۱۲ کفش باستانی از سراسر جهان؛ این پاپوش‌ها تاریخ را قدم زدند
در سال‌های اخیر، باستان‌شناسان موفق به کشف نمونه‌های متعددی از کفش‌ها در مکان‌هایی مانند غارها، معادن نمک، چاه‌ها و دیگر نقاطی شده‌اند که به‌دلیل شرایط خاص، حفاظت طبیعی بسیار خوبی از اشیا فراهم می‌کنند. در ادامه، دوازده نمونه از این کفش‌های باستانی را مرور خواهیم کرد (Live Science).
۱. سندل نظامی رومی؛ کشف‌شده در آلمان
باستان‌شناسان در ایالت «بایرن» آلمان با استفاده از اشعه ایکس، بقایای سندلی چرمی و ۲٬۰۰۰ ساله را کشف کردند که در نزدیکی اردوگاهی نظامی، متعلق به روم باستان یافت شده بود. کفی این کفش تعدادی میخ فلزی بسیار سالم داشت. پژوهشگران تشخیص دادند که این کفش نوعی سندل نظامی سنگین با کفی میخ‌دار موسوم به «کالیگا» (caliga) بوده که جزو تجهیزات رسمی سربازان لژیونر و نیروهای کمکی ارتش روم محسوب می‌شده است. میخ‌های این کفش برای افزایش اصطکاک و ثبات، هنگام راهپیمایی در زمین‌های ناهموار تعبیه شده بودند.
۲. دمپایی چرمی زنانه؛ کشف‌شده در انگلستان
نوعی دمپایی چرمی در سرزمین «گل» (Gaul)، واقع در فرانسه امروزی، کشف شده است. این دمپایی متعلق به یک زن بوده است و در کنار بیش از ۵٬۰۰۰ کفش کشف‌شده در سایت «وین‌دولاندا» (Vindolanda)، دژی نظامی در شمال انگلستان، توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. این کفش که لقب «دمپایی لپیدینا» (Lepidina's slipper) را به خود اختصاص داده، در خانه یک زوج رومی، یعنی «ژنرال کوئینتوس پتیلیوس سریالیس» و همسرش «لپیدینا» یافت شده است و نقش مهر سازنده، «لوسیوس آبوتیوس تالِس»، را بر خود دارد. بر اساس اعلام بنیاد خیریه وین‌دولاندا، تزئینات این دمپایی شامل برگ‌های تاک و دو شاخ نعمت به‌هم‌پیچیده بر خوشه‌ای از گندم است.
۳. کفش بچگانه؛ کشف‌شده در اتریش
باستان‌شناسان هنگام کاوش در یک معدن سنگ‌نمک در اتریش، به کشف غیرمنتظره‌ای دست یافتند که شامل کفش چرمی بچگانه می‌شد. این کفش با وجود قدمت ۲٬۲۰۰ ساله‌اش، در وضعیت «فوق‌العاده‌ای» باقی مانده بود؛ به‌طوری که بندهای آن با جنس کتان یا کتان‌نما نیز سالم بودند. پژوهشگران، شرایط خشک و پایدار معدن را علت اصلی این سطح از حفاظت دانستند. این کشف، شواهدی از حضور کودکان در محیط‌های کاری سخت، همچون معادن، را در بیش از ۲,۰۰۰ سال پیش ارائه می‌دهد.
۴. سندل رومی تزئین‌شده؛ کشف‌شده در اسپانیا
باستان‌شناسان برای بیرون کشیدن سندلی رومی و ۲٬۰۰۰ ساله از اعماق یک چاه در اسپانیا، یک سیستم قرقره طراحی کردند. این سندل که در گل‌ولای پوشیده شده بود، پس از پاک‌سازی، با طرح‌های پرکار از دایره‌ها، حلقه‌ها، بیضی‌ها و دیگر نقوش تزئینی نمایان شد. تیم کاوش معتقد است که این سندل احتمالا هنگام تمیزکاری چاه از پای فرد افتاده است.
۵. سندل‌های علفی؛ کشف‌شده در اسپانیا
در سال ۲۰۲۳، باستان‌شناسان موفق به کشف یک جفت سندل بافته‌شده از علف شدند که قدمتی ۶٬۲۰۰ ساله دارند و به‌عنوان قدیمی‌ترین کفش‌های شناخته‌شده در جنوب اروپا ثبت شده‌اند. این کفش‌های باستانی درون غاری پر از خفاش، در جنوب اسپانیا پیدا شدند؛ غاری که مجموعه‌ای از یافته‌های شگفت‌انگیز دیگر نیز در آن کشف شد؛ از جمله سبدهای بافته‌شده ۹٬۵۰۰ ساله متعلق به شکارچی‌گردآورندگان، یک چکش چوبی، و بقایای اسکلتی انسان.
۶. چکمه‌های عصر برنز؛ کشف‌شده در نروژ
عنوان قدیمی‌ترین کفش کشف‌شده در نروژ، به این چکمه چرمی ۳٬۰۰۰ ساله تعلق دارد که از درون یک قطعه یخ در حال ذوب‌شدن، در کوهستان استخراج شد. شرایط یخبندان کوهستان باعث حفظ بی‌نقص این کفش شده بود. بر اساس اندازه کوچک آن (سایز ۳۵)، پژوهشگران احتمال می‌دهند که این کفش متعلق به یک زن یا کودک بوده است. سایر اشیای کشف‌شده از همین ماموریت در سال ۲۰۰۷ شامل چند تیر و یک بیل چوبی بودند؛ شواهدی که نشان می‌دهد این منطقه احتمالا در گذشته یکی از شکارگاه‌های محبوب بوده است.
۷. اسکی‌های عصر آهن؛ کشف‌شده در نروژ
در سال ۲۰۱۴، باستان‌شناسان در نروژ موفق به کشف یک تخته اسکی چوبی منفرد در قله‌ای پوشیده از یخ شدند. در سال ۲۰۲۱، تیم کاوش دوباره به محل بازگشت و جفت گمشده این اسکی دوران عصر آهن را نیز پیدا کرد. هر دو تخته اسکی به لطف شرایط یخبندان، در وضعیت بسیار خوبی حفظ شده بودند و حتی بست‌های اصلی آن‌ها نیز همچنان باقی مانده بود؛ بست‌هایی از جنس چوب توس که بیش از هزار سال پیش پاهای اسکی‌باز عصر آهن را محکم در جای خود نگه می‌داشتند.
۸. کوزه‌ای پر از کفش؛ کشف‌شده در مصر
باستان‌شناسان در جریان حفاری‌های خود در یک معبد باستانی در شهر اقصر مصر، مجموعه‌ای از کفش‌های کهن را یافتند که درون یک کوزه قرار داده شده بودند. در مجموع هفت کفش شناسایی شد؛ از جمله دو جفت کفش کودکانه که درون یک کفش بزرگ‌تر تا شده و جای گرفته بودند؛ همچنین یک جفت کفش بزرگسال در این کوزه دیده می‌شد. سطوح ساییدگی نامتوازن کفش‌ها حاکی از آن بود که صاحب آن‌ها احتمالا با لنگ‌زدن راه می‌رفته است. بر اساس تعمیرات متعدد انجام‌شده بر این کفش‌ها، پژوهشگران نتیجه گرفتند که این مجموعه ناهمگون و بیش از ۲٬۰۰۰ ساله، اقلامی بسیار ارزشمند بوده‌اند؛ چیزی کاملا متفاوت از مد زودگذر و یک‌بارمصرف امروزی.
۹. سندل چرمی عصر آهن؛ کشف‌شده در نروژ
کوهنوردی نروژی هنگام پیمایش در ارتفاعات، سندل چرمی تک‌لنگه‌ای پیدا کرد. وی با گزارش این کشف، موجب اعزام گروه باستان‌شناسی به محل شد. تیم کاوش موفق به بازیابی کفش و نیز چند شیء دیگر از جمله قطعاتی از منسوجات و مقداری کود منجمد اسب شدند. تاریخ‌گذاری با کربن نشان داد که این سندل به حدود سال ۳۰۰ میلادی بازمی‌گردد. این یافته‌ها به‌طور کلی نشان می‌دهند که این منطقه در آن زمان احتمالا یکی از مسیرهای پرتردد سرزمین نروژ و سواحل آن بوده است.
۱۰. کفش‌های نوزادی؛ کشف‌شده در انگلستان
در فرهنگ امپراتوری روم، جایگاه اجتماعی مفهومی بسیار مهم بود و یکی از شیوه‌های نمایش آن، پوشش افراد به‌شمار می‌رفت. این موضوع را می‌توان در یک جفت کفش بسیار کوچک نوزادی مشاهده کرد؛ کفش‌هایی که بر اساس مدل کفش‌های مردانه طراحی شده بودند و در محوطه وین‌دولاندا، یکی از پایگاه‌های نظامی سابق رومی در شمال انگلستان، کشف شدند. این پایگاه از قرن نخست تا قرن پنجم میلادی فعال بوده است. افزون بر این کفش نوزادی عیانی، تاکنون بیش از ۴٬۰۰۰ کفش دیگر نیز در این سایت باستانی پیدا شده‌اند.
۱۱. جوراب‌های پشمی از مصر
باستان‌شناسان جوراب‌های پشمی گرم و نرمی را با انگشت جداشونده، در قرن نوزدهم در مصر کشف کردند. این جوراب‌ها از نخ پشمی سه‌لایه ساخته شده‌اند و قدمت آن‌ها به قرون چهارم یا پنجم میلادی بازمی‌گردد. ساخت آن‌ها با تکنیکی موسوم به «نالبیندینگ» (nålbindning) انجام شده که بیشتر به دوخت شبیه است تا بافت؛ زیرا در آن تنها از یک سوزن تخت و نخ استفاده می‌شده است. این جوراب‌ها امروزه در موزه «ویکتوریا و آلبرت» لندن نگهداری می‌شوند.
۱۲. کفش‌هایی از چرم بز؛ کشف‌شده در چین
یک جفت کفش چرمی ۱٬۴۰۰ ساله ساخته‌شده از چرم بز، پس از مرمت، شکوه اولیه خود را بازیافتند. این کفش‌ها در آرامگاه‌های «آستانا» (Astana Tombs) در چین کشف شدند که یکی از توقف‌گاه‌های مهم در امتداد مسیر جاده ابریشم بود. برای پاک‌سازی کامل این کفش‌ها از گل، خاک و کپک انباشته‌شده طی قرن‌ها، پژوهشگران به مدت ۲۰ روز تلاش کردند. پس از تمیزکاری، تیم تحقیق دریافت که سازنده این کفش‌ها از روده یا زردپی حیوانات برای دوخت آن‌ها بهره گرفته بوده است.
دیدگاه شما درباره کفش‌های باستانی چیست؟ به‌نظر شما این کفش‌ها چه اطلاعاتی از زندگی گذشتگان در اختیار ما قرار می‌دهند؟ دانسته‌های خود را با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.
منبع عکس کاور: derechadiario.com | عکاس: نامشخص