خطرناکترین آتشفشانهای جهان؛ هیولاهای خاموش بیدار میشوند
تصور کنید کوهی که برای ۱۲,۰۰۰ سال مثل تپه سنگی بیخطر به نظر میرسید، ناگهان دهان باز کند. این دقیقا همان اتفاقی است که در نوامبر ۲۰۲۵ در اتیوپی افتاد. آتشفشان «هایلی گوبی» (Hayli Gubbi) پس از هزارهها سکوت، چنان غرش کرد که خاکسترش آسمان یمن و شمال هند را تیره کرد. این رویداد زنگ خطری جدی برای سیاره ما است. برخلاف تصور عموم که نگران آتشفشانهای مشهوری مثل «اتنا» (Etna) یا «یلواستون» (Yellowstone) هستند، فاجعه بعدی جهانی احتمالا از دل کوههایی برمیخیزد که ما آنها را «خاموش» میپنداریم. (Live Science)
وقتی تاریخ غافلگیر میشود
ما نباید راه دوری برویم تا عمق فاجعه را درک کنیم. سال ۱۹۸۲، آتشفشان «الچیچون» (El Chichón) در مکزیک که برای قرنها خواب بود، ناگهان منفجر شد. مقامات کاملاً غافلگیر شدند؛ بهمنی از سنگ داغ و گاز، جنگلها را با خاک یکسان کرد و رودخانهها را بست. بیش از ۲,۰۰۰ نفر در آن حادثه جان باختند؛ اما داستان به همینجا ختم نشد. گوگرد ناشی از این انفجار وارد جو شد، نیمکره شمالی را خنک کرد و الگوی بارشهای موسمی را تغییر داد و نتیجه، خشکسالی وحشتناک در هزاران کیلومتر دورتر بود.
تغییر اقلیمی ناگهانی، با جنگ داخلی و فقر در اتیوپی همزمان شد و قحطی بزرگ سالهای ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۵ را رقم زد. فاجعهای که جان حدود یک میلیون نفر را گرفت. کمتر کسی میداند که ماشه این تراژدی انسانی در آفریقا، توسط یک کوه ناشناخته در مکزیک کشیده شده بود.
خطای ذهنی ما؛ سکوت علامت رضا نیست
چرا ما این کوهها را نادیده میگیریم؟ پاسخ در روانشناسی و «سوگیری عادیانگاری» در انسانها نهفته شده و ما فکر میکنیم چیزی که برای نسلها ساکت بوده است، همیشه ساکت خواهد ماند؛ اما آمارها چیز دیگری میگویند.
سهچهارم فورانهای بزرگ (مشابه الچیچون یا بزرگتر) از آتشفشانهایی سرچشمه میگیرند که حداقل برای ۱۰۰ سال هیچ فعالیتی نداشتهاند. این یعنی دقیقا همان جایی که کمترین نظارت را داریم، بیشترین خطر را در آستین دارد.
سرمایهگذاری روی مشاهیر به جای خطرات واقعی
متاسفانه سرمایهگذاریها و تحقیقات علمی به سمت «سلبریتیهای آتشفشانی» سرازیر میشود. تعداد مقالاتی که فقط درباره کوه اتنا نوشته شده، از مجموع تحقیقات روی ۱۶۰ آتشفشان در اندونزی و فیلیپین بیشتر است. این در حالی است که میلیونها نفر در سایه همین کوههای ناشناخته و بدون نظارت زندگی میکنند. ما نیاز به تغییر فوری در نگرش جهانی داریم؛ قبل از اینکه کوه «خاموش» بعدی، بیدار شود و تاریخ را دوباره تکرار کند.
آیا شما هم فکر میکنید کوههای خاموش اطراف محل زندگیتان بیخطر هستند؟ دیگاه خود را با ما و سایر کاربران کجارو در میان بگذارید.
منبع عکس کاور: ساختهشده با هوش مصنوعی
