عوامل تاثیرگذار بر قیمت بلیط هواپیما؛ از ساعت پرواز تا سن هواپیما

یکی از دغدغه‌ها و سوال‌های همیشگی مسافران، عوامل تاثیرگذار بر قیمت بلیط هواپیما است. عواملی که باعث می‌شود برخی اوقات دو پرواز در یک مسیر مشخص، قیمت‌های متفاوتی از یکدیگر داشته باشند. بسیاری از مسافران این تفاوت قیمت را تنها به دلیل تفاوت ایرلاین‌ها می‌دانند. اگرچه شرکت هواپیمایی و سابقه‌اش در قیمت‌گذاری تاثیر دارند، عوامل متعدد دیگری وجود دارند که روی نرخ بلیط هواپیما اثر گذارند.

برای شناخت بهتر این تفاوت قیمت‌ها باید عوامل تاثیرگذار در تعیین قیمت بلیط هواپیما را دانست.  از آنجایی که معمولا بخش قابل ‌توجهی از بودجه سفر به خرید بلیط هواپیما اختصاص پیدا می ‌کند، آگاهی از این عوامل می ‌تواند به شما در یافتن پروازی مقرون‌به‌صرفه و تجربه سفری اقتصادی کمک شایانی کند.

مسافت به طور طبیعی یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت بلیط هواپیماست؛ هر چه فاصله فرودگاه مبدا و مقصد بیشتر و پرواز طولانی‌تر باشد، هزینه بالاتری برای بلیط هواپیما باید در نظر گرفت. به همین دلیل پروازهای داخلی کشور ما هزینه کمتری نسبت به پروازهای خارجی دارند.

بازار بلیط هواپیما هم مانند هر بازار اقتصادی دیگر بر مبنای عرضه و تقاضا فعالیت می‌کند. در چنین شرایطی هر چه میزان تقاضا برای پرواز به یک مقصد بیشتر باشد، هزینه بلیط هواپیما به آن مقصد نیز بیشتر خواهد بود.

مقاصد پروازی از تقاضای یکسانی برخوردار نیستند. در واقع یک سری از مسیرهای هوایی از سایر مسیرها پرتردد تر بوده و این تقاضای زیاد روی نرخ بلیط هواپیما مسیر تاثیر زیادی می گذارد. برای مثال، در شرایط یکسان از نظر نوع ایرلاین و کلاس پروازی، قیمت بلیط هواپیما تهران مشهد (با فاصله هوایی حدود ۷۳۰ کیلومتر) معمولاً بیشتر از بلیط پرواز تهران بوشهر (با فاصله هوایی حدود ۷۵۰ کیلومتر) است؛ در حالی که فاصله هوایی بین این دو مسیر تقریبا برابر است. دلیل اصلی این اختلاف مبلغ، تقاضای بالاتر برای پروازهای تهران مشهد نسبت به تهران بوشهر است.

کلاس پروازی و خدمات وابسته به آن یکی دیگر از عوامل اثرگذار بر قیمت بلیط هواپیما است. در پروازهای مختلف، صندلی‌ هواپیما به کلاس‌هایی مانند اکونومی، پریمیوم، بیزینس و فرست کلاس تقسیم می‌شوند. هر کلاس امکانات و خدمات متفاوتی را در طول پرواز ارائه می‌دهد؛ بنابراین، هزینه رزرو بلیط با توجه به کلاس انتخابی شما متفاوت خواهد بود.

ایرلاین‌ها هر کلاس پروازی را به زیرکلاس‌های مختلف با شرایط متفاوت مانند میزان بار و امکان استرداد تقسیم می‌کنند، که باعث تفاوت در قیمت بلیط‌ها می‌شود.

تغییر فصل در مقصدهای مختلف بر عرضه و تقاضای بلیط هواپیما اثرگذار است.

هر مقصد پروازی یک بازه زمانی فصل شلوغ گردشگری (های‌‌سیزن) و فصل خلوت گردشگری (لو سیزن) دارد. منظور از های‌سیزن، زمان های اوج سفر (تعطیلات نوروز، تابستان، تعطیلات رسمی و..) به مقصد موردنظر است که به دنبال افزایش تقاضا برای سفر، قیمت بلیط هواپیما نیز افزایش می‌یابد. در مقابل، در فصل های خلوت یا لو سیزن نظیر فصل های سرد بلیط های پرواز با نرخ کمتری عرضه می شوند چون از تقاضای کمتری برای سفر برخوردار هستند.

روزهای وسط هفته (دوشنبه، سه شنبه، چهارشنبه): به طور معمول به دلیل کاهش تقاضا سفر در این روزها، قیمت بلیط‌‌ها نسبت به سایر روزها پایین ‌تر است.

روزهای آخر هفته (پنج شنبه، جمعه): با افزایش تقاضا برای سفر در این روزها، قیمت بلیط‌ها به طور معمول بالاتر است.

روزهای شنبه و یکشنبه: قیمت بلیط‌ها در این روزها به طور معمول نوسان دارد و متغیر است.

پروازهای صبح زود (قبل از ساعت ۷ یا ۸ صبح) یا نیمه شب: این دسته از پروازها به‌دلیل تقاضای کمتر، قیمت پایین‌تری دارند و گزینه‌ای مناسب برای سفرهای اقتصادی هستند.

پروازهای ساعات اوج روز (میان روز تا بعد از ظهر): معمولا به دلیل استقبال بیشتر مسافران از این دست از پروازها از قیمت بالاتری برخودار هستند.

تعطیلات خاص در سال که منجر به افزایش سفرها می‌شود، یکی از عوامل تاثیرگذار روی قیمت بلیط هواپیماست و هزینه بلیط هواپیما در این ایام با افزایش روبه‌رو می‌شود.

بلیط‌های هواپیما با روش‌ها و رویه‌های متفاوتی به فروش می‌رسند و این روش‌ها روی قیمت نهایی آنها تاثیرگذار هستند. بلیط سیستمی و چارتری دو نوع از بلیط‌های آشنا در بازار پروازی ایران است.

بلیط سیستمی: قیمت بلیط سیستمی بر اساس نرخ مصوب تعیین می‌شود، معمولا ثابت است و برای گروه‌های سنی مختلف تفاوت دارد و از آنجایی که قابل استرداد هستند، ممکن است گران‌تر از بلیط‌های چارتری باشند.

بلیط چارتری: قیمت بلیط چارتر را شرکت چارترکننده تعیین می‌کند و ممکن است با نرخ مصوب متفاوت باشد؛ همچنین بلیط‌های چارتر معمولا غیرقابل استرداد هستند و قیمت کودک و بزرگسال در آن یکسان است، که باعث تفاوت آن با بلیط‌ سیستمی می‌شود.

بلیط‌های لحظه‌آخری با توجه به میزان فروش و زمان پرواز، می‌توانند ارزان‌تر یا گران‌تر از حد معمول باشند و یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت بلیط هستند.

پرواز مستقیم: این دسته از پرواز به واسطه اینکه توقف نداشته و لازم نیست مسافر بخشی از زمان خود را به انتظار برای پرواز بعدی اختصاص دهد از قیمت بالاتری برخوردار است.

پرواز غیرمستقیم: توقف‌های بین‌راهی و سخت‌تر بودن سفر در این دسته از پروازها، باعث شده است تقاضا برای رزرو آن ها کم و در نتیجه بلیط آن با قیمت پایین‌تری عرضه شود.

سن مسافر نیز می‌تواند روز قیمت بلیط هواپیما تاثیر بگذارید. هر چند در پروازهای چارتری تفاوت بیین نرخ کودک و بزرگسال نیست.

در بازار داخلی پرواز شاید کمتر کسی به مدل هواپیما در مسیرهای پروازی دقت کند؛ اما باید بدانید که یکی از عوامل تاثیر گذار روی قیمت بلیط پرواز، مدل هواپیما است.

ایرلاین‌ها خود روی قیمت تاثیرگذار هستند. اینکه ایرلان چه سابقه و تجربه‌ای دارد و چه مدل بازاریابی‌ای را در دستور گذاشته بر قیمت بلیط هواپیما تاثیر می‌گذارد.

مدل کسب و کار ایرلاین: به طور معمول ایرلاین‌ها در سه دسته ی فول سرویس Full-Service Carriers (FSC)، اقتصادی Low-Cost Carriers (LCC) و چارتری Charter Carriers (CC) دسته‌بندی می‌شوند که به ترتیب بلیط هوایپما آن‌ها گران، ارزان و متغیر خواهد بود.

برندینگ و سابقه: هر چقدر یک ایرلاین قدیمی‌تر و شناخته شده‌تر بوده قیمت بلیط آن هم به همان میزان ممکن است بیشتر از سایر ایرلاین‌ها باشد.

استراتژی قیمت گذاری و فروش: بسته به اینکه ایرلاین موردنظر از استراتژی قیمت گذاری پویا (Dynamic Pricing)، رقابتی (Competition Pricing) و یا قیمت گذاری بر اساس خدمات پروازی (Segmentation Pricing) استفاده می کند نرخ پرواز آن متغیر خواهد بود.

برنامه‌های وفاداری و تخفیف‌ها: برای مثال ایرلاین ایران ایر برنامه‌ای به نام Sky Gift داشته که به ازای هر رزرو مسافر به او امتیاز داده تا رزروهای بعدی خود را با قیمت پایین‌تری انجام دهد.

کیفیت پذیرایی، کیفیت برخورد پرسنل پرواز و خدمات پشتیبانی قبل و بعد از پرواز از دیگر عوامل است.

عوامل اقتصادی مثل نوسانات بازار ارز و قیمت سوخت از جمله عامل اثرگذار بر روی قیمت بلیط هواپیما هستند.

بر اساس مطلبی که انجمن بین ‌المللی حمل ‌و نقل هوایی (IATA) در تاریخ ۴ ژوئن ۲۰۲۴ با عنوان «Unveiling the Biggest Airline Costs» منتشر کرده است، ایرلاین‌ها با هزینه‌های متعددی به شرح زیر مواجه هستند.

این هزینه ها از طریق اعمال قیمت های متفاوت روی بلیط هواپیما جبران می شوند.