از باکو تا بغداد؛ سفر در میان شاهکارهای زاها حدید، ملکه منحنی‌ها
«زاها حدید» (Zaha Hadid) از نام‌هایی است که در معماری معاصر به‌عنوان نقطه عطف شناخته می‌شود. او با طراحی‌های موج‌دار و ساختارشکنانه خود، تعریف تازه‌ای از معماری مدرن ارائه داد. پروژه‌های او نه‌تنها در خاورمیانه، بلکه در اروپا و آسیا نیز تحسین جهانیان را برانگیختند. گرچه برخی طرح‌ها با تاخیر یا هزینه‌های اضافی همراه شدند، ارزش هنری و نوآورانه آن‌ها بی‌تردید ماندگار است. میراث زاها حدید پس از درگذشت او در سال ۲۰۱۶، همچنان الهام‌بخش نسل‌های تازه معماران است.(AD Middle East)
ایستگاه متروی منطقه مالی ملک‌عبدالله؛ ریاض
ایستگاه متروی منطقه مالی «ملک عبدالله» یکی از آخرین پروژه‌های زاها حدید است که در سال ۲۰۱۳ برنده رقابت طراحی شد. این ایستگاه با مساحت ۴۵٬۰۰۰ مترمربع و نمایی پر از خطوط منحنی ساخته شده و قرار است در اواخر سال ۲۰۲۵ افتتاح شود. این ایستگاه قلب حمل‌ونقل منطقه مالی پایتخت عربستان خواهد بود.
بانک مرکزی عراق؛ بغداد
«بانک مرکزی عراق» در سال ۲۰۱۰ سفارش داده شد و ۱۷۰ متر ارتفاع دارد. اسکلت بیرونی و موج‌دار آن از جریان آب رود دجله الهام گرفته است. فضای داخلی شامل آتریوم نورگیر، باغ‌های طبقاتی و بیش از ۹۰٬۰۰۰ مترمربع زیربنا است. این پروژه پس از تکمیل، به بلندترین ساختمان بغداد تبدیل خواهد شد.
مرکز فرهنگی جوانان نانجینگ؛ چین
مرکز فرهنگی جوانان «نانجینگ» (Nanjing) طی سه سال در کنار رود «یانگ‌تسه» (Yangtze) ساخته شد. دو برج خمیده مجموعه، دفاتر اداری، یک هتل پنج‌ستاره، یک هتل دیگر و یک مرکز کنفرانس را در خود جای داده‌اند. طراحی این سازه با نمای موجی‌شکل، نمادی از آینده‌گرایی در معماری چین محسوب می‌شود.
ساختمان مرکزی بیئة؛ شارجه
ساختمان مرکزی «بیئة» (Beeah Headquarters) در سال ۲۰۲۲ تکمیل شد و به‌عنوان مقر اصلی سازمان بیئة فعالیت می‌کند. فرم این بنا شبیه تپه‌های شنی کویر طراحی شده و مجهز به پنل‌های خورشیدی است. فضای داخلی سفید و روشن بنا، شامل تالار همایش، آزمایشگاه و حیاط مرکزی است. این طرح با محیط طبیعی اطراف خود هماهنگی کامل دارد.
پل شیخ زاید؛ ابوظبی
«پل شیخ زاید» ۸۴۲ متر طول دارد و جزیره ابوظبی را به سرزمین اصلی وصل می‌کند. طراحی این پل بر اساس امواج سینوسی بوده و ساخت آن ۱۳ سال زمان برده است. در این پروژه، ۵٬۰۰۰ تن فولاد استفاده شد. هرچند افتتاح پل چهار سال دیرتر از برنامه بود، امروز از نمادهای مهندسی امارات است.
چادرهای روستای کتارا؛ سوریه
زاها حدید پیش از درگذشت خود، طرح چادرهای ویژه‌ای را برای پناهجویان سوری در روستای «کتارا» (Katara) تکمیل کرد. این چادرها مقاوم در برابر آتش، دارای عایق حرارتی و قابل جابه‌جایی هستند. طراحی انعطاف‌پذیر آن‌ها امکان استفاده به‌عنوان کلاس درس و سرپناه موقت را فراهم می‌کند. این طرح نماد تاب‌آوری و نقش آموزش در بازسازی زندگی‌ها است.
مرکز فرهنگی حیدر علی‌اف؛ باکو
مرکز فرهنگی «حیدر علی‌اف» در سال ۲۰۱۲ افتتاح شد و ۵۷٬۵۰۰ مترمربع مساحت دارد. نمای روان و موج‌دار این سازه از بتن مسلح و پلی‌استر ساخته شده است. مرکز فرهنگی حیدر علی‌اف جایزه طراحی سال طراحی را در لندن دریافت کرد. همین طرح، لقب «ملکه منحنی‌ها» را برای زاها حدید به ارمغان آورد.
ساختمان بندر آنتورپ؛ بلژیک
پروژه ساختمان بندر «آنتورپ» (Antwerp) در سال ۲۰۱۶، هم‌زمان با درگذشت حدید افتتاح شد. طراحی آن با حجمی پیش‌رونده در دریا، نوآوری شهر بندری آنتورپ را نشان می‌دهد. این تنها ساختمان دولتی طراحی‌شده توسط حدید بود. فرم نئوفوتوریستی بنا، نمادی از حرکت رو به جلو در معماری اروپا است.
نظر شما درباره سازه‌های معماری زاها حدید چیست؟ کدام اثر معماری توجه شما را جلب کرد؟ دیدگاه‌ها و دانسته‌های خود را با کجارو به اشتراک بگذارید.
منبع عکس کاور: ZO Magazine | عکاس: نامشخص
