شاهکارهای خزانه جواهرات؛ روایت تاجی که از قاجار به پهلوی رسید
تاج بر سر نهادن پادشاه، سنتی از دوره ساسانی به اعتقاد برخی کارشناسان در دوره قاجار دوباره رواج پیدا کرد.
فتحعلی شاه قاجار دستور ساخت تاجی را آراسته به الماس، زمرد، یاقوت و مروارید داد؛ تاجی که تا پایان سلسله قاجارها به عنوان تاج پادشاهی سلاطین استفاده شد و حتی روایت شده در مراسم تاجگذاری رضاخان نیز این تاج روی یک بالش در سینی حضور داشته است.
تاج کیانی با پوششی از هزاران گوهر از جمله الماس، زمرد، یاقوت، لعل و مروارید تزیین شده و طراحی آن نمایانگر سبک خاص جواهرسازی ایرانی در قرون گذشته است. کلاه مخملی جگری‌رنگ آن در کنار ساختار فلزی و پارچه‌ای قاب‌ها، جلوه‌ای بی‌نظیر به این تاج بخشیده است.
این اثر فاخر از چهار بخش اصلی تشکیل شده که گوهرها در قاب‌هایی فلزی با طرح‌های لوزی و مثلثی بر زمینه‌ای صورتی‌رنگ و مسطح نصب شده‌اند. در قسمت بالای تاج، قوس‌های مرصع به لعل یا یاقوتی بی‌نظیر ختم می‌شوند. این ساختار با استفاده از نخ و ریسمان‌های محکم، به‌هم متصل شده و انسجام آن حفظ شده است.
در بالای تاج دو جقه دیده می‌شود که به‌گفته کارشناسان، یکی متعلق به دوران فتحعلی‌شاه و دیگری ساخت دوران مظفرالدین‌شاه (سال ۱۳۱۳ قمری/ ۱۸۹۶ میلادی) است. جقه اول شامل ۲۱ نیزه زمردین منشعب از یک قبه زمردی و جقه دوم متشکل از ۱۱ پره الماسی با زمردی ۸۰ قیراطی در مرکز آن است. این جقه‌ها با زنجیرهای زرین به تاج متصل شده‌اند.
بر اساس روایت‌های تاریخی، قبه لعلی که در بخش بالایی تاج نصب شده، روزگاری زینت‌بخش تخت اورنگ‌زیب، پادشاه مغول هند، بوده و پس از انتقال آن توسط نادرشاه به ایران، سرانجام به دست آقامحمدخان قاجار می‌رسد و جایگاه دائمی خود را در تاج سلطنتی ایران می‌یابد.
بیش از ۱,۸۰۰ مروارید با قطرهای ۲ تا ۹ میلی‌متر در این تاج به‌کار رفته که وزن برخی از آن‌ها به ۲۰ وزن گندم می‌رسد.
همچنین در ساخت تاج از حدود ۳۰۰ زمرد، ۱,۵۰۰ یاقوت و ده‌ها قطعه الماس قیمتی استفاده شده که برخی از آن‌ها دارای وزن‌هایی تا ۸۰ قیراط هستند. از جمله شاخص‌ترین آن‌ها می‌توان به الماس گلکنده صورتی با وزن تقریبی ۲۳ قیراط و یاقوت ارغوانی ۸۰ قیراطی اشاره کرد.