف را به خود میگیرد. این دانه نیز در حدود ۲۰ روز زمان نیاز دارد تا کاملا پرپشت و زیبا شود. برای کاشت دانههای ماش آنها را یک شبانهروز خیس کنید. بعد از ۲۴ ساعت اندازه این دانهها دو برابر قبل خواهد شد.
در مرحله بعد دانههای ماش را روی دستمال مرطوب بریزید یا به دستمال تنظیف دور کوزه و ظرف سفالی بمالید. سبزه ماش بسیار لطیف است و حجم بالای دانه آن سبب پرپشتی سبزه میشود و مانعی برای رشد دانههای زیری ایجاد نمیکند. تا زمان سبز شدن جوانهها پارچه را مرطوب نگه دارید. پس از آن میتوانید ظرف سبزه را در آفتاب بگذارید و با تغییر جهت ظرف روی آن آب اسپری کنید.
سبزه ماش در آفتاب به سرعت رشد میکند. اگر تا پیش از نوروز سبزهها قد کشیدند، ظرف را به مکانی خنک منتقل کنید تا رشد آن کندتر شود. برای آبیاری سبزه ماش از آب خیلی سرد استفاده نکنید. این سبزه از زیباترین سبزههای نوروز است و طرفداران زیادی دارد.
هسته مرکبات
منبع عکس: سایت فانیگما، عکاس نامشخص
هسته مرکبات در دسترس همه هستند و افراد زیادی برای کاشت سبزه عید از این دانهها استفاده میکنند. این دانهها در نخستین مرحله بین یک تا دو روز نیاز به خیس شدن دارند تا پف کنند. پس از پف کردن آنها پوسته بیرونی را بهآرامی جدا کنید و هسته داخلی را دوباره بهمدت یک روز در آب بگذارید. در این مرحله باید از خاک نرم برای کاشت دانهها استفاده کنید. برخلاف سایر سبزهها، سبزه هسته مرکبات به مقدار زیادی دانه نیاز ندارد و کاشت تنها چند هسته در گلدان کافی است.
هستههای پوست کنده را با فاصله مناسب و در عمق دو سانتی متری خاک در گلدان بکارید تا فضای کافی برای رشد داشته باشند. برای حفظ رطوبت خاک، دو روز نخست لایهای نایلونی و سوراخ دار روی گلدان بکشید و رطوبت خاک را مرتب بررسی کنید. میتوانید برای جلوگیری از آبپاشی زیاد، آب را روی خاک اسپری کنید. بین دو هفته تا یک ماه برای مشاهده جوانهها زمان لازم است.
منبع عکس: همشهری آنلاین، عکاس نامشخص
پس از رشد جوانهها و خروج سبزه از خاک، بهتدریج برگها نمایان میشوند و سبزهای مانا و زیبا خواهید داشت. با مراقبت کافی و مناسب از این سبزه و استفاده از خاک خوب، میتوانید نهالی زیبا به باغچه منتقل کنید. برای کسب نتیجه مناسب در کاشت هسته مرکبات از نخستین روزهای بهمن دستبهکار شوید. سبزه هسته مرکبات ماندگاری طولانی دارد و بیش از دو سال در گلدان میماند.
خاکشیر
خاکشیر نیز از دانههای لطیف است که با سرعت و بهراحتی سبز میشود. برای خیساندن دانههای خاکشیر یک روز زمان کافی است. این دانه را نیز میتوانید دور کوزه یا ظروف سفالی بپیچید و سبزهای کوزهای داشته باشید. برای این کار پس از خیس خوردن دانهها آنها را روی پارچه نازک و ظرف مورد نظر خود بمالید و با پارچه مرطوب روی آن را بپوشانید. در این مرحله روی دانهها را مرتب آبپاشی کنید. پس از رشد جوانهها پارچه را از روی آن بردارید و سبزه را در معرض نور خورشید قرار دهید. با تغییر جهت ظرف و آبپاشی مناسب، سبزه خاکشیر شما به سرعت رشد خواهد کرد. برای کاشت این سبزه ۱۰ روز پیش از نوروز اقدام کنید.
تخم کتان
منبع عکس: سایت آرگا، عکاس نامشخص
برای کاشت سبزه تخم کتان باید در حدود یک تا دو قاشق غذاخوری بذر کتان را بهمدت یک شبانهروز خیس کنید. این بذر ژلهای و بسیار لطیف است و برای کاشت آن میتوانید از خاک سبک با قدرت جذب رطوبت بالا استفاده کنید. برای این کار کافی است دانههای خیسخورده را روی خاک مرطوب بریزید و روی آنها را با نایلونی سوراخ دار بپوشانید. در این مدت روی ظرف را مرتب آبپاشی کنید و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. پس از چند روز دانهها سبز میشوند و بالا میآیند. در این مرحله میتوانید نایلون را از روی سبزهها بردارید و ظرف را در مکانی با نور و دمای معتدل قرار دهید تا سبزهها کامل بلند شوند.
ذرت
منبع عکس: سایت ستاره، عکاس نامشخص
دانههای ذرت باید مدت زمان بیشتری نسبت به دیگر دانهها در آب بمانند. در مدت خیساندن ذرتها آب ظرف را عوض کنید تا کف نکند و بو نگیرد، اما مکان ظرف را در جایی ثابت بگذارید تا اعتدال دما برقرار باشد. با توجه به زمانی که ذرتها برای سبز شدن نیاز دارند از حدود ۲۰ روز قبل دانهها را خیس کنید.
بعد از پف کردن دانههای ذرت، آنها را داخل پارچه مرطوب بریزید و مراقب باشید خشک نشوند. در این مرحله ذرتها سریع جوانه میزنند و سبز میشوند. پس از سبزی جوانههای ذرت آنها را در آفتاب بگذارید و مانند سایر دانهها با آبپاش مرتب خیس کنید؛ اما مراقب باشید آب در انتهای ظرف جمع نشود. مقدار آبی که روی سبزهها میپاشید باید تنها آنها را خیس نگه دارد. با تغییر جهت ظرف در مسیر آفتاب، سبزهها یکدست خواهند شد.
در کاشت سبزه ذرت استفاده از ذرت تازه و انتخاب حجم مناسب دانهها نکات مهمی هستند. ذرت خشک و آماده بو دادن جوانه نمیزند و سبز نمیشود. از طرفی بهدلیل درشتی دانههای ذرت، باید حجم مناسبی را خیس کنید تا دانههای زیری هم بتوانند رشد کنند.
کنجد سیاه
کنجد سیاه از بهترین دانهها برای کاشت سبزه عید است؛ زیرا سریع جوانه میزند و رشد میکند. برای کاشت سبزه کنجد، دانههای آن را در حدود ۱۰ ساعت در آب ولرم خیس کنید و سپس به درون پارچه مرطوب بریزید. بهدلیل کوچکی دانههای کنجد یکی از بهترین راهها برای سبز کردن سبزه آن پیچیدن پارچه نمدار به دور بطری یا کوزه است.
در این مرحله باید مرتب روی دانهها آب اسپری کنید تا زودتر جوانه بزنند. پس از سبز شدن جوانهها ظرف مورد نظر خود را در آفتاب بگذارید و مرتب جهت آن را تغییر دهید تا سبزه یکدست شود. برای کاشت سبزه کنجد ۱۰ روز پیش از عید نوروز اقدام کنید.
سبزه هسته خرما
منبع عکس: مجله تصویر زندگی، عکاس نامشخص
هسته خرما از دانههای خاص در تهیه سبزه است که برای کاشت آن به زمان طولانیتر و تجربه بیشتر نیاز دارید. اگر تمایل به تنوع در کاشت دانههای جدید دارید، این دانه انتخاب مناسبی برای شما است. برای کاشت هسته خرما نخست باید در حدود یک هفته تا ده روز آنها را در آب خیس کنید. برای این کار از آب خنک استفاده و هرروز آن را عوض کنید.
پس از ۱۰ روز هستههای پف کرده را در دستمال مرطوب بپیچید و سپس درون یک نایلون بگذارید. در این مرحله باید هستهها را مرطوب نگه دارید و در مکانی گرم، اما نه در معرض مستقیم خورشید قرار دهید. به خاطر داشته باشید نایلون هستهها را در نقاط تاریک اتاق قرار نگذارید. بین ۱۵ تا ۲۰ روز زمان لازم است تا هستهها ریشه کنند.
پس از رشد ریشههای هسته خرما باید آنها را در گلدانی بگذارید و پوششی نرم از خاک روی آن بریزید. برای نتیجه بهتر، از خاکهای با جذب رطوبت بالا استفاده و مرتب آن را آبپاشی کنید. برای حفظ رطوبت خاک نیز میتوانید لایهای نایلون روی آن بکشید. دانهها بهآرامی جوانه میزنند و سبز میشوند و شما گلدانی زیبا خواهید داشت. برای کسب نتیجه تا زمان سال تحویل میتوانید بین دو ماه تا ۴۰ روز مانده به نوروز کار کاشت دانههای خرما را آغاز کنید.
سبزه تخمه کدو
منبع عکس: مجله تصویر زندگی، عکاس نامشخص
سبزه تخمه کدو از دیگر سبزههای مناسب سفره هفت سین است. این سبزه از تخمه کدو رشد میکند و برای این منظور باید تخمهها را دو روز در آب خیس کنید. برای داشتن سبزهای پرپشت، بهتر است از سه هفته پیش از عید اقدام کنید. دانههایی که پس از دو روز روی آب میآیند خراب هستند و سبز نمیشوند؛ پس آنها را دور بریزید. پس از پف کردن دانهها مانند دیگر بذرها، آنها را در پارچه مرطوب بگذارید. مراقب باشید آب در ظرف دانههای کدو جمع نشود.
بعد از سه تا چهار روز دانهها جوانه میزنند و سبز میشوند. در این مرحله جوانهها را به ظرف مورد نظر خود منتقل کنید و مقابل آفتاب قرار دهید. ضخامت لایه بذرها نباید زیاد باشد تا دانههای زیرین نیز بتوانند بهخوبی رشد کنند. برای رشد سریع دانههای کدو میتوانید تا سبزی کامل جوانهها لایهای نایلونی روی آن بکشید و سوراخهایی برای عبور هوا روی آن ایجاد کنید. دانههای کدو پس از سبز شدن با سرعت رشد میکنند و شما سبزهای متفاوت در سفره هفت سین خود خواهید داشت. ماندگاری سبزه تخم کدو بالا است و تا واپسین روزهای نوروز زیبا میماند.
تخمه آفتابگردان
منبع عکس: مجله تصویر زندگی، عکاس نامشخص
سبزه تخمه آفتابگردان از دانههای آفتابگردان به عمل میآید و پیچدرپیچ است. تخمه آفتابگردان پس از خیس خوردن به سرعت جوانه میزند؛ اما بهدلیل شکل خاصی که دارد، دیر بالا میآید. برای سبزه آفتابگردان از ظرفهای دیواره دار استفاده کنید. زمان مناسب برای سبزی جوانههای آفتابگردان در حدود ۱۵ تا ۲۰ روز است. این جوانه نخست بهشکل قلاب است و پس از پیچش بهسمت بالا رشد میکند.
یونجه
منبع عکس: ساعد نیوز، عکاس نامشخص
بذر یونجه از دانههای با رشد سریع است و به همین دلیل انتخاب مناسبی برای کسانی است که زمان کمی تا نوروز دارند. این بذر را میتوانید ۱۰ روز مانده به نوروز خیس کنید. بعد از یک روز دانههای پف کرده را در دستمال بپیچید و آن را مرطوب نگه دارید.
پس از جوانه زدن، دانههای کنجد را به ظرفی دیگر منتقل کنید و تا زمان سبزی جوانهها دستمال مرطوب روی آن بگذارید. پس از سبزی جوانهها نوبت به تابش آفتاب میرسد. آبپاشی جوانههای سبز مقابل نور خورشید برای دانههای یونجه نیز ضروری است. سبزه یونجه در طول ۱۰ روز کاملا رشد میکند و آماده تزیین میشود.
نکات مهم در کاشت سبزه عید نوروز
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان، عکاس نامشخص
برای داشتن سبزههایی زیبا و پرپشت در سفره هفت سین نوروز، رعایت برخی نکات ضروری است. با عمل به نکات زیر میتوانید بهترین نتیجه از کاشت انواع سبزه عید را به دست آورید.
- برای کاشت انواع سبزه از ظروف فلزی استفاده نکنید.
- ظروف سفالی بهترین گزینهها برای کاشت سبزه هستند.
- ظروف پلاستیکی با کاشت سبزه بوی بدی میگیرند و انتخاب مناسبی برای این منظور نیستند.
- آب دانهها را در مدت خیساندن، هرروز تعویض کنید.
- برای خیس کردن انواع غلات از آب ولرم استفاده کنید.
- بهترین دانهها برای تهیه سبزه یکدست و پرپشت، دانههای مرغوب هستند.
- نور مناسب خورشید و تابش مستقیم آفتاب تاثیر قابلتوجهی بر رشد سریع سبزه عید دارند.
- در زمان تابش مستقیم خورشید به سبزه، مرتب آب روی آن اسپری کنید تا خشک و زرد نشود.
- سبزهها را در محیط با دمای متعادل و یکنواخت نگه دارید.
- دانههای جوانه زده را بهصورت یک دست در ظرف پخش کنید تا سبزهها یکنواخت در ظرف رشد کنند.
- دانهها را با توجه به حجم ظرف انتخاب کنید. حجم کم دانه باعث تنکی سبزهها و حجم زیاد دانه سبب به هم ریختگی سبزهها میشوند.
- در آبدهی به سبزه افراط نکنید و آب اضافی جمع شده در ظرف را خالی کنید تا سبزه شما بوی گندیدگی نگیرد.
- زمان پیچیدن دانهها در پارچه، مرتب آنها را خیس کنید.
- آب زیاد سبب پوسیدگی سبزهها میشود.
- پس از رشد مناسب سبزهها، آنها را در محیط خنک با هوای تازه قرار دهید تا عمر سبزههای شما طولانی شود.
در این مقاله به معرفی انواع سبزه عید نوروز و روش کاشت انواع دانهها پرداختیم. در صورت تمایل میتوانید در ادامه تجربههای خود از کاشت انواع سبزه شب عید را با ما و دیگر کاربران کجارو در میان بگذارید.
عکس کاور از persiscollection.com؛ عکاس: نامشخص
دیدگاه