نام کشورها از کجا آمده‌اند؟

در واقع تقریبا هر کشور در دنیا نامش را از این چهار مورد گرفته است: ۱. یک قبیله، ۲. ویژگی یک زمین، ۳. توصیف یک جهت یا ۴. یک فرد مهم. این اطلاعات بر اساس تحقیقات Quartz است که ۱۹۵ کشور را در فهرست کتاب فرهنگ لغت نام‌های مکان‌های جهان (Oxfprd Concise Dictionary of World Place Name) قرار داده است.

به مطالعه جاها و مکان‌ها، جای‌نام‌شناسی می‌گویند و در ادامه این مقاله، کجارو منتخبی از کشورهایی را معرفی می‌کند که در یکی از چهار دسته قرار می‌گیرند و توضیح می‌دهد که چگونه آن نام را گرفته‌اند.

۱. نام قبایل

انگلیس سهم مهمی در نام کشورهایی دارد که نامشان را از گروه‌های قومی گرفته است.

فرانسه

گرفته شده از نام فرانکی‌ها (Franks) که این مکان را در قرون‌وسطا فتح کردند.

ویتنام

برگرفته از نام ویت‌های (Viets) جنوب.

افغانستان

به‌معنای زمین افغان‌ها؛ جایگاه افغان‌ها.

تایلند

مربوط به مردمان Tie، یک گروه قومی از مناطق دشت‌های مرکزی.

روسیه

گرفته شده از اصطلاح لاتین Russi که مربوط به مردمان آن منطقه است.

۲. افراد مهم

چنین گمان می‌رود که از میان تمام کشورهایی که نامشان را از افراد معروف گرفته‌اند تنها یکی از آن‌ها یک خانم است.

سنت لوسیا

نام جزایر کارائیب را فرانسوی‌ها در سال ۱۶۲۵ انتخاب کردند. آن‌ها این نام را از قدیس کاتولیک سنت لوسی گرفته‌اند که در قرون‌وسطا بسیار محترم شمرده می‌شد.

کلمبیا

نام کلمبیا برگرفته از نام مکتشف معروف، کریستف کلمب است که اتفاقا هرگز پا به این کشور نگذاشت. در واقع فرد همراه او به نام آلونسو د اوجدا (Alonso de Ogeda) در سال ۱۴۹۹ این مکان را کشف کرد اما به‌هرحال به نام کلمب نام‌گذاری شد.

فیلیپین

مکتشف اسپانیایی، روی لوپز د ویلالوبوس (Ruy Lopez de Villalobos) در سال ۱۵۴۲ نام فیلیپین را به افتخار شاه فیلیپ دوم در اسپانیا نام‌گذاری کرد.

عربستان سعودی

این نام به احترام محمد بن سعود، جنگجو و اشراف‌زاده نام‌گذاری شد. او به‌عنوان اولین بنیان‌گذار دولت آل سعود شناخته می‌شود. البته عربستان بخش اول نام خود را از نام قوم عرب گرفته است.

سیشل

این مجموعه جزایر زیبا واقع در اقیانوس هند در سال ۱۹۷۶ استقلال خود را از آمریکا بازیافت؛ اما پیش از آن فرانسوی‌ها که آن را تحت کنترل خود داشتند نام وزیر دارایی قرن هشتمی خود را به نام جان مورو د سیشل (Jean Moreau de Sechelles) بر آن نهادند.

السالوادور

این کشور کوچک در آمریکای مرکزی نامش را از نام «مسیح» گرفته است که به «ناجی» (The Saviour) ترجمه شده است. این نام را پدرو د آلوادوری کشورگشا در دهه ۱۵۰۰ انتخاب کرد.

۳. ویژگی‌های سرزمین

تقریبا یک‌چهارم کشورهای دنیا نامشان را از جنبه‌ای از سرزمین‌شان گرفته‌اند که آن را از دیگر سرزمین‌ها متمایز می‌کند.

ایسلند

این نام به‌معنای «سرزمین یخ» نامی کاملا بدیهی و به زبان نورس باستان است و می‌گویند که یک وایکینگ نروژی به اسم Hrafan Floki Vilgeroarson در سال ۸۵۶ پس از میلاد این نام را برایش انتخاب کرده است. با اینکه نام ایسلند باعث می‌شود تا سرزمین‌های سرسبزش نادیده گرفته شوند؛ اما فرضیه‌های بسیاری وجود دارند که می‌گویند انتخاب این نام به‌دلیل جلوگیری از حملات بوده است تا آن‌ها فکر کنند که آنجا سرزمینی سرد و خشن است.

هائیتی

نام کارائیبی این کشور در زبان تائینو به‌معنای «سرزمین کوهستانی» است. این سرزمین در سال ۱۴۹۲ به استعمار اسپانیایی‌ها درآمد و «لا اسپانولا» (La Espanola) نام نهاده شد. اما بعدا ژان ژاک دسالینز، برده و انقلابی‌ای که خود را امپراتور نامید و سرزمین را پس گرفت، در سال ۱۸۰۴ نام این مکان را به «هائیتی» بازگرداند.

باربادوس

این نام به زبان پرتغالی به‌معنای «خوشه» است. گمان می‌رود انتخاب این نام به‌خاطر ریشه‌های بلند و آویزان درختان انجیر است که استعمارگران را در قرن ۱۶ حیرت‌زده کرده بود.

اوکراین

نام اوکراین در قرن ۱۲ انتخاب شد که در زبان اسلوی باستان به‌معنای «نزدیک مرز» است. ضرورتا از این مکان برای تعیین محدوده قلمرو استفاده می‌کردند که بعدها دولت شرقی روس کیف در آن قرار گرفت.

۴. موقعیت جغرافیایی

گروه چهارم که کوچک‌ترین گروه است شامل ۲۵ کشوری می‌شود که نامشان را از توصیفات جهتی گرفته‌اند.

استرالیا

برای اولین بار یونیان باستان نام این مکان را استرالیا، به‌معنای «سرزمین جنوبی ناشناخته» نهادند؛ اما نام این کشور در دهه ۱۸۰۰ و توسط نقشه‌نگار انگلیسی، متو فلیندرز، به‌طور رسمی اعلام شد.

نروژ

نام این کشور به اصطلاح انگلیسی باستان یعنی «راه شمالی» بازمی‌گردد که برای اولین بار در سال ۸۸۰ آنگلوساکسون‌ها آن را به زبان آوردند.

ژاپن

نام «نیپون» که ژاپنی‌ها مدام به‌کار می بردند به‌معنای »سرزمین طلوع خورشید» است و به موقعیت جغرافیایی آن، یعنی شرق چین، اشاره دارد.

ایران، نامی مرتبط با جغرافیا و مردم ایرانی

متون اوستایی و کتیبه‌های هخامنشی قدیمی‌ترین متونی هستند که نام ایران در آن‌ها دیده شده است. اما از دوران ساسانی است که نام ایران به‌شکل کنونی خود به کار رفته است. قدیمی‌ترین متن باقی‌مانده سکه‌ها وکتیبه‌ی اردشیر اول پادشاه ساسانی در نقش رستم است که در آن اردشیر خود را شاهنشاه ایران معرفی می‌کند. در این کتیبه به زبان پارسی میانه : «ardašīr šāhān šāh ērān» و به پهلوی اشکانی آمده: «ardašīr šāhān šāh aryān» که به‌معنای «اردشیر، شاهنشاه ایران» است.

در زمان شاپور اول پسر و جانشین اردشیر، نام ایران که پیش از آن به‌معنای مردم ایران بود، به‌عنوان نام یک کشور و با مفهوم سیاسی برای اولین بار دیده می‌شود. در کتیبه‌ی شاپور در کعبه زرتشت در نقش رستم که به سه زبان پهلوی اشکانی، ساسانی و یونانی نوشته شده است شاپور از کشورگشایی‌ها، فتوحات و مرزهای سیاسی ایرانشهر سخن گفته است و خود را شاه ایران و انیران می‌خواند «šāhān šāh ērān ud anērān » و قلمرو خود را شامل تمام متصرفات، ایرانی‌ها و انیرانی‌ها معرفی ‌می‌کند.