سازمان بهداشت جهانی، استاندارهای خاصی برای رشد کودکان تا سن ۵ سالگی، تعیین کرده است. کودکانی که شرایط اقتصادی و اجتماعی بهتری دارند، معیار اصلی این طبقهبندی هستند؛ در واقع کودکانی که الگوی رشد بهتری در دوران شیرخوارگی خود داشتهاند. قد یک انسان، از پای او تا بالای سرش اندازه گرفته میشود. اندازهگیری صحیح قد، معمولاً توسط دستگاهی به نام استادیومتر (Stadiometer) انجام میشود.
چندین عامل برای رشد قد وجود دارد. به عنوان نمونه، افراد یک جامعه که در شرایط زیستمحیطی یکسانی زندگی میکنند و نیز ژنتیکی که از پدر و مادر به ارث میبرند، ممکن است موجب افزایش قد آنها شود. البته باید این نکته را هم به خاطر داشت که عواملی ژنتیکی و ترشح هورمون رشد ممکن است گاهاً به کوتولگی و یا عظیمالجثه شدن ناهنجار در افراد منجر شود. در مواردی هم رشد دیرهنگام کودکان بنا به دلایلی نظیر سوء تغذیه، جنگ یا شرایط اقتصادی نامناسب و فقر نیز مشاهده شده است. با در نظر داشتن تمامی نکات گفته شده، در ادامه نگاهی خواهیم داشت بر کشورهایی که متوسط قد افرادش، بیشتر از دیگر مکانهای دنیا است. تمامی این کشورها در اروپا هستند. متوسط قدی که در این مقاله بدان اشاره شده، از اطلاعات آماری تمامی مردان و زنان یک جامعه جمعآوری شده است.
۱۰. فنلاند (۱۷۳٫۹۹ سانتیمتر)
فنلاند با متوسط قد ۱۷۳٫۹۹ سانتیمتر در میان تمامی شهروندان زن و مردش، در رتبهی دهم فهرست «قدبلندترین کشورهای دنیا» قرار میگیرد. مطالعاتی که در فنلاند صورت گرفته، نشان میدهد ژنتیک در تمامی مراحل رشد افراد این کشور تأثیر داشته است. البته تغذیه و عوامل محیطی نیز در رشد قد کودکان فنلاندی مؤثر بوده است. آموزشهای صحیح نحوهی شیر دادن به نوزادان در فنلاند نیز، به افزایش قدی مردمان این کشور کمک شایانی کرده است. تحقیقاتی که در زمینهی تغذیهی عمومی در فنلاند انجام میشود، به طور جدی رابطهی بین غذا و جلوگیری از بروز مشکلات بهداشتی را زیر ذرهبین قرار میدهد. انجام فعالیتهای بدنی مانند ورزش و نیز رژیم غذایی سالم در فهرست سیاستهای داخلی مهم این کشور قرار دارد.
۹. سوئد (۱۷۳٫۹۹ سانتیمتر)
متوسط قد زنان و مردان سوئدی ۱۷۳٫۹۹ سانتیمتر است که این کشور را در ردهی نهم قدبلندترینها قرار میدهد. مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، همبستگی و ارتباط مستقیم قد افراد این کشور و شرایط جسمانی بسیار خوب آنها را نشان میدهد. تغذیه خوب در سوئد نیز شروع خوبی برای افزایش قدی کودکان این کشور است. رژیم غذایی جدیدی توسط یکی از سازمانها بهداشتی سوئد برای مردم کشور تدوین شده که در آن استفادهی کمتر از کربوهیدراتها و مصرف بیشتر چربیها توصیه شده است. این رژیم غذایی ممکن است در آینده به هنجاری مورد قبول در سوئد تبدیل شود، چرا که برای شرایط آب و هوایی سرد این کشور نیز مناسب است.
۸. صربستان (۱۷۳٫۹۹ سانتیمتر)
صربستان نیز با متوسط قدی ۱۷۳٫۹۹ سانتیمتر در میان زنان و مردانش، یکی از قد بلندترین کشورهای دنیا محسوب میشود. ترکیب ژن اسلاوی و مدیترانهای، دلیل اصلی قدِ بلند و طبیعی مردمان صربستان است. یکی از عوامل قد بلند بودن صربستانیها، نژاد آنها است. مردم این کشور اغلب دارای سرهای پهن هستند که نژادی قد بلند تلقی میشود. شاید دلیل دیگر بلند بودن قدن صربها، ورزشهایی است که از زمان کودکی تا بزرگسالی انجام دادهاند. غذاهای صربستانی بسیار غنی از مواد لبنی و پروتئینی است. الگوی غذا خوردن مردم این کشور بدین صورت است که غذای خود را طی چند وعده و با مقدار کمی میخورند، که خود از چاقی جلوگیری کرده و زمینه را برای افزایش قد فراهم میکند.
۷. لیتوانی (۱۷۴٫۶۳ سانتیمتر)
متوسط قدی مردان و زنان اهل لیتوانی ۱۷۴٫۶۳ سانتیمتر است که این کشور را در رتبهی هفتم فهرست ما قرار داده است. سلامت عمومی مردم این کشور پس از اعلام استقلال و جدایی از شوروی، روز به روز در حال بهبود است. متوسط قدی مردم لیتوانی از اوایل صدهی ۱۹۰۰ تا کنون، حداقل ۱۷٫۷۸ سانتیمتر افزایش یافته است. دلیل این افزایش قدی، شاید خوردن سیبزمینی و نان گندمسیاه مربوط به آن دوره باشد. البته مصرف گوشت قرمز و مرغ و نیز شرایط آب و هوایی خنک نیز در بلند شدن قد مردم این کشور بیتأثیر نیست.
۶. آلمان (۱۷۴٫۶۳ سانتیمتر)
زنان و مردان آلمانی با متوسط قدی ۱۷۴٫۶۳ سانتیمتر، رتبهی ششم قد بلندترین کشورهای دنیا را از آن خود کردهاند. غذاهای خاص آلمانی همواره زبانزد خاص و عام بوده است. خوراک مخصوصی که از گوشت و سوسیس در جشنوارههای این کشور تهیه میشود، علاقمندان زیادی به سمت خود جذب کرده است. آلمانیها ضربالمثلی در زمینهی غذا خوردن دارند که میگوید:
صبحانه را شاهانه بخور، نهار را مانند یک شاهزاده و شام را مثل یک مسکین.
غذاهای آلمانی معمولاً پر از پروتئین و نیز با مقدار زیادی چربی و شکر همراه هستند. سیبزمینی و گندم در کنار گوشت و لبنیات، بخش اصلی غذاهای آلمانی را تشکیل میدهند. مردم آلمان بیش از هر کشور اروپایی دیگر، به استعمال دخانیات میپردازند اما مدرکی وجود ندارد که نشان دهد کشیدن سیگار از رشد قد آلمانیها جلوگیری میکند.
۵. نروژ (۱۷۵٫۲۶ سانتیمتر)
متوسط قد مردان و زنان نروژی ۱۷۵٫۲۶ سانتیمتر است که این کشور را در ردهی پنجم قد بلندترین کشورهای جهان قرار داده است. در زمانهای قدیم، وایکینگهایی که در این ناحیه زندگی میکردند، قدبلندترین و عظیمالجثهترین انسانهای روی زمین بودند. مردم نروژ نیز بلندی قامت خود را از اجدادشان به ارث بردهاند. رژیم غذایی سرشار از پروتئین مردم نروژ از جمله دلایل اصلی رشد بسیار خوب آنها از کودکی تا بزرگسالی به شمار میرود. نروژ به بالا بودن سطح رفاه زندگی و نیز داشتن دولتی کارآمد معروف است که عمده دلیل آن، درآمدهای حاصل از ذخایر نفتی کشور است.
۴. دانمارک (۱۷۵٫۹ سانتیمتر)
عوامل ژنتیکی و زیستمحیطی موجب رشد بسیار خوب مردم دانمارک شده است. مردان و زنان این کشور با متوسط قدی ۱۷۵٫۹ سانتیمتر، در رتبهی چهارم فهرست جا خوش کردهاند. دانمارکیها به داشتن چهرهای زیبا و اندامی متناسب معروف هستند. دانمارک از جمله ثروتمندترین کشورهای اروپا بوده و درآمد سرانهی مردمش نیز در سطوح جهانی بسیار بالا تلقی میشود. دولت دانمارک با ارائهی خدمات رفاهی و اجتماعی خوب، همواره آسایش مردمش را تضمین میکند. همانطور که پیشتر بدان اشاره کردیم، عوامل ژنتیکی و نیز تغذیه مناسب در رشد فیزیکی مردم این کشور تأثیر بسزایی داشته است.
۳. مونته نگرو (۱۷۵٫۹ سانتیمتر)
متوسط قدی زنان و مردان اهل مونتهگرو ۱۷۵٫۹ سانتیمتر است که این کشور را در ردهی سوم بلند قامتان جهان قرار میدهد. مونتهنگرو، کشوری در جنوب خاوری اروپا است و در کرانه دریای آدریاتیک قرار دارد. آب و هوای این مونتهنگرو، کوهستانی و برای زندگی بسیار ایدهآل است. کودکان این کشور از تغذیه خوبی برخوردار هستند که خود، بلندی قد مردمش را توجیه میکند. غذاهای مونتهنگرو، معمولا با چاشنی غذاهای ایتالیایی، ترک و مجاری همراه است که تغذیهای کامل محسوب میشود. البته عمده دلیل قد بلندی مردم مونتهنگرو را باید در عامل وراثت و ژنتیک جستجو کرد.
۲. هلند (۱۷۷ سانتیمتر)
متوسط قدی مردم هلند ۱۷۷ سانتیمتر است. این میانگین از بین تمامی زنان و مردان این کشور به دست آمده است. طبق گفتهی سازمان بهداشت جهانی، سطح بالای رفاه زندگی و تغذیه مناسبِ محتوی محصولات لبنی و نیز ماهیِ آب سرد موجب رشد قدی مردم هلند شده است. هلند از جمله معدود کشورهایی است که از افراد قد بلند حمایت و خواهان هر چه بیشتر شدن جمعیت قد بلندش است. نکته جالب توجه اینجا است که تمامی ساختمانهای دولتی هلند دارای درب ورودی بلند و بزرگ هستند.
۱. بوسنی و هرزگووین (۱۷۷٫۸ سانتیمتر)
متوسط قدی مردم بوسنی و هرزگووین ۱۷۷٫۸ سانتیمتر است که این کشور در صدر بلند قامتان مردم جهان قرار میدهد. ترکیب آب و هوای مدیترانهای و شرایط جوی سرد شمالی موجب رشد قدی مردم بوسنی و هرزگووین شده است. غذای سبک و ادویهجات مصرفی نیز از دیگر عوامل افزایش قد مناسب مردم این کشور است. وجود غذاهایی نظیر گوشت گاو، گوشت بره، لبنیات و سبزیجات نیز در بهبود شرایط جسمانی مردم بوسنی و هرزگووین بیتأثیر نبوده است. به نظر میرسد، کشورهای ناحیهی بالکان و کشورهای اروپای شمالی از شرایط و مزیتهای یکسانی برای رشد بهره میبرند.