از شیراز تا ابوظبی؛ سفری تصویری به زیباترین مساجد خاورمیانه
برای قرن‌ها، سنت گردهم آمدن مردم در مکانی مشترک برای نیایش، پیوندهای انسانی را تقویت کرده است. مساجد زیبا در خاورمیانه، نمادهای باشکوهی از معنویت و زیبایی هستند که ثابت می‌کنند، معماری نقش حیاتی در خلق نقاط کانونی برای استحکام رابطه میان ایمان و جامعه دارد. این مکان‌های مذهبی در طول زمان تکامل یافته‌اند؛ اما همچنان به جوهره اسلام وفادار مانده‌اند. آن‌ها شگفتی‌هایی واقعی در معماری هستند که کلیدی برای درک عمیق‌تر و ایجاد همبستگی محسوب می‌شوند. (admiddleeast)
- مسجد شیخ زاید ابوظبی؛ از بزرگ‌ترین سازه‌های مرمری جهان
- مسجد باب‌السلام مسقط؛ سازگار با محیط زیست
- مرکز و مسجد المجادله دوحه؛ مسجد ویژه بانوان
- مسجد عمار بن یاسر عربستان؛ نخستین مسجد الجدیده
- مسجد نور دبی؛ ساده، مینیمال و نورانی
- مسجد مملوکی لنست کویت؛ نمایش اصول دین اسلام
- مسجد نصیرالملک ایران؛ مسجد صورتی با شیشه‌های رنگین
مسجد شیخ زاید ابوظبی؛ از بزرگ‌ترین سازه‌های مرمری جهان
«مسجد شیخ زاید»، مسجد بزرگ و مرمرین ابوظبی است که ساخت آن میان سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۷ میلادی انجام شد. طراحی آن زیر نظر معمار سوری «یوسف عبدالکی» (Youssef Abdelke) انجام شد که الهام خود را از معماری ایرانی، مغولی و هندو اسلامی گرفت. این مسجد با طاق‌های مزین به طلا و مناره‌های باشکوه خود، ویژگی‌های اصیل عربی را بازتاب می‌دهد. مسجد با مساحت ۱۷٬۰۰۰ متر مربع، دارای صحن عظیمی مزین به طرحی گل‌دار است و از بزرگ‌ترین نمونه‌های موزاییک مرمر در جهان شناخته می‌شود.
مسجد باب‌السلام مسقط؛ سازگار با محیط زیست
«مسجد باب‌السلام» (Masjid Bab Al Salam) با الهام از سادگی مساجد تاریخی عمان طراحی شده است. معمار آن، «مروان البلوشی» (Marwan Al Balushi)، چشم‌انداز معاصری با حفظ همه کارکردهای سنتی خلق کرد. شبستان به شکل استوانه ساخته شده است و شکاف باریکی، نور طبیعی را به داخل می‌رساند. در این طرح نوآورانه، فناوری‌های مدرن مانند بتن سبک در کنار اصول کهن معماری همچون بازیافت آب وضو برای آبیاری فضای سبز و استفاده از روزنه‌های سقفی برای نور طبیعی، به کار رفته‌اند تا اثر کربنی سازه به حداقل برسد.
مرکز و مسجد المجادله دوحه؛ مسجد ویژه بانوان
مرکز و مسجد جدید «المجادله» در دوحه، قطر، به‌عنوان نخستین مسجد اختصاصی ویژه بانوان در این کشور ساخته شد. طراحی این مسجد که با سقفی منحنی و موج‌دار مشخص می‌شود، تلفیقی از انتزاع و سنت است و فضایی الهام‌بخش و دلنشین می‌آفریند. نوری ملایم و پراکنده، کل فضا را در بر می‌گیرد که حاصل ۵,۴۸۸ نورگیر مخروطی کوچک است که هرکدام، حدود ۲۰ سانتی‌متر قطر دارند. این نورگیرها در امتداد خط سقف طراحی شده‌اند تا از شدت تابش خورشید بکاهند؛ اما در ارتفاع سقف بازتر می‌شوند و گسترده‌تر به نظر می‌رسند.
مسجد عمار بن یاسر عربستان؛ نخستین مسجد الجدیده
مسجد «عمار بن یاسر» به عنوان نخستین مسجد در محله «الجدیده» در العلای عربستان ساخته شد. موقعیت استراتژیک آن میان شهر قدیم با خانه‌های خشتی و توسعه‌های جدید قرن بیستمی، اهمیت ویژه‌ای برای ساکنان «العلا» (AlUla) دارد. این مسجد بخشی از پروژه بازآفرینی فرهنگی منطقه نیز به شمار می‌رود. تمرکز اصلی طراحی، بر حفظ عناصر مدرنیستی بنا و مشارکت جامعه محلی قرار گرفت. اگرچه طراحی مسجد، ساده به نظر می‌رسد، تاثیر آن بر جامعه و همچنین بر معماری منطقه، بسیار عمیق و ارزشمند است.
مسجد نور دبی؛ ساده، مینیمال و نورانی
مسجد نور، شاید شباهتی به یک مسجد سنتی نداشته باشد؛ اما اصول اساسی معماری مسجد را در قالبی ساده و مینیمالیستی خلاصه می‌کند. این بنا با استفاده هوشمندانه از نور طبیعی، فضایی آرامش‌بخش می‌آفریند که امکان گذر از هیاهوی زندگی روزمره به حال و هوای آرام عبادت را فراهم می‌کند. ساختمان اصلی از دو بخش شبستان نماز و بخش خدمات تشکیل شده است که با یک سایه‌بان به هم وصل شده‌اند. نور خورشید از میان پوسته‌ای بیرونی عبور و فضایی آرام و معنوی در داخل سازه ایجاد می‌کند.
مسجد مملوکی لنست کویت؛ نمایش اصول دین اسلام
مسجد شگفت‌انگیز «مملوکی لنست» (Mamluki Lancet) در کویت با ترکیبی از معماری کلاسیک مصری و اصول معاصر طراحی است. نقوش اسلامی همچون کتیبه‌های خوشنویسی، تزئینات هندسی پیچیده، طاق‌ها و عناصر مقرنس، در پنج بخش ساختمان جای گرفته‌اند که به «پنج اصل اسلام» اشاره دارند. این سازه‌های سنگی با چرخشی هماهنگ به‌سوی نیم‌گنبد مرکزی اوج می‌گیرند و پیوندی میان توده زیرین و بالایی ایجاد می‌کنند. سه حجم میانی نیز در هم تنیده شده و فضایی قیفی‌شکل و بی‌نیاز از ستون را پدید آورده است.
مسجد نصیرالملک ایران؛ مسجد صورتی با شیشه‌های رنگین
مسجد نصیرالملک شیراز که به «مسجد صورتی» نیز مشهور است، به دلیل پنجره‌های شیشه‌رنگی خود شهرتی جهانی دارد؛ پنجره‌هایی که با تابش نور سحرانگیز به شبستان، فضایی جادویی می‌آفرینند. شبستان این مسجد، از طریق هفت درگاه که درهای چوبی با شیشه‌های رنگارنگ دارند، به صحن آن مرتبط می‌شود. کاشی‌کاری‌های زیبا با طرح‌های گل‌دار در کنار ستون‌های مارپیچ و سقف‌های مقرنس‌کاری‌شده، این مسجد را به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل کرده است.
تجربه بازدید از کدام‌یک از این مساجد را تا به حال داشتید؟ اگر فرصت داشته باشید، تمایل دارید که کدام مسجد زیبای خاورمیانه را از نزدیک ببینید؟ لطفا نگاه، نظر و تجربه ارزشمند خود را با کجارو و کاربران آن نیز به اشتراک بگذارید.
عکس کاور: مسجد نصیرالملک شیراز؛ منبع عکس: Omnivagant، نام عکاس: نامشخص
