متروی نیویورک، تنها متروی ۲۴ ساعته جهان

آشنایی با خطوط متروی دیگر نقاط جهان می‌تواند بسیار کاربردی باشد، چرا که ما نیز می‌توانیم در کشور خود با الگوبرداری از آنها تجربه سفر داخل شهری بهتری را برای شهروندان به ارمغان بیاوریم. اصول اولیه متروی نیویورک عبارتند از: کارت مترو خود را ۱۹.۵ دلار شارژ کنید، سمت چپ پله‌برقی را مسدود نکنید، قبل از سوارشدن اجازه دهید مسافران پیاده شوند و هرگز تحت هیچ شرایطی سوار واگنی که در ساعت اوج شلوغی خالی است، نشوید؛ اما هنوز احتمالا چیزهایی هستند که نمی‌دانید. مثلا اینکه زیر کدام بنای تاریخی ورودی‌های پنهان مترو وجود دارد؟

نکته جالب این است که خط A بسیار عریض است اما خط ۱ بسیار باریک. در خیابان چهل و دوم باید برای تعویض خط، یک خیابان کامل را پیاده طی کنید. به خاطر این‌ که شرکت‌های پیمانکار «اینتربرو رپید ترنزیت» (Interborough Rapid Transit (IRT، «بروکلین و منهتن ترنزیت» (Brooklyn-Manhattan Transit (BMT و «ایندیپندت رپید ترنسیت ریل رود» (Independent Rapid Transit Railroad (IND تا سال ۱۹۵۳ به صورت جداگانه و مستقل فعالیت می‌کردند. با وجود این‌ که اولین خط مترو رسمی شهر متعلق به شرکت «آی.آر.تی» (IRT) بود که در سال ۱۹۰۴ شروع به کار کرد و قطار روی زمینی از سال ۱۸۷۰ بین خیابان گرینویچ (Greenwich) و خیابان نهم به تردد مشغول بود. در حال حاضر خط‌هایی که با شماره‌گذاری مشخص شده‌اند، همان خطوط قدیمی شرکت «آی.آر.تی» IRT هستند و خطوط شرکت BMT و IND با حروف الفبا مشخص می‌شوند. جدول‌ زمان‌بندی حرکت قطارها می‌تواند فقط اطلاعات یکی از این ۲ نوع خط (حروف یا اعداد) را ارائه دهد نه هر دوی آن‌ها را.

از افزایش احتمالی قیمت بلیت‌ها ناراحت هستید؟ نیویورکی‌ها وقتی قیمت مترو از ۵ سنت به ۱۰ سنت (از حدود ۱۵۰ تومان به ۳۰۰ تومان) افزایش یافت بسیار عصبانی بودند. ژتون‌های برنجی زمانی که قیمت‌ها به ۱۵ سنت رسید، ارائه شدند، چون دستگاه‌های روتور (نرده‌های گردان) توانایی قبول ۲ سکه متفاوت را نداشتند. ژتون‌ها (Tokens) که زمانی نماد متروی نیویورک بودند به مدت ۵۰ سال تا قبل از معرفی مترو کارت در سال ۲۰۰۳ مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

۱۰ سال طول کشید تا ژتون‌ها کاملاً حذف شوند و زمانی که نهایتاً استفاده از آن‌ها در سال ۲۰۰۳ متوقف شد ۶۰ میلیون ژتون روی دست «اداره حمل‌ونقل شهری» باقی ماند. بعد از تماس‌هایی که با «اداره حمل‌ونقل شهری» (MTA) گرفته شد تا اطلاعاتی از این ژتون‌ها کسب شود، به نظر می‌رسد سرنوشت این ژتون‌ها هنوز هم تا حد زیادی یک راز است.

شاید این را زمانی می‌دانستید ولی از حافظه‌تان پاکش کردید. این خط همراه با خطوط B ،D و F در امتداد خیابان ششم فعال بود اما بعدها با خط M جایگزین شد. همچنین «خط W»، «خطوط دو حرفی» و «خطوط عددی» تا خط ۱۳ وجود داشتند. به طرز جالبی هرگز خط X وجود نداشته، با وجودی که پیشنهاد‌هایی برای آن بود. همچنین قرار است وقتی مترو خیابان دوم باز شد، خط T هم دوباره فعال شود. هرگز خطی به نام P وجود نداشته، خوب، چه کسی می‌خواهد سوار قطار «پی» (P) شود؟ (قطار P در زبان عامیانه آمریکا معنای بدی دارد)

اگر شما در دهه ۸۰ میلادی از مترو نیویورک استفاده کرده‌ یا تصاویر آن را دیده باشید، متوجه پیشرفت بسیار زیاد سیستم متروی نیویورک می‌شوید. هرچند هنوز هم برخی از قدیمی‌ترین و البته تمیزترین قطارهای مترو، به عنوان قطارهای کمکی در ایام تعطیلات یا شلوغی مانند مسابقات تیم‌های معروف بیس بال، در مسیرهای مختلف مترو نیویورک مورد استفاده قرار می‌گیرند. قطارهای مذکور بازمانده هم‌نسل‌های خود از دهه ۳۰ الی ۷۰ میلادی هستند. این قطارهای خاطره‌انگیز در خط «ام» (M) و روزهای یکشنبه ماه دسامبر هر سال (آخرین ماه سال در تقویم میلادی) مورد استفاده واقع می‌شوند.

ایستگاه تالار شهر (City Hall) که ساختش در سال ۱۹۰۴ به پایان رسید، اوج آرزوهای مهندسین مترو را نشان می‌دهد. قوس‌های طاق آن با کاشی‌های «گوستاوینو» (همان کاشی‌های استفاده شده در گرند سنترال) تزئین شده بود. پنجره‌های سقفی دودی، نور را فیلتر می‌کردند و لامپ‌های برنجی بعد از تاریکی، فضای ایستگاه را روشن می‌کردند. ایستگاه، در سال ۱۹۴۵ زمانی که ریل منحنی شکل ایستگاه توانایی جای دادن قطارهای جدید را که بلندتر بودند،نداشت، از رده خارج شد و ایستگاه جدید تالار شهر در همان نزدیکی احداث شد. هنوز هم می‌توانید با ماندن در قطار ۶ بعد از ایستگاه آخر، به ایستگاه قدیمی نگاهی بیندازید. مترو برای تغییر جهت از ایستگاه متروکه عبور می‌کند و بازمی‌گردد.

فرانک وولورت (Frank Woolworth) زمانی که این برج الهام گرفته از سبک گوتیک (Gothic) یعنی «وول ورس» (Woolworth) را می‌ساخت، هرگز در مورد جزئیات کم‌کاری نکرد. این برج نه تنها بلندترین آسمان‌خراش زمان خود بود، بلکه شبکه پیشرفته آسانسور، یک استخر لوکس زیرزمینی و ورودی مترویی در طبقه پایین داشت که به ایستگاه تالار شهر در خط «آی.آر.تی» IRT وارد می‌شد.

احتمالا راجع به ریل مخفی زیر «گرند سنترال» (Grand Central) شنیده‌اید که به اشخاص مهم اجازه ورود به هتل «والدورف آستوریا» (Waldorf Astoria) را می‌داده است. ولی می‌دانستید که مترو میدان تایمز (Times Square یکی از معروف‌ترین میدان‌های جهان و نمادی از شهر نیویورک) دری مخفی داشته است؟ روی یک پلاک برنزی بالای یک در مهر و موم شده نوشته شده است هتل «نیکر براکر» (Knickerbocker). این هتل بسیار شیک توسط جان یاکوب آستور (John Jacob Astor) در سال ۱۹۰۶ تأسیس شد ولی بعد از مرگ آستور در تایتانیک به سرعت رو به تنزل رفت و در سال ۱۹۲۱ تعطیل شد. این هتل قرار است ماه ژانویه بازگشایی شود ولی ورودی مترو همچنان بسته خواهد ماند.

ایستگاه خیابان چهل و دوم میدان تایمز احتمالاً آخرین جای کره زمین است که دوست دارید آنجا باشید، ولی اگر سری به ایستگاه زدید حتماً نگاهی به در و دیوار آن بیندازید. در محل تغییر خطوط بین خطوط ۱، ۲، ۳ و خطوط N، Q و R یک نقاشی دیواری بزرگ قرار دارد که اثر «روی لیختنشتاین» (Roy Lichtenstein) است، هنرمندی که به خاطر نقاشی‌های کمیک مانندش مشهور است. «لیختنشتاین» یک نیویورکی بود و از فرصت خلق اثری عمومی در مترو که بخشی از پروژه «هنر برای حمل‌ونقل» اداره حمل‌ونقل شهری نیویورک بود، استفاده کرد. حواستان به آثار هنری دیگری هم در مترو نیویورک باشد. از مجسمه‌های کوچک «تام اوترنس» (Tom Otterness) در خیابان چهاردهم گرفته تا نقاشی دیواری کاشی‌کاری شده و سرزنده «سول له ویت» (Sol LeWitt) در «کولومبوس یرکل» (Colombus Circle).

روزانه ۵.۸ میلیون نفر، ۰.۲ میلیون بیشتر از جمعیت دانمارک، از مترو نیویورک استفاده می‌کنند. البته هنوز نسبت به توکیو عقب هستیم. مسافران سالانه توکیو (۳.۳۳۴ میلیارد نفر) و تقریباً ۲ برابر نیویورک است (۱.۷۰۸ میلیارد نفر). با این حال میانگین مترو سوارشدن برای هر آمریکایی برابر با عدد ۵.۵ بار در هر سال است.

تقریباً ۶۶۰ مایل (حدود ۱۰۶۲ کیلومتر) ریل مترو در حال سرویس‌‌دهی به مسافران هستند. با احتساب ریل‌های ایستگاه واگن‌ها و ریل‌هایی که مصرف غیرتجاری دارند، این عدد به ۸۴۰ مایل (حدود ۱۵۲ کیلومتر) می‌رسد. بلندترین خط مترو خط A است که بیش از ۳۰ مایل (حدود ۴۸ کیلومتر) بین خیابان ۲۰۷ تا «فار روآکوی» (Far Roackaway) واقع در محله «کوئینر» (Queens) را پوشش می‌دهد.

اگر دقت کرده باشید این نکته را متوجه شده‌ و این خانه الکی را دیده‌اید، ولی این شیشه‌های دودی این حقیقت را پنهان می‌کنند که پشت نمای خارجی، خانه‌ای واقعی وجود ندارد. به جای آن یک دستگاه تهویه مترو و یک خروجی اضطراری قرار دارند. البته تا قبل از اواسط قرن بیستم این یک خانه طبیعی بود که تخریب شد و به طور کامل به عنوان تهویه مترو از آن استفاده می‌شود.

متروی نیویورک تعداد زیادی ایستگاه متروکه مثل «اولد ورس استریت» (Old Worth St) و ایستگاه خیابان هجدهم دارد. همچنین دارای سکوهای متروک در ایستگاه‌هایی مانند «هوتی-شرمرهورن» است که کاربری‌شان عوض شده است. ولی ایستگاه متروکی که زیر ایستگاه «پروت اتوریتی» (Port Authority) در خیابان چهل و دوم قرار دارد احتمالا عجیب‌ترین آن‌هاست. هنوز مشخص نیست با وجود این‌ که این ایستگاه قسمتی از برنامه‌های ساخت‌وساز ۲ شرکت پیمانکار «آی.آر.دی» IRD یا «آی.ان.دی» IND نبوده چرا ساخته شده است؟ ظاهرا این ایستگاه بین سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۸۱ برای رسیدن سریع به میدان اسب‌دوانی «آکواداکت» (Aqueduct) استفاده می‌شده که بسیار جذاب به نظر می‌رسد.

هر کس که در اداره حمل‌ونقل شهری کار می‌کند، لزوما راننده قطار نیست. در واقع این راننده‌ها نیستند که باعث حرکت منظم قطارها می‌شوند، بلکه فقط از امنیت بسته شدن درها اطمینان حاصل می‌کنند و بعد به قطار دستور حرکت و ترک ایستگاه را می‌دهند. اپراتور قطار در کنار راننده‌ها قرار می‌گیرد و بعد از آن نوبت به فردی می‌رسد که مسئول کنترل سیگنال‌ها است و این افراد در «مرکز آموزش سیگنال‌ها» (Signals Learning Center) در ایستگاه خیابان چهاردهم و خیابان هشتم آموزش دیده‌اند. شما می‌توانید به راحتی این ایستگاه را تشخیص دهید، چون با استفاده از چراغی که به طور مرتب رنگش عوض می‌شود، نورپردازی ایستگاه به شکل شاخصی درآورده شده است.

برای رفت‌وآمد صبحگاهی‌تان به کتاب جدید نیاز دارید؟ می‌توانید کنار کتابخانه «ترنسه کاردینال کوک کاتردال» (Terence Cardinal Cooke-Cahtedral Library) که شعبه‌ای کوچک ولی دل‌نشین از کتابخانه عمومی آیت و در ایستگاه مترو خیابان لکسینگتون / خیابان پنجاه و سوم (Lexington Ave/53rd St station) قرار گرفته است، توقفی داشته باشید. اینجا هم یکی از رازهای فراوان مترو نیویورک است که حتی تابلو هم ندارد. می‌توانید آن را در ورودی خط ۶ در خیابان پنجاهم ببینید، هر چند در حال حاضر به علت تعمیرات برای مدتی تعطیل است.

اولین بار است که این نکته در جایی ذکر می‌شود. خط مترو دوم که به عنوان پرتاخیرترین خط مترو شناخته می‌شود، قرار بود برای کم کردن تراکم خطوط ۴، ۵ و ۶ احداث شود اما با موانع زیادی مواجه شد و در حال حاضر پروژه به قدری طولانی شده است که به عنوان شوخی می‌توان از آن یاد کرد. این خط در حال احداث است که ساخت آن از سال ۱۹۲۰ آغاز شد و قرار است تا دسامبر ۲۰۱۶ افتتاح شود. باید منتظر ماند تا ببینیم چه اتفاقی خواهد افتاد.

منبع:Thrillist