پانچو کوهنوردی چیست و چه کاربردی دارد؟
پانچو بارانی یکی از پرکاربردترین تجهیزات سفر است که در عین سبک و کم حجم بودن، موارد استفاده بسیار زیادی در طبیعتگردی، کوهنوردی و سفرهای ماجراجویانه دارد.
نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۹/۴/۲۴ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۳/۸/۵ بهروزرسانی شده است.
پانچو کوهنوردی، پوشش یکپارچه و ضدآبی است که برای محافظت از کوهنوردان در برابر باران، برف و باد طراحی شده است. این پوشش معمولا از یک تکه پارچه بزرگ تشکیل میشود که از سر تا زانو را میپوشاند. پانچوها در انواع و جنسهای مختلفی تولید میشوند و هرکدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. اگر کنجکاو شدهاید تا به اهمیت این وسیله ساده و بهظاهر کم اهمیت پی ببرید، توصیه میکنیم ادامه این مقاله را از دست ندهید.
آنچه درباره استفاده از پانچو کوهنوردی باید بدانید:
- پانچو چیست؟
- انواع پانچو
- اهمیت استفاده از پانچو
- نکات مهم در خرید پانچو
- نکات نگهداری از پانچو
- موارد استفاده از پانچو کوهنوردی
- معایب استفاده از پانچو
- بهترین پانچو کوهنوردی
پانچو چیست؟
پانچو کوهنوردی و طبیعت گردی، پوششی برای حافظت در برابر خیس شدن است. در واقع، پانچو مانند یک بارانی عمل میکند که بههمراه داشتن آن بهویژه در فصلهای بهار و پاییز ضروری است. این پوشش با قرارگیری روی بدن، بسیاری از قسمتها را نسبت به نفوذ آب، سرما و... محافظت میکند. پانچو از کولهپشتی و تجهیزاتی که بههمراه دارید نیز محافظت میکند.
منبع عکس: voited.com؛ عکاس: نامشخص
انواع پانچو
کسی فکرش را نمیکرد که پوشش سنتی مردمان آمریکای لاتین که در زمانهای قدیم از جنس نخ یا پشم بود و عمدتا شکلهای دایره یا مستطیلی داشت، امروزه بهعنوان یک ابزار مهم نهفقط در طبیعتگردی و ماجراجویی بلکه در سایر موقعیتها و حتی زندگی روزمره مورد استفاده قرار گیرد.
منبع عکس: shop.aracari.com؛ عکاس: نامشخص
انواع پانچو بر اساس شکل و کاربرد
امروزه پانچوها بر اساس شکل و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم میشوند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد:
پانچو استاتر: پانچوهای مدل استاتر بهترین محافظت را در برابر باران و بادهای شدید فراهم میآورند. در ساخت این مدل پانچوها علاوه بر پلاستیک از مواد پلیاستر نیز استفاده میشود؛ بنابراین میتوان انتظار مقاومت بالایی از آنها داشت. پانچوها استاتر بهدلیل نبود تهویه مناسب گزینه ایدئالی برای استفاده از روزهای تابستانی به شمار نمیآیند.
پانچو کوله دار: پانچوهای مدل کوله دار علاوه بر بدن کوهنورد، از کولهپشتی نیز محافظت میکنند. در ساخت این مدلها نیز از نایلون و پلیاستر استفاده میشود تا مقاومت مناسبی داشته باشند. این پانچوها معمولا اندازه بزرگتری دارند.
پانچو دوچرخهسواری: پانچوهای دوچرخهسواری بهگونهای طراحی شدهاند که هنگام استفاده از دوچرخه محدودیتی برای حرکت دوچرخه یا پاهای دوچرخهسوار ایجاد نشود. این مدل پانچوها نیز از مواد مرغوب و مقاوم ساخته میشوند تا عمر بالایی داشته باشند.
پانچو یکبار مصرف: انواعی از پانچوها در بازار وجود دارند که با نام پانچو یکبارمصرف یا اضطراری شناخته میشوند. این پانچوها دوام پایینی دارند و تنها بهطور موقت میتوان از آنها استفاده کرد؛ اما با توجه به اینکه از پلاستیک ساخته میشوند، قیمت پایینی دارند.
پانچو بارانی: پانچو بارانی نیز از مواد پلیاستر و نایلون ساخته میشود. پانچوهای بارانی بهترین محافظت را در برابر باران های شدید برای کوهنورد به ارمغان میآورند؛ اما وزن نسبتا بالایی دارند.
انواع پانچو بر اساس مواد اولیه
استفاده از مواد اولیه مختلف در ساخت پانچوها باعث شده است تا افراد توان انتخاب از میان طیف وسیعی از انواع پانچوها را داشته باشند. نوع متریال مورد استفاده در ساخت پانچو میتواند تاثیر مستقیم بر کیفیت و تجربه طبیعتگردی و کوهنوردی داشته باشد. مهمترین موادی که در ساخت پانچو از آنها استفاده میشود به شرح زیر است:
- نایلون: نایلون یک ماده اولیه ارزان و مقاوم در ساخت پانچوها است. پانچوهایی که با استفاده از نایلون ساخته میشوند، قیمتی مقرونبهصرفه دارند.
- پلیاستر: پانچوهای پلیاستر مقاومت بهمراتب بیشتری نسبت به پانچوهای نایلونی دارند.
- پیویسی: پیویسی یک ماده اولیه ارزان و در عین حال مقاوم است. پانچوهای پیویسی مقاومت بالایی دارند؛ اما تنفس مناسبی برای بدن فراهم نمیآورند.
- آکسفورد: آکسفورد پارچهای مرکب از پنبه و پلیاستر است. آکسفورد رطوبت را جذب میکند؛ بنابراین امکان تبادل هوا میان بدن و پانچو وجود دارد.
اهمیت استفاده از پانچو
پانچو در رنگهای مختلفی تولید میشود و کاربرد اولیه آن حفاظت از کوهنوردان و طبیعتگردها در برابر بارندگی است. البته این پوشش تنها مخصوص سفرهای ماجراجویانه و طبیعتگردی نیست.
در بسیاری از کشورها استفاده از پانچو برای فصلهای بارانی سال مرسوم است؛ اما در کشور ما استفاده از آن بیشتر در سفرهای طبیعتمحور و بین کوهنوردان و طبیعتگردها رایج شده است.
منبع عکس: سایت jakobsweg.de؛ عکاس: نامشخص
اهمیت استفاده از این پوشش در سفر بهاندازهای است که نبود آن حتی میتواند منجر به از دست رفتن جان افراد شود. تصورش را بکنید که در یک زمستان سرد قرار است مسافتی را طی کنید و تا پناهگاه یا استراحتگاه بعدی راه زیادی در پیش دارید، آنوقت کافی است که به سرمای هوا و خستگی راه و انرژی تحلیل رفته شما، باران و خیس شدن هم اضافه شود. در چنین شرایطی همه چیز برای سرمازدگی و عواقب وحشتناک آن مهیا است.
در حالی که یک پوشش سبک و کم حجم که بهراحتی و حتی بدون نیاز بهتوقف میتوانید آن را روی سایر لباسهای خود بهتن کنید، ناجی شما خواهد بود. این لباس سبک تمام سطح بدن و کولهپشتی شما را میپوشاند و با جلوگیری از خیس شدن، جان شما را در یک روز سرد بارانی نجات میدهد.
وقتی چنین پوششی همراه خود داشته باشید، در شرایط بارانی نیاز بهتوقف تا قطع شدن باران هم نخواهید داشت و میتوانید با خیال آسوده به راه خود ادامه دهید.
نکات مهم در هنگام خرید پانچو
رعایت برخی نکات به هنگام خرید هر وسیلهای باعث انتخاب صحیح و رضایت بیشتر شما از خرید خواهد شد. برای خرید پانچو نیز چند نکته را باید همیشه بهخاطر بسپارید:
- این پوشش را باید بهمحض شروع باران و قبل از خیس شدن لباسها به تن کنید. بنابراین پانچویی را انتخاب کنید که راحت و آزاد باشد تا در هنگام پوشیدن، دچار مشکل نشوید. گاهی کوهنوردان برای پوشیدن پانچوی خود حتی توقف هم نمیکنند و حین حرکت آن را میپوشند.
- این پوشش برخلاف لباسهای دیگر باید کمی گشاد باشد تا هوا بهاندازه کافی زیر آن جریان پیدا کند. چون پانچو بارانی را از پارچههای ضدآب تولید میکنند. این پارچهها ضد تعریق نیستند، یعنی برخلاف پارچههای گورتکس، اصطلاحا تنفس ندارند و در صورت تنگ بودن، اگرچه شما را از باران حفظ میکنند، باعث تعریق میشوند.
منبع عکس: سایت andrewskurka.com؛ عکاس: نامشخص
- بهتر است در هنگام خرید پانچو نوعی را انتخاب کنید که در هنگام پوشیدن دستان شما آزادی عمل داشته باشد تا در مواقع نیاز بهراحتی به زیپ لباسها یا جیبهای خود دسترسی داشته باشد.
- در هنگام خرید پانچو بارانی به رنگ آن هم توجه کنید. بعضی از رنگها مخصوص پرنده نگرها، عکاسهای طبیعت و بازدیدکنندگان حیاتوحش است. این رنگها باید با طبیعت همخوانی داشته باشند و آرامش گونههای جانوری ساکن در اکوسیستم را بهم نزنند. برای کوهنوردانی که به نواحی برفخیز سفر میکنند، استفاده از رنگهای گرم و شاد مانند قرمز و نارنجی توصیه میشود تا درصورت گمشدن، بتوان آنها را بهراحتی از روی رنگ لباسی که در تضاد با طبیعت است پیدا کرد.
- اگر کودک شما هم اهل طبیعتگردی است، میتوانید پانچوی مخصوص برای کودکان را تهیه کنید که هم اندازه آنها است و هم رنگهای شاد و زیبایی دارد.
- استفاده از پانچو بارانی یکبار مصرف هم بهتازگی در بین طبیعتگردها و کوهنوردان و حتی شهروندان بعضی شهرهای پرباران مرسوم شده است؛ اما ما بهلحاظ احترام به طبیعت و حفاظت از محیط زیست استفاده از پانچوی یکبارمصرف را پیشنهاد نمیکنیم. بهجای آن نوعی را تهیه کنید که امکان شستوشو داشته باشد.
نکات نگهداری از پانچو
با مراقبت و نگهداری مناسب از پانچو عمر آن را تا چندین برابر افزایش خواهید داد. در ادامه به برخی نکات ساده، اما کاربردی برای نگهداری از پانچو اشاره خواهیم کرد:
- بعد از اتمام بارش باران، پانچو بارانی را بلافاصله از تن در نیاورید و اجازه بدهید تا در هوای آزاد خشک شود.
- پانچوهای قابل شستوشو را حتما پس از شستن در محلی قرار دهید تا با هوای آزاد خشک شوند.
منبع عکس: amazon.co.uk؛ عکاس: نامشخص
- پانچوها نسبت به اشیای تیز و برنده حساس هستند؛ بنابراین مراقب باشید تا پانچو در اثر برخورد با اشیای تیز داخل کولهپشتی یا خارها و شاخههای تیز درختان دچار آسیب نشود.
- در شرایطی مثل کمبود فضا، جلوگیری از پاره شدن و... پانچو را داخل کاور مخصوص خود قرار دهید.
موارد استفاده از پانچو کوهنوردی در سفر
مهمترین مزیت استفاده از پانچو کوهنوردی، سبکی، حجم کم، ارزان بودن و کابردهای بیشمار آن است. آنقدر سبک که حتی میتوان آن را در جیب کت یا زیپ بالای کولهپشتی جای داد و درموقع نیاز بهراحتی روی سایر لباسها و حتی کولهپشتی پوشید. تولیدکنندگان پانچو احتمالا زمانی که این نوع پوشش را برای اولین بار تولید میکردند فقط بهعنوان یک لباس ضدباران سبک به آن توجه کردهاند اما ذهن خلاق طبیعتگردها و کوهنوردان موارد استفاده بسیار زیادی از پانچو داشته است که در ادامه بهآنها میپردازیم:
قراردادن تجهیزات کوهنوردی و سنگنوردی روی پانچو
بهنظر میرسد اولین مورد استفاده غیر از پوشش ضد باران از پانچو، کاربرد آن بهعنوان یک زیرانداز سبک و راحت باشد. بسیاری از سنگنوردان ابزار و طناب خود را روی زمین رها نمیکنند؛ بلکه آنها را روی زیراندازی قرار میدهند تا از برخورد با سنگ و رطوبت مصون بمانند. این زیرانداز سبک و ضد آب شما و وسایل سفرتان را از خیس شدن روی سطح زمین، سطح برف یا چمن خیس و برخورد با سنگ و خار حفاظت میکند.
منبع عکس: trailandcrag.com؛ عکاس: نامشخص
ساخت استراحتگاه موقت
میتوانید از پانچو بارانی خود بهعنوان یک پناهگاه موقت استفاده کنید. این کار در شرایط بارانی یا شرایطی که فردی مصدوم شده و منتظر رسیدن تیم امداد و نجات است یا شرایطی که مجبور به شبمانی پیشبینی نشده است، بسیار کارآمد خواهد بود.
منبع عکس: سایت instructables.com؛ عکاس: نامشخص
میتوانید با استفاده از باتوم کوهنوردی خود یا چوب درخت، طنابچه انفرادی و چند میخ چادر که معمولا همه کوهنوردان و طبیعتگردها چندتایی از آن را همراه خود دارند، برای خود یا همنورد مصدومتان یک استراحتگاه موقت درست کنید.
خواب آسوده با پانچو کوهنوردی
این پوشش سبک و ضدآب درمواقعی حتی میتواند بهعنوان کیسه خواب هم مورد استفاده قرار بگیرد. میتوانید با قراردادن یک پتو داخل آن و پیچیدن آن بهدور خود از آن بهعنوان کیسه خواب استفاده کنید. البته بهتر است در سفرهای طبیعتگردی حتما کیسه خواب همراه شما باشد؛ اما گاهی مشکلاتی مثل خیسشدن کیسه خواب، شب شما در طبیعت را به کابوسی وحشتناک تبدیل میکند. در چنین مواقعی پانچو و یک پتوی مسافرتی کارساز است.
منبع عکس: سایت theprepperjournal.com؛ عکاس: نامشخص
محافظت از زخم
اگر به هر دلیلی در طول ماجراجویی و کوهنوردی دچار حادثه شدید و جعبه کمکهای اولیه بههمراه نداشتید، پانچو را میتوانید بهعنوان وسیلهای برای پوشاندن زخم و جلوگیری از عفونت استفاده کنید.
جمعآوری آب با پانچو کوهنوردی
در شرایط بارانی اگر در استراحتگاه یا کمپ بهسر میبرید و در حوالی شما آب آشامیدنی یا چشمهای وجود ندارد، میتوانید از پانچو کوهنوردی خود برای جمعآوری آب استفاده کنید؛ چون ضد آب است و قطرات باران از آن عبور نمیکند. کافی است با استفاده از پانچو، چند تکه بند کفش یا طنابچه انفرادی برای جمعآوری آب باران استفاده کنید.
منبع عکس: یوتیوب؛ عکاس: نامشخص
بسیاری از کوهنوردان و طبیعتگردها با روشهای تهیه آب در طبیعت آشنا هستند و استفاده از پانچو هم بهاین منظور میتواند کارساز باشد.
قرار دادن غذا در برف
گاهی در سفر قصد دارید چند شب را در استراحتگاهی سپری کنید که امکاناتی برای نگهداری مواد غذایی شما ندارد و احتمال فاسد شدن مواد غذایی وجود دارد. در چنین مواقعی میتوانید مواد غذایی فاسدشدنی خود را داخل پانچو کوهنوردی گذاشته و آن را زیر برف قرار دهید یا در هوای سرد به درختی آویزان کنید تا هم از گزند حیوانات وحشی در امان بماند و هم برای مدت طولانیتری قابل استفاده باشد.
علامتگذاری با پانچو
در سفرهای طبیعتگردی چنانچه بین سرقدم یا سرپرست برنامه و سایر اعضای تیم به هر دلیلی فاصله بیفتد، میتواند از پانچو خود برای علامتگذاری استفاده کند. این کار احتمال گم شدن سایر اعضای تیم را کم میکند.
منبع عکس: سایت survivalmag.net؛ عکاس: نامشخص
یکی از مشکلاتی که طبیعتگردها با آن مواجهاند تعداد بسیاری زیاد وسایل و تجهیزاتی است که در سفر باید همراه خود داشته باشند. همراه داشتن یک وسیله کاربردی مانند پانچو بارانی میتواند شما را از همراه داشتن بسیاری وسایل دیگر بینیاز و کولهبار سفرتان را سبک کند.
معایب استفاده از پانچو
شاید اشاره به معایب استفاده از پانچو در حالی که مزایای استفاده از آن برتری بیچون و چرا دارند، لازم نباشد؛ اما برای بررسی کامل این ابزار بهتر است به معایب آن نیز اشاره کنیم:
- محدودیت در حرکت: پانچوها ممکن است در مواقعی جلوی حرکات آزادانه بدن را بگیرند و این موضوع موجب ناراحتی شما شود. معمولا استفاده از پانچو حین بالا یا پایین رفتن از پلهها، دوچرخهسواری و سایر حرکاتی که در آنها پاها نیاز به دامنه وسیع حرکتی داشته باشند کمی مشکل و دردسر ساز خواهد بود.
- جلوگیری از تنفس پوست: مدلهای خاصی از پانچوها (خصوصا مدلهای بارانی) بهدلیل جنس مقاوم و ضخیم میتوانند جلوی تنفس پوست را بگیرند. این رخداد هنگامی که هوا گرم و مرطوب باشد آزاردهندهتر نیز خواهد شد. برای جلوگیری از این موضوع میتوان پانچوهای با قابلیت تهویه تهیه کرد.
- جذب بوی بد: ممکن است برخی از انواع پانچوهای بارانی بوی باران یا تعرق بدن را به خود جذب کنند و موجب آزار و اذیت شوند. برای جلوگیری از این موضوع میتوان پانچوهای با قابلیت شستوشوی آسان تهیه کرد.
- ظاهر نهچندان مناسب: استفاده از پانچوها (خصوصا مدلهای بارانی) ممکن است ظاهر شما را غیر جذاب کند. این موضوع از دید طراحان پنهان نمانده است و امروزه مدلهای جذاب پانچو به بازار عرضه شدهاند که علاوه بر حفاظت در برابر باد و باران، ظاهر خوبی دارند.
بهترین پانچو کوهنوردی
پانچو کوهنوردی یک ابزار ضروری برای هر کوهنورد است که به شما کمک میکند در شرایط آب و هوایی نامساعد، خشک و گرم بمانید. با وجود تنوع زیاد پانچوهای موجود در بازار، انتخاب بهترین گزینه میتواند چالشبرانگیز باشد. از بهترین برند پانچو کوهنوردی میتوان به ادونچر، گرانیت، اسنوهاک، صخره، فرینو، کمپسور و نیچرهایک اشاره کرد.
منبع عکس: thehikinglife.com؛ عکاس: نامشخص
مواردی که در این مقاله بیان شد، بعضی از ایدههای خلاقانهای بود که توسط کوهنوردان و طبیعتگردها برای استفاده از پانچو دیده شده است. اگر ایده خلاقانه دیگری درباره استفاده از پانچو کوهنوردی به ذهنتان رسید، حتما آن را با خوانندگان مجله کجارو در میان بگذارید.
منبع عکس کاور: voited.com؛ عکاس: نامشخص
دیدگاه