وقتی دریا نفس کم می‌آورد: گرمایش بی‌سابقه و تضعیف اسفنج کربنی سیاره ما
تیمی بین‌المللی به سرپرستی پژوهشگران دانشگاه صنعتی زوریخ (ETH) با استفاده از داده‌های کشتی‌ها، بویه‌ها و ماهواره‌ها، نقشه‌هایی روزانه از سطح دی‌اکسیدکربن اقیانوس تهیه کرده است. این داده‌ها با کمک ابزارهای رایانه‌ای به هم متصل شدند و تصویری دقیق از تغییرات به دست دادند. نتایج نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۳، اقیانوس‌ها تقریبا یک میلیارد تن دی‌اکسیدکربن کمتر از روندهای اخیر جذب کرده‌اند؛ رقمی معادل نیمی از انتشار سالانه اتحادیه اروپا یا بیش از ۲۰ برابر انتشار سالانه سوئیس. به گفته محققان این پژوهش، کاهش جذب کربن خبر خوبی نیست و بازتابی از رکوردشکنی دما در آب‌های سطحی جهان دارد. (Earth)
علت اصلی افت جذب کربن توسط اقیانوس‌ها، کاهش انحلال‌پذیری گاز در آب گرم بوده است. همان‌طور که نوشیدنی گازدار در گرما زودتر بی‌گاز می‌شود، آب دریا نیز در دماهای بالا توان نگه‌داری دی‌اکسیدکربن را از دست می‌دهد. در سال گذشته، گرمای شدید در نیمکره شمالی، به‌ویژه در اقیانوس اطلس شمالی، بخشی از اقیانوس را از جاذب کربن به منبع انتشار تبدیل کرد. پژوهشگران این مطالعه تأکید کرده‌اند که این شرایط منجر به خروج غیرعادی دی‌اکسیدکربن از آب و تضعیف فرایند «سینک کربن» یا «مخزن کربن» (carbon sink) شد. سینک کربن، به جذب ترکیبات شیمیایی دارای کربن برای مدتی نامحدود گفته می‌شود.
در حالی که انتظار می‌رفت گرمایش می‌تواند سینک کربن جهانی را به آستانه فروپاشی برساند، پدیده‌ای طبیعی مانع آن شد. چرخه اقلیمی «ال‌نینو» (El Niño) در اقیانوس آرام استوایی، معمولا جریان آب سرد و غنی از کربن را تضعیف می‌کند و به کاهش انتشار طبیعی کمک می‌کند. این الگو در سال ۲۰۲۳ هم تکرار شد و باعث شد بخش استوایی برخلاف شرایط گرما، دی‌اکسیدکربن کمتری آزاد کند. با این حال، شدت بی‌سابقه گرمایش در مناطق خارج از استوا اثر مثبت ال‌نینو را خنثی کرد.
آینده سینک کربنی هنوز مبهم است. پژوهشگران هشدار داده‌اند که نمی‌توان با قطعیت گفت سینک کربنی اقیانوس در سال‌های آینده چگونه عمل خواهد کرد. آنان همچنین تاکید کرده‌اند که کارآمدی سازوکارهای جبرانی در بلندمدت مشخص نیست.
با وجود نگرانی‌ها، اقیانوس همچنان نقش مهمی در جذب دی‌اکسیدکربن دارد. پژوهشگران یادآوری می‌کنند کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای راهی مستقیم برای کاهش فشار بر اقیانوس‌ها است. حتی اگر به میزان کمی از گرمایش جهانی جلوگیری شود، توان این «اسفنج کربنی عظیم» بیشتر حفظ خواهد شد و زمان بیشتری برای مقابله با بحران اقلیمی خریده می‌شود.
نظر شما درباره گرمایش زمین و معضلات اقلیمی چیست؟ لطفا دیدگاه‌ها و دانسته‌های خود را با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.
منبع عکس کاور: popsci | عکاس: نامشخص
