۱۲ قانون پاسپورت که امروز باورنکردنی به نظر می‌رسند!
در طول تاریخ، قوانین و مقررات مربوط به گذرنامه و سفرهای بین‌المللی بسیار متفاوت و گاهی عجیب بوده‌اند. در واقع، بعضی مقررات قدیمی شاید امروزه خنده‌دار یا غیرقابل باور به نظر برسند؛ اما زمانی کاملا عادی بودند. این مقاله به بررسی ۱۲ قانون و رویه عجیب درباره گذرنامه‌ها در گذشته می‌پردازد و تغییرات قوانین سفرهای بین‌المللی را بیان می‌کند. با مرور این نکات، بهتر می‌توانیم ارزش آزادی سفر و سیستم‌های مدرن را درک کنیم. (msn)
- صدور گذرنامه فقط برای افراد مرفه
- گذرنامه بدون عکس
- استفاده از گذرنامه به‌عنوان مجوز خروج
- استفاده از برگ‌های عبور برای سفر خارجی
- مزایای مهرهای گذرنامه برای دیپلمات‌ها
- قوانین به‌همراه داشتن گذرنامه از گذشته تا امروز
- کاربرد مهر گذرنامه در گذشته
- گذرنامه‌های خانوادگی
- دریافت دعوت‌نامه
- گذرنامه‌های ویژه برای مشاغل خاص
- سفر بدون نیاز به گذرنامه در اتحادیه اروپا
- نبود ایستگاه بازرسی مرزی برای گذرنامه
صدور گذرنامه فقط برای افراد مرفه
در گذشته گذرنامه تنها در اختیار ثروتمندان و خاندان سلطنتی قرار داشت و مردم عادی معمولا به سفر بین‌المللی نمی‌رفتند؛ در واقع در آن زمان اینکه مردم عادی به کشور خارجی سفر کنند، دور از ذهن و حتی خنده‌دار به‌نظر می‌رسید. در قرن نوزدهم، دولت بریتانیا فقط به افرادی گذرنامه می‌داد که ثابت می‌کردند لایق سفر بین‌المللی هستند؛ اما امروزه دیگر گذرنامه مخصوص افراد مرفه جامعه نیست و هر فردی می‌تواند گذرنامه تهیه کند و راهی کشور خارجی شود.
گذرنامه بدون عکس
احتمالا برای شما عجیب باشد که بدانید زمانی گذرنامه‌ها به عکس نیاز نداشتند. گذرنامه‌های اولیه فقط شامل توضیح دقیق ویژگی‌های ظاهری مسافر مانند قد، رنگ چشم، رنگ پوست و غیره می‌شد. ماموران براساس همین توصیفات و اعتماد به مسافر، هویت او را هنگام ورود بررسی می‌کردند؛ این روش تا اوایل قرن بیستم رایج بود. الزام داشتن عکس در گذرنامه از اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی آغاز شد؛ زمانی که دولت‌ها متوجه شدند عکس می‌تواند احتمال جعل هویت را کاهش دهد.
استفاده از گذرنامه به‌عنوان مجوز خروج
در گذشته، مسافران نه‌تنها برای ورود به کشور خارجی به مجوز نیاز داشتند، بلکه در برخی کشورها برای خروج از کشور نیز باید مجوز دریافت می‌کردند. این موضوع به‌ویژه در رژیم‌های اقتدارگرا رواج زیادی داشت. در واقع این نوع دولت‌ها می‌خواستند رفت‌وآمد شهروندان خود را به دقت کنترل کنند؛ به‌همین‌خاطر گذرنامه فقط مجوز ورود نبود؛ بلکه مجوز خروج نیز محسوب می‌شد؛ برای مثال، در اتحاد جماهیر شوروی، سفر شهروندان به خارج بدون دریافت مجوز ویژه تقریبا غیرممکن بود. بااین‌وجود، امروزه گذرنامه‌ها تنها به‌عنوان مجوز ورود به کشور خارجی کاربرد دارند.
استفاده از برگ‌های عبور برای سفر خارجی
پیش از ظهور گذرنامه‌های امروزی، اسنادی با عنوان «برگه‌های عبور» وجود داشتند. این برگه‌ها در واقع، نوعی توصیه نامه یا مجوز بودند که کشورها برای اعطای اجازه سفر به افراد صادر می‌کردند. این اسناد اغلب حاوی دستورالعمل‌های دقیقی بودند درباره اینکه فرد از کدام مناطق و چگونه می‌تواند عبور کند. این برگه‌ها معمولا فقط برای یک سفر مشخص صادر می‌شدند و مسافران مجبور بودند آن‌ها را در طول سفر به‌همراه داشته باشند. در حقیقت، برگ عبور نخستین گام در مسیر پیدایش گذرنامه‌های امروزی به‌شمار می‌رود.
مزایای مهرهای گذرنامه برای دیپلمات‌ها
در گذشته فقط دیپلمات‌ها از امتیاز داشتن مهر روی گذرنامه برخوردار بودند. گذرنامه آن‌ها فقط یک سند سفر نبود، بلکه این سند جایگاه ویژه این افراد را نیز نشان می‌داد. این مهرها باعث می‌شدند که دیپلمات‌ها از مزایای ویژه‌ای مثل سریع رد شدن از بازرسی‌های گمرکی، برخوردار شوند؛ اما مردم عادی اگر می‌توانستند گذرنامه و در پی آن مهر داشته باشند، مشمول دریافت مزایا نمی‌شدند.
قوانین به‌همراه داشتن گذرنامه از گذشته تا امروز
در سال‌های اولیه صدور گذرنامه و رواج آن به‌عنوان مجوز رسمی برای سفرهای بین‌المللی، به‌همراه داشتن گذرنامه همیشه اجباری نبود؛ اما اگر کسی بدون به‌همراه داشتن گذرنامه سفر می‌کرد با عواقب ناخوشایندی روبه‌رو می‌شد؛ به‌عنوان مثال ممکن بود به مسافر اجازه ورود به کشور خارجی را ندهند یا حتی او را بازداشت کنند. در حال حاضر به‌همراه داشتن گذرنامه در سفرهای بین‌المللی الزامی است.
کاربرد مهر گذرنامه در گذشته
امروزه گذرنامه‌ها تنها برای ورود به کشور خارجی مهر می‌شوند؛ اما در گذشته گذرنامه‌ها را جهت جلوگیری خروج فرد از کشور نیز مهر می‌زنند؛ خصوصا این کار در کشورهایی با قوانین سختگیرانه انجام می‌گرفت تا فرد نتواند از کشور خارج شود.
گذرنامه‌های خانوادگی
در گذشته گذرنامه‌ها معمولا برای کل خانواده صادر می‌شدند. اطلاعات گذرنامه‌های خانوادگی شامل نام و مشخصات تمامی اعضای خانواده بود. معمولا این نوع گذرنامه‌ها برای هدف خاصی مثل سفر خانوادگی یا مهاجرت گروهی مورد استفاده قرار می‌گرفتند؛ اما امروزه گذرنامه برای هر فرد به‌صورت اختصاصی صادر می‌شود.
دریافت دعوت‌نامه
در گذشته افراد برای سفر به کشور خارجی باید غیر از گذرنامه، دعوت‌نامه نیز دریافت می‌کردند. این دعوت‌نامه تضمین می‌کرد که مسافر جایی برای اقامت دارد و نمی‌خواهد مدت بیشتری از زمان مجاز، در کشور مقصد بماند؛ به‌عبارت‌دیگر، این نامه تضمین می‌داد که بازدیدکننده به قوانین سفر در کشور مقصد احترام می‌گذارد. اگرچه امروز سفر به بعضی کشورها همچنان به دعوت‌نامه نیاز دارد، قبلا این موضوع بخش معمول و جدایی‌ناپذیر فرآیند دریافت گذرنامه بود.
گذرنامه‌های ویژه برای مشاغل خاص
در گذشته گذرنامه‌هایی با امتیازات مخصوص فقط برای دیپلمات‌ها نبود؛ گذرنامه‌های مخصوصی برای برخی مشاغل مثل روزنامه‌نگاران یا نظامیان نیز صادر می‌شد. این گذرنامه‌ها به افراد اجازه می‌دادند راحت‌تر سفر کنند و در مرزها با شرایط بهتری روبه‌رو شوند. صدور این نوع گذرنامه‌ها از اوایل قرن بیستم آغاز شد؛ زمانی که برخی شغل‌ها به سفرهای زیاد بین کشورها نیاز داشتند. اگرچه امروزه گذرنامه‌های دیپلماتیک صادر می‌شوند، صدور گذرنامه برای مشاغل خاص متوقف شده است.
سفر بدون نیاز به گذرنامه در اتحادیه اروپا
در گذشته سفر بین کشورهای اروپایی به سادگی عبور از خیابان بود. شهروندان بسیاری از کشورهای اروپایی برای رفت‌وآمد بین این کشورها نیازی به گذرنامه نداشتند و کافی بود تنها کارت شناسایی یا نامه‌ای از مقامات محلی به‌همراه داشته باشند. به‌عبارت‌دیگر، بسیاری از این کشورها نظارت سختی روی مرزهای مشترک خود اعمال نمی‌کردند. با شکل‌گیری اتحادیه اروپا و منطقه شنگن، قوانین سخت‌تر و بیشتری برای عبور از مرزهای این کشورها وضع شد.
نبود ایستگاه بازرسی مرزی برای گذرنامه
در گذشته عبور و مرور در مرزها مثل امروز کنترل نمی‌شد. در زمان‌های قدیم، مخصوصا بین مناطق هم‌جوار، کشورها معمولا ایستگاه بازرسی نداشتند و مسافران می‌توانستند بدون بررسی مدارک از مرز عبور کنند؛ اما با رشد ملی‌گرایی و بروز درگیری‌های بین‌المللی، این وضعیت تغییر کرد و قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای کنترل مرزها وضع شد. امروزه ایده «مرزهای باز» شاید مثل یک رویا به نظر برسد؛ اما زمانی در برخی مناطق کاملا عادی بود.
کدام یک از قوانین قدیمی پاسپورت به‌نظر شما عجیب‌تر و کدام یک مفید بود؟ خوشحال می‌شویم نظرهای خود را با ما و همراهان کجارو به اشتراک بگذارید.
منبع عکس کاور: سایت freepik.com؛ عکاس: نامشخص
