مشهورترین میدان‌های تاریخی ایران؛ اینجا هنوز قلب تپنده شهر است
برخی میدان‌ها علاوه بر اینکه به حرکت خودروها در خیابان‌ها نظم می‌بخشند و محل برگزاری رویدادهای مهم شهری مانند جشن‌ها هستند، به‌عنوان جاذبه‌های شهری نیز شناخته می‌شوند. در طول تاریخ در ایران برخی میدان‌ها مورد توجه حاکمان قرار گرفتند و با فضای سبز تزیین شدند و اطراف آن‌ها ساختمان‌های دیدنی بنا شدند؛ به‌همین‌خاطر اکنون این میدان‌ها گردشگران را به خود جذب می‌کنند. با کجارو همراه شوید تا لیستی از جذاب‌ترین و قدیمی ترین میدان های ایران مانند میدان نقش جهان اصفهان را به شما ارائه دهیم.
میدان برج ساعت یزد؛ ساعتی تاریخی در میان خیابان
- آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی (ره)، میدان مارکار
«میدان برج ساعت» یکی از قدیمی ترین میدان های ایران به‌شمار می‌رود که از آن به‌عنوان میدان وقت‌الساعت نیز یاد می‌شود. درون این میدان سازه‌ای مکعب مستطیلی شکل وجود دارد که بر فراز آن ساعتی تاریخی نصب شده است.
اطراف میدان برج ساعت می‌توانید خود را مهمان یک چایخانه یا کافه کنید. این برج نورپردازی جذابی دارد و به‌همین‌خاطر تماشای آن در شب خالی از لطف نخواهد بود. اطراف این میدان مغازه‌های متنوعی وجود دارند که فرصت خوبی برای خرید فراهم می‌کند. از جاذبه‌های دیدنی پیرامون این میدان میتوان به مسجد حظیره، مسجد جامع یزد، موزه آب یزد و بازار حاجی قنبر اشاره کرد.
میدان امام خمینی (ره) تهران؛ یادگار قاجار
- آدرس: استان تهران، شهر تهران، خیابان امام خمینی (ه)
«میدان امام خمینی (ره)» یادگاری از دوران قاجار و حکومت ناصرالدین شاه است. در واقع امیرکبیر در سال ۱۲۸۴ هجری قمری دستور به احداث این میدان داد و پس از ۱۰ سال، این میدان به بهره‌برداری رسید. قبل از انقلاب این میدان «میدان توپخانه» و «سپه» نام داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی با عنوان امام خمینی (ره) شناخته شد.
در میدان امام خمینی (ره) می‌توانید از فضای سبز و نیمکت‌ها برای استراحت استفاده کنید. همچنین در حوالی این میدان قادر خواهید بود از تماشای ساختمان‌های قدیمی لذت ببرید. در نزدیکی این میدان موزه‌هایی مثل موزه استاد علی‌اکبر صنعتی و موزه بانک سپه نیز واقع شده‌اند. پیرامون این میدان خیابانی به نام باب همایون وجود دارد که در گذر گردشگری باب همایون شاهد مغازه‌های متنوع خصوصا غذاخوری‌ها خواهید بود.
میدان مشق تهران؛ میدانی در احاطه ساختمان‌های قدیمی
- آدرس: استان تهران، شهر تهران، میدان امام خمینی (ره)، خیابان امام خمینی (ره)
در دوره قاجاریه، فتحعلی شاه دستور به احداث «میدان مشق» داد تا از آن به‌عنوان مکانی برای رژه و تمرین نظامی استفاده شود. پس از فتحعلی شاه، این میدان مورد توجه ناصرالدین قرار گرفت و برای آن سردری ساخت. با روی کار آمدن حکومت پهلوی، رضا شاه این میدان را بازسازی کرد و نام آن را باغ ملی نهاد. همچنین رضا شاه دستور داد که سردری جدید به نام سردر باغ ملی برای میدان ساخته شود.
پیرامون میدان مشق جاذبه‌های دیدنی متنوعی مثل موزه و کتابخانه ملک، موزه ملی ایران و موزه عبرت وجود دارد. اطراف میدان مشق ساختمان‌های قدیمی و متنوعی وجود دارند که هم‌اکنون برخی از آن‌ها برای انجام امور دولتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و گردشگران می‌توانند از تماشای نمای بیرونی آن‌ها لذت ببرند. از جمله این ساختمان‌ها میتوان به ساختمان شماره سه وزارت خارجه اشاره کرد.
میدان امیر چخماق یزد؛ یادگاری از دوره تیموریان
- آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی (ره)
نام «میدان امیر چخماق» را میتوان در «فهرست قدیمی ترین میدان های ایران» قرار داد. پیشینه این میدان به دوره تیموریان می‌رسد. پیرامون این میدان حسینیه‌ای وجود داشت و این موضوع باعث شده بود که برخی از این میدان به‌عنوان گورستان استفاده کنند؛ زمانی که سلسله پهلوی به قدرت رسید، حاکمان آن مانع دفن اجساد در این میدان شدند و میدان را مورد بازسازی قرار دادند.
پیرامون میدان امیر چخماق جاذبه‌های متنوعی وجود دارد که از جمله آن‌ها میتوان به تکیه امیر چخماق اشاره کرد. این تکیه با طاق‌نماهایی قرینه از گردشگران دل می‌رباید. همچنین حوض آب بزرگی در مقابل این تکیه وجود دارد که جلوه ویژه‌ای به میدان بخشیده است. برخی دیگر از جاذبه‌های نزدیک میدان شامل آرامگاه ستی فاطمه و مسجد امیر چخماق می‌شوند.
میدان نقش جهان اصفهان؛ میدانی با جاذبه‌های متنوع
- آدرس: استان اصفهان، شهر اصفهان، مرکز شهر
«میدان نقش جهان» قبل از اینکه به میدان تبدیل شود، باغی بزرگ بود و در دوره سلجوقی به‌عنوان مکانی برای برگزاری جشن‌ها مثل نوروز و اجرای حکم اعدام مورد استفاده قرار می‌گرفت. با گذر زمان حاکمان دوره تیموریان و آق قویونلوها پیرامون آن بناهای نظامی بنا کردند. در دوره صفویان پایه‌های تبدیل این باغ به میدان بنا نهاده شد و در دوره پهلوی این میدان به اوج شکوفایی خود رسید.
میدان نقش جهان اصفهان که یکی از میدان های قدیمی ایران به‌شمار می‌رود، مجموعه‌ای از جاذبه‌های متنوع است. این میدان به گردشگران امکان تماشای بناهای تاریخی ارزشمندی مثل مسجد شیخ لطف‌اله، عمارت عالی قاپو و سردر قیصریه را می‌دهد. اطراف این میدان مغازه‌های متنوعی وجود دارند که صنایع دستی و خوراکی‌های محلی را عرضه می‌کنند. همچنین در این میدان می‌توانید از درشکه‌سواری لذت ببرید.
میدان شهرداری رشت؛ لذت پیاده‌روی در هوایی مطبوع
- آدرس: استان گیلان، شهر رشت
«میدان شهرداری» که یکی از قدیمی ترین میدان های ایران به‌شمار می‌رود، یادگاری از دوران پهلوی محسوب می‌شود. این میدان به فرمان رضا پهلوی ساخته شده است. اطراف میدان بناهای تاریخی دیگری نیز وجود دارند؛ از جمله آن‌ها میتوان به عمارت شهرداری اشاره کرد که بیش از ۹۰ سال عمر دارد. (کجارو)
حضور در میدان شهرداری به گردشگران این امکان را می‌دهد که از بناهایی مانند برج ساعت عمارت شهرداری دیدن کنند؛ برجی که ارتفاع آن تقریبا به ۲۳ متر می‌رسد. از دیگر بناهای دیدنی میدان میتوان به هتل ایران، کتابخانه ملی رشت و اداره پست اشاره کرد. خیابان‌های اطراف این میدان به‌دلیل سنگ‌فرش بودن و ممنوعیت عبور خودرو، فرصت خوبی برای پیاده‌روی در هوای دل‌انگیز رشت فراهم می‌کنند.
میدان آزادی تهران؛ نماد تاریخی پایتخت
- آدرس: استان تهران، شهر تهران، خیابان آزادی
«میدان آزادی» یادگاری از دوران حکومت پهلوی و نماد تهران است. همچنین این میدان یکی از قدیمی ترین میدان های ایران به‌شمار می‌رود. در دوره پهلوی جهت یادبود جشن‌های ۲,۵۰۰ ساله شاهنشاهی برجی به نام شهیاد آریامهر ساخته شد که اکنون با نام برج آزادی شناخته می‌شود. احداث برج آزادی در سال ۱۳۴۸ خورشیدی شروع شد. پس از ۲۸ ماه این برج در سال ۱۳۵۰ خورشیدی به به‌بهرداری رسید.
گردشگران به غیر از تماشای نمای بیرونی میدان آزادی و استفاده از فضای سرسبز آن، می‌توانند از جاذبه‌های درون برج آزادی نیز دیدن کنند. برخی از جاذبه‌های درون برج عبارت‌اند از سالن ایران‌شناسی، تالار آینه، نگارخانه اقوام، تالار کهن (موزه اصلی)، راهروی فناوری و کتابخانه برج آزادی.
میدان سرچشمه اردبیل؛ میراث دوران پهلوی
- آدرس: استان اردبیل، شهر اردبیل، خیابان امام خمینی (ره)
میدان سرچشمه در سال ۱۳۰۷ در دوره پهلوی دستور ساخت گرفت. نقشه این میدان که مسجدی در میانه آن واقع‌شده بود، دروازه تبریز را به دروازه آستارا وصل می‌کرد. در جریان ساخت خیابان و میدان، به دلیل مخالفت مردم، مسجد در وسط میدان باقی ماند. در دهه پنجاه استاندار وقت اردبیل دستور تخریب مسجد را صادر کرد و اکنون در این خیابان که به نام امام خمینی (ره) شناخته می‌شود، فقط میدان سرچشمه وجود دارد.
اطراف میدان سرچشمه جاذبه‌های دیدنی متنوعی به چشم می‌خورد که برخی از آن‌ها شامل بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی و مسجد عالی قاپو می‌شود. بازار تاریخی اردبیل نیز در نزدیکی این میدان واقع شده است و می‌توانید در راسته‌های متنوع آن کالاهایی مثل خشکبار، قالی و غیره را تهیه کنید. گشت‌وگذار در محله‌های قدیمی پیرامون میدان را نیز از دست ندهید.
میدان امام خمینی (ره) همدان؛ جذاب و تاریخی
- آدرس: استان همدان، شهر همدان، تقاطع خیابان‌های اکباتان، باباطاهر، شهدا، شریعتی، بوعلی سینا و تختی
در دوره پهلوی دستور ساخت میدان جدیدی در مرکز همدان صادر شد. کار ساخت این میدان در سال ۱۳۰۹ خورشیدی شروع شد و در سال ۱۳۱۲ خورشیدی به پایان رسید. این میدان در آن زمان پهلوی نام داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به‌عنوان «میدان امام خمینی (ره)» شناخته شد. در سال ۱۳۹۶ خورشیدی در این میدان، طرح تبدیل مسیرهای ماشین‌رو اطراف میدان به پیاده‌رو عملی شد.
میدان امام خمینی (ره) یکی از میدان های قدیمی ایران است که دور تا دور میدان نیز کافه‌ها، رستوران‌ها و مغازه‌های متنوعی به چشم می‌خورند که فرصت خوبی برای گشت‌وگذار فراهم می‌کنند. از جاذبه‌های دیدنی حوالی میدان مثل آرامگاه استر و مردخای، بازار بزرگ همدان، مسجد جامع همدان، آرامگاه ابوعلی سینا و موزه هگمتانه نیز غافل نشوید.
سبزه میدان رشت؛ فضایی سرسبز و باصفا
- آدرس: استان گیلان، شهر رشت، نزدیک میدان شهرداری
در دوران قاجار، ناصرالدین‌شاه قاجار فردی به نام «میرزا قاسم خان والی» را به‌عنوان حاکم رشت منصوب کرد. یکی از اقدامات مهر میرزا قاسم خان والی ساخت «سبزه میدان رشت» بود. در واقع او این میدان را با این هدف بنا کرد که مکانی برای تفریح مردم باشد.
سبزه میدان فضایی سرسبز است که وسعت آن به ۲۹,۷۰۰ مترمربع می‌رسد. در این میدان شاهد درختانی تنومند و و کبوترها خواهید بود. در این میدان می‌توانید از تماشای مجسمه افراد مشهور مانند پروفسور مجید سمیعی لذت ببرید. پیرامون میدان نیز غذاهای خیابانی متنوعی مثل ساندویچ و غیره به‌فروش می‌رسند. از جاذبه‌های نزدیک به این میدان میتوان به خانه موزه میرزا کوچک خان جنگلی و پیاده راه فرهنگی رشت اشاره کرد.
میدان گنجعلی‌خان کرمان؛ اثری باستانی در کرمان
- آدرس: استان کرمان، شهر کرمان، نزدیک میدان ارگ
در دوره صفویان و حکومت شاه عباس، فردی به نام گنجعلی‌خان در کرمان حاکم بود. گنجعلی‌خان در کرمان مجموعه گنجعلی‌خان را بنا کرد که «میدان گنجعلی‌خان» یکی از بخش‌های مهم این مجموعه محسوب می‌شود. این میدان که در واقع یکی از قدیمی ترین میدان های ایران به‌شمار می‌رود، به لحاظ اصول شهرسازی میتوان تعریف درست میدان را به آن اطلاق کرد.
در مجموعه گنجعلی‌خان به غیر از میدان و زیبایی‌های آن مثل حوض آب و فضای سبز، می‌توانید از جاذبه‌هایی مثل بازار گنجعلی‌خان، مسجد گنجعلی‌خان، گرمابه گنجعلی‌خان و کاروان‌سرا و مدرسه گنجعلی‌خان نیز دید کنید. حوالی میدان گنجعلی‌خان جاذبه‌های دیدنی دیگری نیز وجود دارند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از بازار ارگ و اکو موزه بانو حیاتی.
میدان بهارستان تهران؛ مکانی با سرگذشت پرفراز و نشیب
- آدرس: استان تهران، شهر تهران، تقاطع خیابان جمهوری اسلامی و خیابان مصطفی خمینی
نام «میدان بهارستان» را میتوان در «فهرست قدیمی ترین میدان های ایران» قرار داد. مکان میدان بهارستان در دوره قاجاریه بخشی از باغ‌‌های سلطنتی بود. پس از مشروطه پایه‌های تبدیل این مکان به میدان بنا نهاده شد. در طی زمان این مکان به‌عنوان میدان بهارستان شناخته شد.
گشت‌وگذار اطراف میدان لذت‌بخش خواهد بود؛ چراکه اطراف میدان کافه، رستوران، مغازه‌های متنوع و غیره وجود دارد. از جاذبه‌های دیدنی اطراف میدان بهارستان میتوان به موزه هنرهای ملی، عمارت مسعودیه، باغ نگارستان و بازار باغ سپهسالار اشاره کرد.
میدان ساعت تبریز؛ میدانی ۹۰ ساله
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، تقاطع خیابان‌های امام خمینی (ره) و ارتش
«میدان ساعت تبریز» حدود ۹۰ سال قبل، به‌عنوان قبرستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. در سال ۱۳۱۴ خورشیدی شهردار تبریز این قبرستان را تخریب کرد تا در این مکان عمارت شهرداری را بنا کند. تا سال ۱۳۲۴ خورشیدی مکان کنونی میدان ساعت به‌عنوان چهارراه مورد استفاده قرار می‌گرفت و پس از آن به میدان تبدیل شد. پس از مدتی با نصب ساعت بر فراز عمارت شهرداری تبریز، این میدان به‌عنوان میدان ساعت شناخته شد.
میدان ساعت تبریز یکی از قدیمی ترین میدان های ایران است که اطراف آن جاذبه‌های دیدنی متنوعی در انتظار گردشگران هستند. یکی از نزدیک‌ترین جاذبه‌ها به میدان ساعت موزه شهرداری است که در عمارت شهرداری قرار داد و در آن می‌توانید از تماشای لوازم قدیمی مرتبط به چاپ، عکاسی و غیره لذت ببرید. از دیگر جاذبه‌ها میتوان به خانه نیکدل، موزه سنجش، موزه عصر آهن و خانه استاد شهریار اشاره کرد.
آیا شما تاکنون از قدیمی ترین میدان های ایران بازدید کرده‌اید یا مایل هستید که آن‌ها را از نزدیک ببینید؟ خوشحال می‌شویم تجربه‌ها و نظرهای خود را با ما و همراهان کجارو به اشتراک بگذارید.
منبع عکس کاور: ویکی‌مدیا؛ عکاس: Arosha-photo(Reza Sobhani) (میدان نقش جهان اصفهان)
سوالات متداول
میدان های قدیمی ایران کدامند؟
میدان برج ساعت یزد، میدان امیر چخماق یزد، امام خمینی (ره) تهران، میدان نقش جهان اصفهان و میدان شهرداری رشت، از میدان‌های قدیمی ایران هستند.
کدام میدان های قدیمی ایران در تهران قرار دارند؟
میدان بهارستان، میدان امام خمینی، میدان آزادی و میدان مشق را میتوان از قدیمیترین میدان های ایران دانست که در پایتخت قرار دارند.