مادرید، شهری در وسط فلات اسپانیا، بزرگ‌ترین شهر این کشور و سومین شهر پرجمعیت اتحادیه اروپا است که به‌دلیل مرکزیت جغرافیایی و کارکردهای سیاسی و مالی شهر اصلی در شبه‌جزیره ایبری به شمار می‌آید.
نخستین اطلاعات موجود تاریخی در رابطه با مادرید به سده نهم میلادی بازمی‌گردد. برخلاف دیگر شهرها چون سویا، والنسیا و بارسلون در مادرید آثاری چندانی از دوران رومی‌ها و ویزیگوت‌ها یافت نشده است.
این امر احتمالا به این خاطر است که منطقه مادرید امروزی برای این دو قوم جذابیتی نداشت، زیرا نه در کنار دریا و بنادر بود و نه در مسیر شهرهای اصلی قرار داشت.
بخش اعظم شبه‌جزیره ایبری در سده نهم میلادی در دست مورهای مسلمان بود. محمد اول قرطبه، امیر عرب اندلس در آن زمان کاخی در محل کنونی پالاسیو رئال در مادرید ساخت و در آن محل ارگ کوچکی نیز به نام المدینه بنا کرد.
این کاخ در کنار رود مانزانارس قرار داشت و مورها این رود را مَیرا می‌نامیدند که به‌معنای سرچشمه و منبع مادر است؛ بعدها پسوند رومی ایبری ایت به‌معنای مکان به آن چسبید. مادرید امروزی و نام این شهر از این بنا و این نام سرچشمه می‌گیرد.
پس از نگاهی کوتاه به تاریخ مادرید، به سراغ حقایق جالب در رابطه با این شهر می‌رویم:
۱. مادرید سومین شهر پرجمعیت اتحادیه اروپا است، لندن با ۸٫۵ میلیون جمعیت و برلین با جمعیتی برابر با ۳٫۶ میلیون نفر دو شهر برتر این لیست هستند. بر اساس آمار منتشرشده در سال ۲۰۱۵ حدود ۳٫۱ میلیون نفر در مادرید زندگی می‌کنند. این جمعیتی چیزی برابر با کل جمعیت ارمنستان است!
۲. مادرید یکی از زلزله‌خیزترین شهرهای پر سکنه در کل جهان است. از نمونه‌های این خطرات پیش‌بینی نشدنی زلزله‌ای بود که در قرن هفدهم میلادی به وقوع پیوست. در این زلزله به شهر مادرید خسارات فراوانی وارد شد و چندین هزار سکنه این شهر را به کام مرگ کشانده یا آواره کرد. یکی از دلایل زلزله‌خیزی این شهر و حتی شهرستان‌های هم‌جوار آن، خاک نرم و ماسه مانند است.
۳. مادرید تنها یک شهر نیست، بلکه یک بخش خودمختار است. بخش خودمختار نخستین تقسیم‌بندی در پادشاهی اسپانیا است که بنا بر قانون اساسی این کشور ایجاد شده است. قانون اساسی اسپانیا، خودگردانی را حق گروه‌های قومی و بخش‌های مختلف می‌داند. اسپانیا ۱۷ بخش و ۲ شهر خودمختار دارد.
۴. مادرید حدود ۷۰۰ متر ارتفاع دارد. شهر مادرید ۶۶۷ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد، در برخی مناطق شمالی این عدد به ۷۰۰ متر هم می‌رسد. با توجه به این ارتفاع، آب و هوای این شهر در بیشتر اوقات سال خشک است و خبری از رطوبت زیاد نیست.
۵. نماد رسمی شهر مادرید، یک خرس تکیه داده به درخت است. دور تصویر ۷ ستاره سفیدرنگ در حاشیه‌ای قرار دارند. شورای مادرید از سال ۱۲۱۲ این نشان را برای شهر برگزیده است. البته قابل‌توجه است که درخت این نماد حدود ۱۰ سال پس از طراحی نشان به آن اضافه شده است.
۶. مادرید شهر دانشجوها است! مادرید امروز به خانه بسیاری از دانشجویان دنیا تبدیل شده است. سیستم آموزشی اسپانیا یکی از قوی‌ترین و استانداردترین سیستم‌های آموزشی در اتحادیه اروپا است؛ بسیاری از معتبرترین مراکز آموزشی در پایتخت اسپانیا، مادرید واقع شده‌اند.
۷. مادرید حدود سال ۵۶۰ میلادی تاسیس شده است. زمانی که رومی‌ها پا در خاک اسپانیا گذاشته‌اند، حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد بود، در آن زمان هیچ نشانه از وجود مادرید نبود. حدود ۱۱۰۰ سال بعد فلات مرکزی اسپانیا به شکلی شبیه به‌شکل امروزی‌اش درآمد. در سده نهم میلادی، مورهای مسلمان به این منطقه آمدند و امیر قرطبه امیر آندلس قلعه‌ای در این منطقه ساخت.
۸. مادرید، پایتخت فرهنگی اتحادیه اروپا است. مادرید برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ به‌عنوان پایتخت فرهنگی اتحادیه اروپا شناخته شد. این شهر موزه‌های زیادی دارد، از جمله آن‌ها می‌توانیم به ال پرادو و موزه موم اشاره کنیم که از محبوب‌ترین موزه‌های دنیا و مجموعه‌ای از فرهنگ و هنر سراسر دنیا در این موزه جمع‌آوری شده است. بیش از ۳۰۰۰ تابلو نفیس در این موزه وجود دارد. در این موزه آثار هنرمندانی چون گویا، رامبراند، روبنس، ولاسکز، مورییو، ال گرکو به چشم می‌خورد. موزه موم هم میزبان مجسمه‌های مومی از شخصیت‌های بزرگ دنیا است. در قسمت فوقانی موزه، بازدیدکنندگان با وضعیت اروپا در قرون‌وسطا آشنا می‌شوند و صحنه‌های دل‌خراش شکنجه‌های قرون‌وسطا نمایش داده می‌شود.
۹. ریشه نام مادرید، به تاریخ عرب برمی‌گردد. این کلمه ریشه‌ای عربی دارد و با عناوین مایریت یا ماگریت در متون عربی به آن اشاره شده است. معنی که برای این لغت معادل‌سازی شده است، آب یا آب فراوان است. اختلاف‌نظرهای زیادی در رابطه با ریشه کلمه مادرید وجود دارد. برخی از زبان‌شناسان بر این باور هستند که این کلمه به‌هیچ‌وجه ریشه عربی ندارد و در واقع مادرید نام روستایی در کنار رودخانه مانزناس در روستای رومی قدیمی در این شهر است و این کلمه ریشه رومی دارد.
۱۰. پادشاه در کاخ سلطنتی مادرید اقامت ندارد. شاید در نظر بسیاری از ما این مطلب نقش ببندد که بدون شک پادشاه باید در کاخش زندگی کند، ولی پادشاه اسپانیا در کاخ سلطنتی زندگی نمی‌کند. از سال ۱۹۶۲ خانواده سلطنتی دیگر در این کاخ زندگی نمی‌کنند و تنها مراسم‌های تشریفاتی در این مکان برگزار می‌شود.
۱۱. مادرید در قرن شانزدهم، پایتخت اسپانیا شد. به‌دلیل موقعیت مرکزی مادرید و وضعیت جغرافیایی این شهر، قیلیپ دوم در قرن شانزدهم میلادی، پایتخت اسپانیا را به مادرید منتقل کرد و تا امروز مادرید به‌عنوان پایتخت این شهر شناخته می‌شود.
۱۲. مادرید، یکی از استخرهای بزرگ دنیا را دارد، استخر آکوازور استخری است که در فصل تابستان حسابی شلوغ می‌شود و بسیاری از اسپانیایی‌ها در طول تابستان حتما یک‌بار به این استخر می‌روند.
۱۳. بازار ال راسترو در مادرید، یکی از عجیب‌ترین و در عینِ حال هیجان‌انگیزترین بازارهای دنیا است، در این بازار شما هم چیزی که بخواهید را پیدا خواهید کرد و حتی ممکن است از شانس گذرتان به پیرمردی بیفتد که نقاشی‌های گران‌قیمتی را می‌فروشد و خودش از ارزش آن‌ها باخبر نیست! چیزی شبیه به جمعه‌بازار خودمان!