کشتی رافائل ایران و داستان غم انگیز غرق شدن آن

کشتی رافائل ایران، کشتی گردشگری و تفریحی بود که در دهه ۶۰ میلادی در ایتالیا طراحی و ساخته شد و چند سال بعد توسط دولت پهلوی به ایران آمد. این کشتی در سال ۱۳۶۲ در عمق هفت متری آب‌های خلیج‌فارس و در فاصله دو کیلومتری از نیروگاه اتمی بوشهر غرق شد.

کشتی رافائل و کشتی میکل آنژ در ایران حضور کوتاهی داشتند؛ اما در خاطره‌ها ماندند و مردم بوشهر هنوز هم داستان‌های بسیاری از آن‌ها بازگو می‌کنند. کشتی رافائل که قرار بود مکانی تفریحی برای گردشگران داخلی و خارجی باشد، امروز در اعماق دریا به زیستگاهی برای آبزیان بدل شده و هیچ‌گاه به جایگاهی که شایسته آن بود، دست پیدا نکرد. با کجارو همراه باشید تا با کشتی رافائل و تاریخچه آن آشنا شوید.

منبع: www.michelangelo-raffaello.com

کشتی رافائل و کشتی میکل آنژ در سال ۱۳۳۷ شمسی طراحی شدند. در آغاز این کشتی‌ها بدنه‌ای سیاه رنگ با دودکش‌هایی سفید داشتند. در واقع کشتی‌های میکل آنژ و رافائل از برخورد تاریخ هنر و صنعت کشتی‌سازی ایتالیا متولد شدند؛ هرچند که طراحان این دو کشتی به طرح‌های اولیه وفادار نماندند و در طراحی مجدد ویژگی‌های مدرنی را به کار اضافه کردند.

در پایان، طراحی کشتی‌های میکل آنژ و رافائل به سرپرستی یکی از اساتید دانشگاه پلی تکنیک تورینو، «پروفسور موتورینو»، تکمیل شد. ساخت این دو کشتی با بدنه‌ای سفید، کاملا مدرن و با دودکش‌های بزرگ مشبک پنج سال طول کشید. پنج سال زمان برای ساخت یک کشتی، حتی با استانداردهای آن زمان نیز زیاد بود؛ اما برای کنترل شدید، ارتعاشات پروانه‌ها در سفر دریایی و سیستم انتقال کشتی در طول آزمایش‌های متعدد اصلاح شد.

کشتی رافائل به‌عنوان آخرین تمرین، سفر دریایی هفت‌روزه‌ای در دریای مدیترانه انجام داد و از کن (Cannes)، مالت (Malta)، پیره (Piraeus) و ناپل (Naples) عبور کرد. این سفر در سال ۱۳۴۴ شمسی با حضور خانواده سلطنتی ایتالیا، رئیس مجلس سنای ایتالیا مرزاگورا و همسرش خانم جولیانا مرزاگورا، مادرخوانده کشتی صورت گرفت. کشتی رافائل ۱۵ روز بعد با ۱,۱۲۱ نفر در اولین سفر رسمی خود جنوا را به مقصد نیویورک ترک کرد.

کشتی رافائل بسیاری از نخستین‌ها را تجربه کرد. این کشتی در سال ۱۳۴۵ شمسی دو ماشین «اسپایدر ۱۶۰۰» (Spider 1600) را به مقصد نمایشگاهی در آمریکا حمل کرد؛ این نخستین بار بود که ماشینی روی عرشه کشتی اقیانوس‌‌پیما حرکت می‌کرد.

کشتی رافائل و میکل آنژ دو سال بعد در سال ۱۳۴۷ شمسی در فیلمی به نام «عشق من کمکم کن» (My Love Help Me) حضور پیدا کردند. این فیلم با حضور بازیگران ایتالیایی همچون «آلبرتو سوردی» و «مونیکا ویتی» روی هر دو کشتی فیلم‌برداری شد. در فیلم قهرمانان داستان سوار بر کشتی رافائل می‌شوند؛ اما برای فیلم‌برداری از اتاق رقص و رستوران کشتی رافائل و از عرشه بیرونی و کابین‌های میکل آنژ استفاده کرده بودند. فیلم عشق من کمکم کن برای اولین بار در کشتی میکل آنژ نمایش داده می‌شود.

در سال ۱۳۴۸ نیز سالن تئاتر کشتی رافائل به پیست روی یخ بدل شد و از آن به‌عنوان صحنه‌ای برای نمایش اسکیت‌سواری استفاده کردند و گروه آمریکایی برای گردشگران نمایشی را اجرا کردند.

کشتی رافائل از کشتی میکل آنژ بزرگ‌تر و طراحی داخلی آن نیز دارای ویژگی‌های متمایزی بود؛ اما میان مدیران ایتالیایی، کشتی رافائل اهمیت کمتری داشت. کشتی میکل آنژ برای جابه‌جایی نیروی دریایی شاهنشاهی استفاده می‌شد؛ ولی کشتی رافائل برای کسب درآمد بیشتر و سفر دریایی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

کشتی رافائل و کشتی میکل آنژ در سال ۱۳۵۵ توسط محمدرضا شاه از ایتالیا خریداری و به ایران وارد شدند. کشتی رافائل در زمان ساخت و طراحی خود ۹۰ میلیون دلار قیمت‌گذاری شد؛ اما ۱۰ سال بعد، زمانی که شرایط اقتصادی دولت ایتالیا نامساعد شد و قادر به پرداخت بدهی‌های خود به ایران نبود، هرکدام از این کشتی‌ها فقط با قیمت دو میلیون دلار به ایران فروخته شدند. هدف از خرید کشتی تفریحی رافائل، جذب گردشگران خارجی از جمله ثروتمندان حاشیه خلیج‌ فارس بود.

کشتی رافائل با ۲۷۶ متر طول، ۶۰ متر پهنا و ظرفیت ۱,۸۰۰ نفر، کشتی تفریحی عظیمی بود که در زمان خود رقیبی نداشت. کشتی رافائل از ۱۳ طبقه تشکیل شده بود که هرکدام از طبقات آن ارتفاعی در حدود ۲٫۴ متر داشتند.

منبع: www.michelangelo-raffaello.com

کشتی رافائل دارای امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی بود که از جمله آن‌ها می‌توان به ۷۵۰ کابین کوچک و بزرگ اشاره کرد. برخی از این کابین‌ها دارای حمام‌هایی با سنگ‌های مرمر ایتالیا بودند. هر دو کشتی میکل آنژ و رافائل به‌عنوان کشتی تفریحی طراحی شده بودند و هر دوی آن‌ها ظاهری زیبا، عرشه وسیع و چندین استخر داشتند. تنها نقطه ضعف آن‌ها محل اقامت گردشگران بود. رافائل به‌صورت کشتی اقیانوس‌پیما در سه کلاس طراحی شده بود. تمام کابین‌های زیر عرشه A کشتی فاقد پنجره بودند و این منجر به عدم استفاده گردشگران از بسیاری از کابین‌ها می‌شد. از منظر بسیاری از گردشگران کابین‌های کشتی رافائل کوچک و سخت تلقی می‌شدند.

در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ سفرهای دریایی به‌اندازه امروز توسعه نیافته بود و افراد کمی به چنین تعطیلاتی می‌رفتند، به همین جهت کشتی‌های کروز کوچک بودند و فقط یک کلاس داشتند. برای بسیاری از گردشگران که به کشتی‌های درجه یک عادت داشتند، کابین‌های رافائل نامناسب بودند.

با این وجود کشتی رافائل به جهت طراحی و ویژگی‌های فنی جزو پیشرفته‌ترین کشتی‌های زمان خود به شمار می‌رفت. از مهم‌ترین ویژگی‌های کشتی رافائل می‌توان به وجود سقف کاذب در تمام بخش‌های کشتی اشاره کرد. این موضوع بر جذابیت طراحی آن می‌افزود؛ چراکه تمام تجهیزات و لوله‌گذاری‌های کشتی از دید پنهان بود.

کشتی رافائل به شهرکی تفریحی شهرت داشت که مجهز به سالن‌های تئاتر و سینما، سالن و زمین‌های ورزشی، استخر، سالن کنفرانس، تالار و رستوران‌های متعدد بود. این کشتی ۶ استخر و ۳۰ سالن برای برگزاری جشن‌های مختلف و اجرای نمایش داشت. کشتی رافائل به ۸۵۰ خروجی رادیو نیز مجهز بود و در طبقات مختلف خود ۱۸ آسانسور داشت. تالار نمایش این کشتی می‌توانست ۵۰۰ نفر را در خود جای دهد.

در طراحی داخلی کشتی رافائل، طراحانی چون میکل و جانکارلو بوسیری ویچی (Michele and Giancarlo Busiri Vici) نقش بسزایی داشتند؛ آن‌ها تا به آن زمان روی طراحی کشتی‌های اقیانوس‌پیما کار نکرده بودند؛ به همین جهت کشتی رافائل نسبت به میکل آنژ طراحی متمایزی داشت. کشتی رافائل ۲۲ تن (۲۲,۰۰۰ کیلوگرم)‌ سنگین‌تر از کشتی میکل آنژ بود. علاوه بر این، کشتی به‌دلیل بدنه باریک و بلند از خواهر خود میکل آنژ سریع‌تر حرکت می‌کرد.

منبع: www.michelangelo-raffaello.com

برخی بر این باورند که کشتی رافائل که به تایتانیک ایران نیز شهرت دارد، در دوره پهلوی و در سال ۱۳۵۵ شمسی به‌واسطه بدهی‌های کشور ایتالیا به ایران و عدم توانایی در پرداخت آن‌ها واگذار شد؛ اما برخی دیگر اعتقاد دارند که ایران به‌صورت مستقل با هدف توسعه گردشگری برای خرید این کشتی اقدام کرد.

پس از ساخت و آغاز به کار فعالیت کشتی رافائل مشخص شد که کشتی‌رانی در نبرد برای به‌دست آوردن گردشگران در حوزه اقیانوس اطلس شکست خورده است. در آن زمان تنها ۴٫۷ درصد از گردشگران برای عبور از این اقیانوس سفر دریایی و به‌جای هشت ساعت، هشت روز سفر را انتخاب می‌کردند. در چنین شرایطی بسیاری از کشتی‌های افسانه‌ای آن زمان همچون کوئین مری در سال ۱۹۶۷، ملکه الیزابت در سال ۱۹۶۸ و قهرمان سرعت ایالات متحده در سال ۱۹۶۹ از خدمت خارج شدند. با این وجود& کشتی رافائل و خواهرش تا چندین سال با حمایت دولت ایتالیا در خطوط کشتی‌رانی باقی ماندند.

خرید کشتی رافائل و میکل آنژ توسط ایران تقریبا نزدیک به وقوع انقلاب اسلامی رخ داد و بسیاری از کارکنان ایتالیایی این کشتی بعد از وقوع انقلاب از ایران خارج شدند و پروژه‌های گردشگری پیرامون آن نیز برای مدتی متوقف شد. کشتی رافائل آخرین سفر خود را در سال ۱۳۵۵ از شهر لا اسپزیا (La Spezia) در ایتالیا به بندر بوشهر انجام داد و به‌مدت هفت سال در این بندر باقی ماند.

منبع: gardeshgari724

کشتی رافائل با ورود خود به آب‌های ایران مورد استقبال مردم قرار گرفت. مردم از تمام ایران به بندر بوشهر آمدند تا از این کشتی افسانه‌ای زیبا دیدن کنند و با آن عکس بگیرند. در سال ۱۳۶۲ تصمیماتی برای بازگشت کشتی رافائل و میکل آنژ به سفرهای دریایی گرفته شده بود؛ اما متاسفانه زمان زیادی نگذشت که با گسترش جنگ و بمباران خارک و بوشهر، این کشتی زیبا در ۲۶ آبان ۱۳۶۲ مورد اصابت موشک قرار گرفت و تا نیمه‌ در آب فرو رفت.

بعد از این حادثه، کشتی رافائل را با کمک یدک‌کش، حدود ۱,۰۰۰ متر جابه‌جا کردند تا مزاحم تردد سایر کشتی‌ها نباشد؛ اما درست یک ماه بعد کشتی باربری ایرانی به نام «سیام» با آن برخورد کرد و کشتی رافائل ۶ سال بعد از ورود به ایران برای همیشه خاموش شد و به تمامی زیر آب رفت.

اخیرا در مورد خروج کشتی ارزشمند رافائل از آب‌های بوشهر صحبت‌هایی شکل گرفته است؛ اما بسیاری از سازمان‌ها از جمله سازمان شیلات، محیط زیست، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با خروج این کشتی مخالفت کردند و بر این باورند که کشتی رافائل می‌تواند به‌عنوان میراثی تاریخی و زیستگاهی طبیعی دریایی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد. علاوه بر این، بسیاری از کشتی‌های غرق‌شده در سراسر جهان به‌عنوان موزه‌ای زیر آب حفظ می‌شوند و جایگاه خود را دارند. این کشتی امروزه زیستگاه بسیاری از آبزیان خیلج فارس محسوب می‌شود و خروج آن می‌تواند به اکوسیستم ناحیه آسیب‌هایی جدی وارد کند.

کشتی رافائل در عمق هفت متری آب‌های خلیج‌فارس و در فاصله دو کیلومتری از نیروگاه اتمی بوشهر قرار دارد.

منبع: www.michelangelo-raffaello.com

شما نیز اطلاعات خود را در مورد کشتی رافائل بوشهر با کجارو به اشتراک بگذارید.