شهری که سفر را برای همیشه تغییر داد؛ اینجا قطار اختراع شده است
تصور کنید در برابر مجموعهای عظیم از لوکوموتیوهای تاریخی ایستادهاید. غولهایی آهنی که زمانی قلب تپنده انقلاب صنعتی بودند، حالا با آرامشی باشکوه در موزه راهآهن «لوکوموشن» (Locomotion) در شهر کوچک «شیلدون» (Shildon) انگلستان آرمیدهاند. (BBC)
شیلدون «گهواره راهآهن» جهان است. ۲۰۰ سال پیش، در ۲۷ سپتامبر ۱۸۲۵ (۵ مهر ۱۲۵۶ شمسی)، همین شهر شاهد به حرکت درآمدن اولین قطار بخاری مسافربری روی یک خط آهن عمومی بود. خط آهن «استاکتون و دارلینگتون» (Stockton and Darlington Railway یا S&DR) نهتنها نقطه عطفی در تاریخ بریتانیا، بلکه سرآغازی برای شبکههای ریلی در سراسر کره زمین بود.
ریشه انقلاب صنعتی و نبوغ استفنسون
چرا این انقلاب از دل شهرستان دورافتاده «دورهام» (County Durham) سر برآورد؟ پاسخ در یک کلمه خلاصه میشود: زغالسنگ. در اوج انقلاب صنعتی، تقاضا برای زغالسنگ برای گرمکردن خانهها و تامین انرژی کارخانهها سر به فلک کشیده بود.
مالکان معادن به راهی سریعتر و ارزانتر برای رساندن محصول خود به بندرها نیاز داشتند. در حالی که عدهای به فکر حفر کانال بودند، تاجری به نام «ادوارد پیز» (Edward Pease) با تامین بخش عمده بودجه، راه را برای ایده ساخت راهآهن هموار کرد.
اینجا بود که مهندس افسانهای، «جورج استفنسون» (George Stephenson)، که به «پدر راهآهن» شهرت دارد، وارد صحنه شد. او و پسرش، «رابرت» (Robert)، لوکوموتیو پیشگام «لوکوموشن شماره ۱» (Locomotion No 1) را ساختند.
جالب اینجاست که در ابتدا، حمل مسافر اصلا در اولویت نبود و راهآهن برای حمل کالا ساخته شد؛ اما خیلی زود مشخص شد که مردم هم مشتاق این شیوه نوین سفر هستند. بین سالهای ۱۸۲۶ تا ۱۸۲۷، بیش از ۳۰,۰۰۰ نفر با قطارهایی که اسب آنها را میکشید، در این مسیر سفر کردند و سرانجام در سال ۱۸۳۳، لوکوموتیوهای بخار جای اسبها را گرفتند.
میراثی که جهان را شکل داد
تاثیر خط آهن استاکتون و دارلینگتون بسیار فراتر از مرزهای بریتانیا رفت و استانداردهای جدیدی را تعریف کرد که به الگویی جهانی تبدیل شدند:
- ایجاد کلاسهای مختلف سفر: برای اولین بار، مسافران بر اساس هزینهای که پرداخت میکردند، در واگنهای متفاوتی مینشستند.
- تولد زمان استاندارد: «زمان راهآهن» به معیاری برای هماهنگی در سراسر کشور تبدیل شد و بعدها الهامبخش ایجاد منطقههای زمانی در جهان شد.
- عرض استاندارد ریلها: عرض ریلی که استفنسون طراحی کرد (۱٫۴۵ متر) به «عرض استاندارد» جهانی تبدیل شد و هنوز هم در بسیاری از شبکههای ریلی جهان، از جمله قطارهای پرسرعت چین، استفاده میشود.
داستان شیلدون فقط برای علاقهمندان به قطار نیست. این داستان نشان میدهد که چگونه یک ایده در شهری کوچک میتواند موجی ایجاد کند که سفر، صنعت و حتی درک ما از زمان را در سراسر جهان بازتعریف کند. این روایتی است از نبوغ انسانی و یادآوری این که بزرگترین تغییرات، گاهی از کوچکترین نقاط آغاز میشوند.
شما چه داستانی از اولین سفرتان با قطار به یاد دارید؟ خاطرات و نظرات خود را با ما و دیگر خوانندگان کجارو در میان بگذارید.
منبع عکس کاور: dccarers.org | عکاس: نامشخص
