آلبوم تاریخی عکس‌های تخت جمشید؛ پرسپولیس ۱۰۰ سال پیش در قاب تصویر

شنبه 15 آذر 1404 - 21:01
مطالعه 4 دقیقه
کاخ خشایارشاه
باستان‌شناس آلمانی طرح‌ها و عکس‌های اولیه تخت‌جمشید را ثبت کرد و پنجره‌ای به تاریخ ایران باستان گشود.

ارنست هرتسفلد اگرچه هنرمند یا عکاس حرفه‌ای نبود، اما باستان‌شناس و تاریخ‌دان پیشگامی بود که در آغاز قرن بیستم نقشی اساسی در شکل‌گیری مطالعات باستان خاور نزدیک و ایران ایفا کرد. همچنین از او به‌عنوان کسی یاد می‌شود که در بنیان‌گذاری حوزه تاریخ هنر اسلامی نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است.

بین ۲۶ نوامبر تا ۲۳ دسامبر ۱۹۲۳ و ۲ مارس تا ۱۵ مارس ۱۹۲۴، هرتسفلد شش هفته را بر روی تراس تخت‌جمشید گذراند؛ جایی که او نقشه‌ای از سازه ترسیم کرد و یک مستند تصویری از این محوطه ارائه داد.

دروازه همه سرزمین‌ها در تخت جمشید، نمادی از اتحاد و قدرت امپراتوری هخامنشی بود جایی که نمایندگان تمام اقوام تابع امپراتوری هخامنشی از آن عبور می‌کردند و به همین دلیل این نام را گرفته است. بر روی دیوارهای درگاه‌ها، نقش برجسته‌هایی از مردان بالدار و موجودات افسانه‌ای وجود دارد که نشانگر قدرت و شکوه هخامنشیان است. کتیبه‌های سه زبانه (فارسی باستان، عیلامی و بابلی) از خشایارشا بر روی جرزهای دروازه، در مورد ساخت این بنا و سایر ساختمان‌های تخت جمشید سخن می‌گوید.

هرتسفلد شش هفته را بر روی صفه تخت‌جمشید گذراند و هنوز چاپ‌های ژلاتین نقره موجود است که در مجموعه نلسون هم بخشی از همین مجموعه عکاسی از تخت‌جمشید و نقش رستم هستند. نگاتیوهای شیشه‌ای این پروژه اکنون در «مجموعه ارنست هرتسفلد» در آرشیو گالری «فریر» و گالری «آرتور ام. سکلر»، موسسه «اسمیتسونیان»، واشنگتن دی‌سی نگهداری می‌شوند، اسناد دیگری از کارهای او نیز در موزه «متروپولیتن» نیویورک موجود است.

کاخ تچر از نخستین کاخ‌هایی است که بر روی صفه تخت جمشید کشف شد؛ این بنا در جنوب‌غربی کاخ آپادانای تخت جمشید و رو به جنوب، قرار گرفته‌است.بر روی دیواره‌های پلکان این کاخ نقش‌های گوناگونی دیده می‌شود. از شاهان هخامنشی داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر سوم سنگ‌نبشته‌هایی در این کاخ به جای مانده‌است.

در سال ۱۹۲۸، هرتسفلد به‌عنوان مدیر کاوش‌های تخت‌جمشید برای موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو منصوب شد؛ سمتی که تا سال ۱۹۳۴ در اختیار داشت.

نظرات