تورمجازی: دلتا ارینوکو؛ ونزوئلا

در این مطلب از تور مجازی با زندگی بومیان شمال شرقی ونزوئلا از زبان یکی از اعضای تیم عکاسی ایرپانو آشنا می‌شوید.

پیش از آماده شدن برای سفر به دلتا اورینوکو کمی مردد بودم؛ فکر می‌کردم اینجا هم یکی از همان جاذبه‌های توریستی معمول است که در آن تعدادی از بازیگران با پوشیدن لباس‌های محلی سرخپوستی و نشان دادن صحنه‌هایی از زندگی قبیله‌ای خود سعی در سرگرم کردن توریست‌‌ها دارند. اما سخت در اشتباه بودم.

از لحظه‌ای که روانه جاده‌های خاکی ساوانا شدیم و در نهایت به یک شهر کوچک رسیدیم دو ساعتی می‌گذشت. آنجا یک قایق در اسکله منتظر ما بود. به محض این که اسباب و خرت و پرت‌هایمان را در قایق جا دادیم، جستجوی ما برای یافتن مردمان بومی وارانو (Warao) شروع شد.  

اولین اروپایی‌هایی که پس از کریستف کلمب قدم در دلتا اورینوکو گذاشتند به اینجا آمدند؛ در اینجا با اولین چیزی که مواجه شدند خانه‌های وارانویی بود که روی ستون‌هایی ساخته شده بودند و با مجموعه‌ای از پل‌‌ها با هم مرتبط می‌شدند. این نوع معماری آنها را چنان به یاد ونیز انداخت، که این سرزمین جدید را ونزوئلا (ونیز کوچک) نامیدند.

وارانو خود به معنای «مردم قایق‌سوار» است، این نام برگرفته از سال‌ها ارتباط و نزدیکی زندگی مردم با آب است. حتی کلمه‌ای که «خانه» (janoko) معنا می‌دهد در اصل به معنای «مکانی برای قایق» است. سطوحی که از الوار یا تنه نخل ساخته‌ شده‌اند تصویر خوبی از سبک زندگی و نگرش مردم این منطقه نسبت به خانه‌هایشان را نشان می‌دهد. سقف خانه‌ها از برگ‌های درخت نخل یا پوشال ساخته شده است. هیچ دیوار یا حائلی وجود ندارد. برای خواب از ننوهایی که به دست زنان از الیاف نخل ساخته شده استفاده می‌کنند و این تمام آنچه است که از وسایل و لوازم خانه‌داری دارند. 

مردم وارانو از همان اولین سال‌های کودکی به فرزندان خود قایق‌سواری یاد می‌دهند. کمتر پیش می‌آید که دست به شکار بزنند و عمدتا به ماهیگیری مشغول‌اند. در برخی از مناطق وارانو شرایط برای رشد سبزیجات و برنج فراهم است. دلتا عمدتا از باتلاق و جنگل‌های حرا تشکیل شده است، بنابراین قدم زدن در اینجا کار آسانی نبود. با هر جزر، آب ریشه‌های درختان را می‌پوشاند و با عقب رفتن آب، هزاران خرچنگ کوچک و پشه باقی می‌ماند.

ما شب را در هتلی در اعماق جنگل ماندیم. پرده‌های پشه‌گیر روی پنجره‌ها نصب بود و تخت با سایه‌بان پوشیده شده بود. اما همه این اقدامات و حتی استفاده از مواد دافع تاثیر زیادی روی پشه‌ها نداشتند. شب که می‌شد پشه‌ها همه جا بودند. حتی گربه‌ بومی آنجا را به شکلی نیش زده بودند که بینی و گوشش دو برابر اندازه طبیعی شده بود.

روز بعد برای دیدن مردم وارانو از هتل خارج شدیم. بسیار صمیمانه از ما استقبال شد: تک تک برای خوش‌آمدگویی آمدند و خیلی زود وقت پذیرایی از مهمان با غذاهای محلی رسید.

درختان نخل نه تنها به عنوان مواد و مصالح ساختمانی بلکه به عنوان مواد غذایی استفاده می‌شد. یک نوع کرم نارگیل، لارو بزرگ سفید، در یک تنه درخت خرما قرار می‌دهند؛ برای چند هفته کرم‌ها شروع به ساییدن و خرد کردن هسته آن می‌کنند. سپس مواد باقی مانده را در آب و از طریق یک غربال مالش می‌دهند و در نهایت از آن نوعی خمیر برای پخت پای درست می‌کنند. کمی شیرین و چسبناک بود، با این وجود طعم بدی نداشت. بومی‌ها از خود کرم هم تغذیه می‌کنند؛ یا به صورت خام یا سرخ شده.

ماهی نیز یکی از غذاهای مهم مردم وارانا است، البته گونه‌ای غیر معمول از ماهی. کانال‌های کوچک پر از پیرانیا است. (پیرانیا: یکی از گروه‌های ماهیان گوشت‌خوار در آب‌های آمریکا جنوبی که دندان‌های بسیار تیزی دارد). علی‌رغم ظاهر ترسناکش، پیرانیا چندان خطرناک نیست. مردم محلی با خیال راحت در آب‌های اینجا شنا می‌کنند. وارانایی‌ها یک نوع سوپ خوشمزه از پیرانیا طبخ می‌کنند، گاهی اوقات سر میز ناهارشان پرنده هم دیده می‌شود - آنها برای شکار پرنده از تیرکمان ساده‌ای استفاده می‌کنند. البته، تفنگ‌های ساخت خود را هم دارند.

خانواده‌ها در وارانا معمولا بزرگ هستند، با این حال کل جمعیت مردم وارانا تنها ۲۰,۰۰۰ نفر است. یکی از دلایل عدم رشد جمعیت سطح پایین بهداشت و مراقبت‌های پزشکی و در نتیجه گسترش سل و تب است.

اگرچه زندگی کردن در چنین شرایطی آسان نیست، مردم وارانا اغلب لبخند به لب دارند. زندگی در جنگل، آن‌ها را به نحوی بار آورده که سپاسگزار نعمت‌های کوچک باشند و از ساده‌ترین چیزها لذت ببرند. در گذشته دولت با ساخت مدارس و تامین برق سعی داشت از این مردم حمایت کند. اما با آغاز بحران اقتصادی مردم بومی خود به خود رها شدند. در حال حاضر آن‌ها به همان شیوه اجداد خود زندگی می‌کنند: آنها همه آنچه نیاز دارند را از طبیعت به‌دست می‌آورند، اعتقاد به خدای شکار دارند و مشغول قایق‌سواری‌اند.

تصاویر پانوراما

تور مجازی روزهای چهارشنبه، ساعت ۱۱:۳۰ شب در کجارو منتشر می‌شود. برای دسترسی به مقاله‌های این بخش به صفحه‌ی اختصاصی تور مجازی مراجعه کنید.