تور مجازی: آسیاب های بادی‌ هلند

صدها سال‌ از اختراع آسیاب‌های بادی می‌گذرد، سازه‌ای که برای قرن‌ها به‌عنوان تنها مکانیزم تولید انرژی مورد استفاده مردم قرار داشت. در قرن ۱۹ بود که در بسیاری از کشورها موتورهای بخار جایگزین آسیاب‌های بادی شدند. اما در هلند به خاطر شرایط ویژه‌ جغرافیایی هم‌چنان به استفاده از آسیاب‌های سنتی ادامه دادند.

«هلند» نام مناسبی برای این کشور نیست: هلند شمالی و جنوبی تنها دو مورد از دوازده استان این کشور هستند. این دو منطقه از لحاظ اقتصادی و فنی توسعه یافته‌تر از سایر استان‌ها بودند، به همین دلیل است که در خارج، این کشور به نام هلند شناخته می‌شود. اما نام رسمی این کشور (Netherlands) و به معنی «کشورهای پایین دست» است. این نام اشاره به این مسئله دارد که مردم هلند در ابتدا در پایین دست رودخانه‌ سکنی گزیدند. نیمی از این سرزمین، که حدود ۶۰ درصد از جمعیت کشور را در خود جا داده است، پایین‌تر از سطح دریا قرار گرفته است و حدود یک سوم از خاک این کشور تنها یک متر از سطح دریا بالاتر است. حدود ۱۰ درصد خاک هلند را از دریا و دریاچه‌ها گرفته‌اند؛ آسیاب‌های بادی سهم بزرگی در به نتیجه رسیدن این پروژه ایفا کرده‌اند.

در حالی که هلندی‌ها برای افزایش اراضی خود به درون آب پیشروی‌ می‌کردند، دست به ساخت دو چیز در خارج از جاده‌ی اطراف زمین‌ها زدند، یکی سیستم کانال‌های موازی و دیگری آسیاب‌های بادی. در اینجا این مسئله بسیار مهم بود که زمین‌های جدید خشک بمانند و بعدها به زیر آب نروند. به این منظور، آسیاب‌های بادی ویژه‌ای تولید شدند: این آسیاب‌ها می‌توانستند آب را پمپاژ کنند و در استخر داخلی زیر سطح بین زمین‌های ایجاد شده و سطح آب رودخانه‌ها نگه دارند.

امروزه سطح آب به‌طور خودکار با کمک تکنیک‌های مدرن و ایستگاه‌های پمپاژ کنترل می‌شود، اما قبل از توسعه چنین فناوری‌های مدرنی هر روستا یک آسیاب بادی مخصوص به خود داشته است. در آن زمان هلند «کشوری با ۱۰,۰۰۰ آسیاب‌ بادی» نامیده می‌شد. در حال حاضر، تعداد این آسیاب‌ها به ۱۰۰۰ کاهش پیدا کرده است، اما هنوز هم هلند بیش از هر کشور دیگری در جهان صاحب آسیاب‌های بادی سنتی است. اگرچه دیگر مانند گذشته استفاده‌ای ندارند، اما می‌توان به آن‌ها به‌عنوان یک میراث تاریخی توجه نشان داد.

در میان روستاهایی که به داشتن آسیاب بادی شهرت دارند زانس شانس (Zaanse Schans) واقع در بخش شمالی کشور بسیار معروف است. می‌گویند زمانی که ناپلئون، از این محل می‌گذشته این روستا را به‌عنوان روستایی منحصربه‌فرد توصیف می‌کند. در حال حاضر موزه‌ای روباز در این روستا وجود دارد که از یک مجموعه آسیاب بادی و خانه‌های چوبی قدیمی به قدمت ۳۰۰ یا ۴۰۰ سال تشکیل شده است.

روستای کیندردیک هم که در استان هلند جنوبی در محل تلاقی رودخانه‌های لک و نورد قرار گرفته، جذابیت کمتری نسبت به زانس هانس ندارد. در سال ۱۷۴۰ ، به‌منظور تخلیه آب از مزارع، سیستمی متشکل از ۱۹ آسیاب بادی ساخته شد و در حال حاضر این آسیاب‌ها بزرگترین مجموعه آسیاب‌های سنتی را تشکیل می‌دهند. در سال ۱۹۹۷ این مجموعه در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. با وجود تمام پیشرفت‌های علمی و بهبود دانش و فناوری تخلیه آب از زمین‌ توسط هلندی‌ها، آب هنوز هم یک مشکل بزرگ بود و هیچ راهی برای به دست گرفتن کنترل کامل بر آن وجود نداشت و کیندردیک، مانند روستاهای دیگر هلند، از سیل‌ و آبگرفتگی گذرگاه‌ها رنج می‌برد.

در همان استان، شهر اشخیدام (Schiedam) قرار گرفته که پنج آسیاب بادی قدیمی دارد: با داشتن ۴۰ متر ارتفاع، این آسیاب‌ها بلندترین آسیاب‌های بادی در جهان هستند. در سال ۲۰۰۶، یک توربین بادی مدرن که در واقع مانند یک آسیاب بادی سنتی به نظر می‌رسد، در اینجا ساخته شده است.

البته، اولین توربین بادی تولید برق در قرن ۱۹ در دانمارک ساخته شد. در آن برهه تاریخی، هلندی‌ها هم‌چنان با مشکل تخلیه آب از زمین‌های خود روبه‌رو بودند. اما امروزه توربین‌های بادی بیشتر در اینجا استفاده می‌شوند. در سال ۲۰۱۴ نیز هلند رتبه ۱۷ در میان کشورهای تولیدکننده انرژی بادی در جهان را به خود اختصاص داد. 

آسیاب‌های بادی دیگر به هدفی که طراحی شده بودند استفاده نمی‌شوند و به‌عنوان جاذبه گردشگری مورد توجه قرار می‌گیرند. دومین شنبه اردیبهشت ماه هر سال، روز ملی آسیاب در هلند است. در آن روز، درهای بیش از ۶۰۰ آسیاب بادی به روی بازدیدکنندگان باز می‌شود و آسیاب‌بان اطلاعاتی درباره آسیاب‌ها و وضعیت آن‌ها بازگو می‌کند. 

تصاویر پانوراما