زنان ماجراجوی تاریخ؛ از فتح اورست تا عبور از اقیانوس‌ها
وقتی از «کاوشگر» یا «ماجراجو» سخن می‌گوییم، اغلب تصویری مردانه در ذهن نقش می‌بندد؛ چراکه تاریخ، همواره بیشتر بر دستاوردهای مردان تمرکز داشته است؛ اما حقیقت این است که زنان بسیاری نیز در طول تاریخ پا به عرصه ماجراجویی گذاشتند و کارهای شگفت‌انگیزی انجام دادند که گاه از همتایان مرد خود نیز پیشی گرفتند. از نخستین زنی که با کشتی دور دنیا را پیمود تا نخستین بانویی که بر فراز قله اورست ایستاد، در این مقاله با برجسته‌ترین و الهام‌بخش‌ترین زنان ماجراجوی جهان، از قرن هجدهم تا امروز، آشنا خواهید شد. (loveexploring)
- ژان باره؛ اولین زن دریانورد و کاوشگر در تاریخ
- ایزابلا برد؛ کاوشگر و جهانگرد بریتانیایی
- مری کینگزلی؛ کاوشگر شجاع غرب آفریقا
- هریت چالمرز آدامز؛ از جسورترین کاوشگران آمریکایی قرن بیستم
- لوئیز آرنر بوید؛ بانوی یخ‌های قطبی
- بسی کولمن؛ دریافت‌کننده اولین گواهینامه خلبانی
- جونکو تابئی؛ اولین زن فاتح اورست
- دیم الن مک‌آرتور؛ بانوی رکوردشکن دریانوردی
- سارا اوتن؛ فاتح اقیانوس‌ها
- لوسی شپرد؛ کاوشگر مدرن و فعال محیط زیست
ژان باره؛ اولین زن دریانورد و کاوشگر در تاریخ
«ژان باره» (Jeanne Baret)، زن فقیر اما جسور فرانسوی، در سال ۱۷۶۶ میلادی و با پوشیدن لباس مردانه، سوار کشتی «اتوال» (Etoile) شد؛ چراکه قوانین نیروی دریایی فرانسه، حضور زنان را ممنوع کرده بود. او به همراه همسرش، گیاه‌شناس نامدار «فیلیبرت کومرسون» (Philibert Commerçon) و با هدف کشف گونه‌های گیاهی تازه، به سفری رفت که در تاریخ به یادگار ماند. «باره» بعد این سفر دوساله، به عنوان نخستین زن جهان شناخته شد که دور دنیا را پیمود. روایت‌ها درباره زمان فاش شدن هویت واقعی او متفاوت است؛ اما دستاوردهای علمی وی انکارناپذیر هستند. گفته می‌شود که او نخستین کسی بود که «گل کاغذی» (bougainvillaea) را شناسایی کرد؛ هرچند این کشف، به نام فرمانده کشتی به ثبت رسید.
ایزابلا برد؛ کاوشگر و جهانگرد بریتانیایی
«ایزابلا برد» (Isabella Bird)، نخستین زنی بود که به عضویت «انجمن سلطنتی جغرافیا» درآمد و با وجود بیماری مادرزادی ستون فقرات، به یکی از برجسته‌ترین زنان ماجراجوی دوران ویکتوریا تبدیل شد. او در سال ۱۸۵۰ میلادی، نخستین سفر خود را آغاز کرد و در نهایت، به تمام قاره‌های جهان به جز جنوبگان پا گذاشت. «برد» که از اسب‌سواری در تبت تا صعود به قله‌های «کلرادو» (Colorado) را در کارنامه‌اش داشت، تجربیات خود را در کتاب‌های پرفروشی به اشتراک گذاشت. با این حال، نوشته‌های وی، گاه دیدگاه‌های متعصبانه نسبت به مردم کشورهای میزبان را بازتاب می‌داد.
مری کینگزلی؛ کاوشگر شجاع غرب آفریقا
«مری کینگزلی» (Mary Kingsley)، تنها دو سال از عمر خود را (۱۸۹۳ تا ۱۸۹۵ میلادی) صرف سفر کرد؛ اما همان مدت کافی بود تا نام وی در تاریخ ثبت شود. او نخستین اروپایی به شمار می‌رفت که به بخش‌های ناشناخته غرب آفریقا قدم گذاشت و حتی قله «کوه کامرون» را فتح کرد. کینگزلی در کتاب مشهور خود به نام «سفرها در غرب آفریقا»، علاوه بر اینکه به نقد استعمار اروپایی پرداخت، ناخواسته کلیشه‌های ویکتوریایی درباره قاره آفریقا را نیز باز تولید کرد. علاوه بر نوشتن، او فعالیت‌های علمی مهمی نیز در کارنامه داشت و نمونه‌های متعددی از گیاهان و جانوران را برای «موزه بریتانیا» گردآوری کرد. امروزه، سه گونه ماهی نیز به افتخار او نام‌گذاری شده است.
هریت چالمرز آدامز؛ از جسورترین کاوشگران آمریکایی قرن بیستم
در سال ۱۹۲۰ میلادی، «هریت چالمرز آدامز» (Harriet Chalmers Adams)، کاوشگر آمریکایی با جمله معروف خود، به یکی از جسورترین کاوشگران قرن بیستم تبدیل شد. او معنقد بود که هیچ دلیلی وجود ندارد که یک زن، نتواند به هر جایی که یک مرد می‌رود – و حتی فراتر از آن – سفر کند. او از کودکی روحیه ماجراجویی داشت و در جوانی نیز همراه همسرش به سفری ۶۴٬۳۷۳ کیلومتری در آمریکای جنوبی رفت؛ سفری طولانی که با اسب، قایق، قطار و پیاده‌روی انجام گرفت. آدامز بعدها در نشریه «نشنال جئوگرافیک»، سخنرانی و مقاله‌های متعددی منتشر کرد و در بنیان‌گذاری «انجمن زنان جغرافی‌دان» نقش کلیدی داشت.
لوئیز آرنر بوید؛ بانوی یخ‌های قطبی
«لوئیز آرنر بوید» (Louise Arner Boyd)، از پیشگامان شجاع کاوش‌های قطبی به شمار می‌رود. او نخستین زنی بود که بر فراز قطب شمال پرواز کرد و رهبری سفرهای اکتشافی در این منطقه را بر عهده گرفت. «بوید» پس از علاقه‌مند شدن به دایره قطب شمال در دهه ۱۹۲۰ میلادی، با اجاره کشتی به نام «هوبی» (The Hobby) برای یافتن «روئال آمونسن» (Roald Amundsen)، کاوشگر مشهور قطبی، تلاش خود را به کار گرفت و از آن زمان، زندگی خود را وقف ماجراجویی‌های یخبندان کرد. «بوید» به گرینلند، کانادا و قطب شمال سفر داشت و از هواپیما، کشتی و سورتمه برای رسیدن به ناشناخته‌ها بهره برد. او از نخستین کسانی بود که از عکاسی هوایی برای نقشه‌برداری استفاده کرد؛ روشی که بعدها، پایه نقشه‌های دقیق قطبی شد. طبق وصیت بوید، خاکستر او را در قطب شمال پراکنده کردند.
بسی کولمن؛ دریافت‌کننده اولین گواهینامه خلبانی
«بسی کولمن» (Bessie Coleman)، نخستین زن آفریقایی-آمریکایی و بومی آمریکایی بود که توانست گواهینامه خلبانی بگیرد. او در ۱۸۹۲ میلادی در تگزاس متولد شد و با شنیدن داستان زنان خلبان فرانسوی، تصمیم گرفت این رویا را دنبال کند؛ تصمیمی که مدارس پرواز آمریکا به دلیل تبعیض جنسیتی و نژادی از او دریغ کردند. «کولمن» برای تحقق آرزوی خود به فرانسه رفت و در ۱۹۲۱ میلادی، مدرک خلبانی گرفت. پس از آن نیز در اروپا، آموزش پروازهای نمایشی دید و به آمریکا بازگشت تا با نمایش‌های آکروباتیک پروازی به شهرت برسد. او حتی اجرای خود را مشروط به لغو تفکیک نژادی تماشاگران کرد. زندگی «بسی کولمن» در ۱۹۲۶ میلادی و با سقوط هواپیما پایان یافت؛ اما میراث او الهام‌بخش نسل‌های بعدی زنان رنگین‌پوست در هوانوردی شد.
جونکو تابئی؛ اولین زن فاتح اورست
«جونکو تابئی» یا «جونکو تابی» (Junko Tabei)، کوهنورد ژاپنی، در روزگاری که بسیاری از مردان حاضر نبودند با او هم سفر شوند، با اراده‌ای راسخ نشان داد که زنان نیز توان صعود به بلندترین قله‌های جهان را دارند. او در سال ۱۹۷۵ میلادی، به عنوان نخستین زن فاتح اورست تاریخ‌ساز شد؛ آن هم پس از حادثه بهمنی که می‌توانست جان او و تیمش را بگیرد. اورست برای «تابئی»، تنها آغاز راه بود. او در بیش از ۷۰ کشور به کوهنوردی پرداخت و عنوان اولین زن در جهان را به دست آورد که به هفت قله مرتفع در هفت قاره صعود کرده است. «تابئی» حتی پس از ابتلا به سرطان نیز از صعود دست نکشید و در ماه‌های پایانی زندگی، شاگردان خود را به قله فوجی برد. او از مدافعان سرسخت کوهنوردی پایدار بود و هشدار می‌داد که اورست بیش از حد شلوغ شده است و حالا به استراحت نیاز دارد.
دیم الن مک‌آرتور؛ بانوی رکوردشکن دریانوردی
«دیم الن مک‌آرتور» (Dame Ellen MacArthur)، ملوان بریتانیایی، از کودکی شیفته دریا شد و تا پیش از ۳۰ سالگی، دو بار به تنهایی دور دنیا دریانوردی کرد. او در طول دوران تحصیل خود، در چندین مسابقه شرکت داشت و در سال ۱۹۹۵ میلادی نیز عنوان «ملوان جوان سال» را از آن خود کرد. در سال ۲۰۰۴ میلادی با قایق سه بدنه ۲۳ متری، رکورد سریع‌ترین سفر انفرادی دور دنیا را شکست و به شهرت جهانی رسید. مک‌آرتور که عنوان جوان‌ترین زن دارنده نشان عالی امپراتوری بریتانیا را نیز کسب کرد، بعدها از مسابقات کناره گرفت تا بنیاد خود موسوم به «بنیاد الن مک‌آرتور» را برای مقابله با تغییرات اقلیمی و ترویج اقتصاد چرخه‌ای تاسیس کند.
سارا اوتن؛ فاتح اقیانوس‌ها
«سارا اوتن» (Sarah Outen)، ماجراجوی بریتانیایی، با سفر حماسی «لندن تا لندن: از طریق جهان» نام خود را ثبت کرد؛ سفری چهار ساله که طی آن با دوچرخه، کایاک و پارو بیش از ۴۰,۰۰۰ کیلومتر را در نیم‌کره شمالی پیمود. او نخستین زنی شد که به تنهایی از اقیانوس آرام شمالی گذشت؛ هرچند در این مسیر با طوفان‌های سهمگین، کوسه‌ها و تنهایی طاقت‌فرسا دست‌وپنجه نرم کرد. سخت‌ترین لحظه سفر وی، زمانی بود که طوفان استوایی قایق را سه روز در هم کوبید و سارا مجبور شد که برای زنده ماندن، در کابین قایقش به تخت خود بسته شود. او بعدها در فیلم «خانه» (Home)، صادقانه از مبارزه‌های روحی و جسمی خود سخن گفت.
لوسی شپرد؛ کاوشگر مدرن و فعال محیط زیست
«لوسی شپرد» (Lucy Shepherd)، کاوشگر بریتانیایی، نخستین بار در ۱۵ سالگی و در جریان یک کمپ بقا در اسکاتلند، طعم ماجراجویی را چشید و از آن زمان، به سفرهای اکتشافی در محیط‌های سخت علاقه‌مند شد. در سال ۲۰۲۱ میلادی، او به همراه گروهی از مردان بومی، یکی از سخت‌ترین سفرهای خود را رقم زد؛ یک سفر طاقت‌فرسای ۵۰ روزه و ۴۰۰ کیلومتری که در جنگل‌های ناشناخته آمازون انجام گرفت. این مسیر، آن‌قدر متراکم بود که طی ۱۷ روز، هیچ نوری از خورشید نمی‌دیدند و نقشه‌های آن‌ها نیز نیم قرن قدمت داشتند. شپرد، پیش‌تر نیز در چالش‌های بزرگی مانند اسکی در مرز روسیه، عبور از دشت‌های یخی نروژ و صعود به «کوه‌های پامیر» (Pamir Mountains) تاجیکستان شرکت کرده بود. او امروزه به عنوان راهنمای سفرهای قطبی و فعال محیط زیست، با هدف حفاظت از طبیعت برای نسل‌های آینده فعالیت می‌کند.
کدام یک از این زنان ماجراجو بیشتر الهام‌بخش شما است؟ اگر می‌توانستید مثل یکی از آن‌ها به سفر بروید، کدام مسیر را انتخاب می‌کردید؟ لطفا نگاه و نظر ارزشمند خود را با کجارو و همراهان آن نیز به اشتراک بگذارید.
منبع عکس کاور: aopa.org، نام عکاس: نامشخص (بسی کولمن)
