بلک فرایدی؛ بزرگترین حراج سال و شور خرید بی‌پایان

بلک فرایدی (Black Friday)، یک رویداد فروش بزرگ سالانه است که بعد از روز شکرگزاری در آمریکا برگزار می‌شود. در این روز، بسیاری از فروشگاه‌ها تخفیف‌های ویژه‌ای روی محصولات مختلف ارائه می‌دهند و مردم برای خرید محصولات با قیمت‌های پایین جلوی فروشگاه‌ها صف می‌کشند.

امروزه حراج بلک فرایدی به رویدادی بزرگ در جهان تبدیل شده است و در بیشتر کشورهای دنیا برگزار می‌شود. تاریخ بلک فرایدی ۲۰۲۴ مصادف با ۲۹ نوامبر خواهد بود که برابر با ۹ آذرماه ۱۴۰۳ در تقویم شمسی است. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات مربوط به بلک فرایدی را در اختیار شما بگذاریم.

از حراج بلک فرایدی بیشتر بدانید:

• بلک فرایدی چیست؟
• بلک فرایدی چه روزی است؟
• تاریخچه بلک فرایدی
• علت نام‌گذاری بلک فرایدی
• محصولات پرفروش بلک فرایدی
• علت محبوبیت بلک فرایدی
• بلک فرایدی در ایران

بلک فرایدی چیست؟

بلک فرایدی (Black Friday) به معنی «جمعه سیاه» است که در ایران به «جمعه خرید» یا «حراج جمعه سیاه» نیز شهرت دارد و به روز بعد از تعطیلات عید شکرگزاری در آمریکا گفته می‌شود. این روز سرآغاز خریدهای کریسمس در آمریکا است و یکی از شلوغ‌ترین روزها در این کشور محسوب می‌شود. مهم‌ترین ویژگی بلک فرایدی که آن را با سایر روزهای سال متفاوت می‌کند، به کارگیری تکنیک‌های خاص فروش و تخفیف‌ عمده اجناس فروشگاه‌ها است که گاهی به ۵۰ درصد هم می‌رسد.

_{منبع عکس: deondernemer.nl؛ عکاس: نامشخص}

بلک فرایدی ابتدا مختص آمریکا بود؛ اما با گذشت چند سال، به سراسر دنیا انتقال یافت و امروزه علاوه بر آمریکا، در استرالیا، بریتانیا، کانادا، آلمان، ایتالیا، لهستان، نیوزیلند، یونان، سوئد، نروژ، سوئد، مکزیک، برزیل و در نقاط دیگر جهان نیز برگزار می‌شود. بازارهای این کشورها با تخفیف قیمت اجناس و حراج آن‌ها، بر شور و هیجان خریداران می‌افزایند و فروش را رونق می‌بخشند.

بلک فرایدی چه روزی است؟

بلک فرایدی، آخرین جمعه ماه نوامبر است که نزد آمریکایی‌ها اولین روز خرید برای سال نو میلادی محسوب می‌شود. در این روز خرده‌فروشان با ایجاد تخفیف‌های بالا روی کالاهای خود، مشتری‌ها را جذب بازارهای حضوری و آنلاین می‌کنند و روز پررونقی را برای فروش رقم می‌زنند. بسیاری از فروشگاه‌ها با هدف جذب مشتری بیشتر، از چند روز یا هفته قبل از بلک فرایدی، تخفیف‌ها را آغاز می‌کنند؛ به‌طوری که گاهی اوقات این حراج‌ها تا دوشنبه سایبری نیز ادامه می‌یابد.

_{منبع عکس: timeanddate.com؛ عکاس: نامشخص}

تاریخ بلک فرایدی ۲۰۲۴

بلک فرایدی سال ۲۰۲۴، به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد خرید سال، مصادف با ۲۹ نوامبر در تقویم میلادی و برابر با ۹ آذرماه ۱۴۰۳ شمسی است.

تاریخچه بلک فرایدی

در طول تاریخ آمریکا عبارت «بلک فرایدی» برای اشاره به رویدادهای گوناگونی به کار برده شده است که همواره معانی تلخی را با خود به‌همراه دارد. یکی از شاخص‌ترین این اتفاقات به سال ۱۸۶۹ میلادی بازمی‌گردد؛ دو شریک به نام‌های جی گولد (Jay Gould) و جیم فیسک (James Fisk)، از سرمایه‌داران معروف وال‌استریت، به قصد افزایش قیمت طلا در بورس نیویورک، دست به خریدهای زیاد زدند تا برای کسب سود زیاد، کنترل بازار طلای آمریکا را در دست بگیرند؛ اما نقشه آن‌ها در روز جمعه ۲۴ سپتامبر فاش شد و بازار سهام نیویورک سقوط کرد. با سقوط بازار بورس، هزاران آمریکایی ورشکسته شدند و از این روز در تاریخ آمریکا با عنوان «بلک فرایدی» یاد شد.

در خصوص پیشینه استفاده از عبارت «بلک فرایدی» به‌عنوان «روز خرید بعد از عید شکرگزاری» نیز روایت‌های مختلفی وجود دارد.

_{منبع عکس: realestate.com.kh؛ عکاس: نامشخص}

در سال‌های ۱۹۵۱ و ۱۹۵۲ مجله‌ای به نام «Factory Management and Maintenance» برای اولین بار از این عبارت استفاده کرد؛ زمانی که تعداد زیادی از کارگران کارخانه‌ها روز بعد از عید شکرگزاری را به بهانه بیماری مرخصی گرفتند تا بتوانند پایان هفته و عید شکرگزاری را به تعطیلاتی چهار روزه تبدیل کنند.

از سوی دیگر، روز بعد از عید شکرگزاری مصادف با شروع خریدهای سال نو بود و ازدحام جمعیت خریداران و ترافیک در این زمان به اوج خود می‌رسید. پلیس شهرهای فیلادلفیا و راچستر برای اشاره به هرج‌ومرج این روز از عبارت «جمعه سیاه» استفاده کردند؛ واژه «سیاه» در این شرایط به‌معنای «فاجعه» به کار گرفته شد.

به مرور زمان، کاربرد اصلاح بلک فرایدی برای اشاره به شلوغ‌ترین و پرفروش‌ترین روز سال توسط فروشندگان، روزنامه‌ها و رسانه‌ها رونق گرفت. خرده‌فروشان محلی که یک سال را با زیان سپری می‌کردند، تلاش کردند در این روز با ایجاد تخفیف روی کالاها خریداران را جذب فروشگاه‌ها کنند و به سود قابل‌توجهی دست بیابند. بعد از این اتفاق، عبارت «بلک فرایدی» به عبور خرده‌فروشان از شرایط بحرانی و دست‌یابی به سود تعبیر شد. 

_{منبع عکس: syracuse.com؛ عکاس: نامشخص}

عبارت «بلک فرایدی» از سال ۲۰۰۳ به یک اصطلاح اینترنتی تبدیل شد و مورد توجه قرار گرفت. تا پیش از آن، مردم از روز بلک فرایدی با عنوان «روز فروش پس از شکرگزاری» (Sale After Thanksgiving) یاد می‌کردند.

فروشگاه‌های اینترنتی از سال ۲۰۰۳ فروش بلک فرایدی را برجسته کردند و خرده‌فروشان بعد از دست‌یابی به سود بالا در این روز، تلاش کردند برای دست‌یابی به سود بیشتر، روزهای مشابهی مانند آن ایجاد کنند؛ «شنبه مشاغل کوچک» (Small Business Saturday) برای تشویق به خرید از خرده‌فروشی‌های محلی و «دوشنبه سایبری» (Cyber Monday) با هدف ترویج خرید آنلاین به‌عنوان روزهای پرفروش دیگر سال شکل گرفتند.

دوشنبه سایبری

آمارهای فوق‌العاده از فروش کسب‌وکارهای اینترنتی باعث شد تا از سال ۲۰۰۵ رویداد تجاری دیگری تحت عنوان دوشنبه سایبری یا سایبر ماندی راه‌اندازی شود. این روز که معمولا اولین دوشنبه بعد از بلک فرایدی است، به‌عنوان روز تخفیف‌های ویژه شناخته می‌شود.

_{منبع عکس: investopedia.com؛ عکاس: نامشخص}

دوشنبه سایبری ابتدا در ایالات‌متحده مطرح شد؛ اما به‌سرعت در سایر کشورهای دنیا نیز به تقلید از آمریکا آغاز به کار کرد. این روز فرصتی طلایی برای افرادی است که به هر دلیل از تخفیف‌های ویژه بلک فرایدی جا مانده‌اند.

علت نام‌گذاری بلک فرایدی

در خصوص علت نام‌گذاری «بلک فرایدی» روایت‌های گوناگونی وجود دارد که به تاریخچه این روز اشاره می‌کنند. بلک فرایدی روز بعد از عید شکرگزاری و سرآغاز خریدهای سال نو در آمریکا است. تا پیش از دهه ۶۰ میلادی این روز با نام «فردای شکرگزاری» شناخته می‌شد و عبارت «بلک فرایدی» بار مثبتی نداشت.

در اویل دهه ۶۰ میلادی، استفاده از عبارت بلک فرایدی برای اشاره به هرج‌ومرج، شلوغی و ترافیک این روز ترویج یافت و به‌تدریج با تلاش‌های فروشندگان، روزنامه‌ها و رسانه‌ها مفهوم مثبت به خود گرفت.

_{منبع عکس: blog.getbyrd.com؛ عکاس: نامشخص}

برخی، دلیل نام‌گذاری این روز را به فروش زیاد خرده‌فروشان نسبت می‌دهند؛ چنین نقل می‌کنند که فروشندگان در این روز، به سود قابل‌توجهی دست یافتند و زیان آن‌ها که در روزهای پیش با رنگ قرمز ثبت می‌شد، در روز جمعه بعد از شکرگزاری به سود تبدیل شد و آن را با رنگ سیاه ثبت کردند (در حسابداری فروشگاه‌ها، زیان‌ها یا بدهکاری‌ها با رنگ قرمز نشان داده می‌شدند)؛ ازاین‌رو، بلک فرایدی به مفهوم «سودآور بودن» شهرت یافت.

محصولات پرفروش بلک فرایدی

حراج جمعه سیاه ابتدا در آمریکای شمالی برگزار می‌شد و فقط شامل پوشاک بود؛ اما بعد از آن که به یک رویداد جهانی تبدیل شد و در کشورهای زیادی گسترش یافت، بیشتر کالاها و اجناس مورد نیاز مردم را دربرگرفت.

محصولاتی که در بازار بلک فرایدی به خریداران عرضه می‌شود، تنوع بالایی دارند و از وسایل الکترونیکی تا اسباب‌بازی‌های کودکان و نوجوانان، پوشاک و اثاثیه منزل را شامل می‌شوند. اجناسی که در فروشگاه‌ها به خریداران عرضه می‌شوند، حدود ۲۰ تا ۳۴ درصد تخفیف می‌خورند. برندهای مهمی چون زارا، میسوما، لگو، شارلوت تیلبری، نینجا و نینتندو دیگر برندهای معروف در بلک فرایدی شرکت می‌کنند و خرده‌فروشان بزرگی مانند آمازون، قیمت‌های خود را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهند.

_{منبع عکس: enterpriseappstoday.com؛ عکاس: نامشخص}

طبق آمارها، متوسط تخفیف اعمال شده روی کالاها در سال ۲۰۲۳ میلادی ۳۱ درصد بود. در این میان لوازم الکترونیکی از جمله کنسول‌های بازی، ساعت هوشمند، هندزفری، گوشی موبایل و... بیشترین فروش را به خود اختصاص دادند. گوشی‌های هوشمند تلفن همراه در سال‌های اخیر بخش زیادی از فروش بلک فرایدی را به خود اختصاص داده‌اند و جزو پرفروش‌ترین محصولات بلک فرایدی در سال‌های اخیر شناخته می‌شوند.

آمار فروش بلک فرایدی

فروش بلک فرایدی در هر سال نسبت به سال پیش از آن متفاوت است؛ برای مثال در سال ۲۰۲۰ به‌دلیل همه‌گیری کرونا و برای رعایت شرایط ایمنی، خریداران کمتری در فروشگاه‌ها ازدحام کردند و فروش‌ها بیشتر به‌صورت آنلاین انجام شد. بر اساس آمارها با وجود محدودیت‌های خرید حضوری؛ اما میزان خرید در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال گذشته رشد قابل‌توجهی داشته است. میزان فروش بلک فرایدی در هفت سال اخیر همواره روند رو به رشد داشته است و این میزان از پنج میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ به ۹.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

بلک فرایدی آمازون

سایت اینترنتی آمازون یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های خرده‌فروشی اینترنتی در دنیا محسوب می‌شود. همه‌ساله در روز بلک فرایدی رکورد فروش این وب‌سایت شکسته می‌شود؛ چراکه ارائه تخفیف‌های فوق‌العاده همه را ترغیب به خرید کالای مدنظرشان می‌کند. به‌رغم همه مشکلات موجود در زمینه خرید کالا از سایت‌های خارجی و ارسال بسته‌های پستی به کشورمان؛ اما در ایران نیز از تخفیف‌های بلک فرایدی سایت آمازون استقبال می‌شود.

_{منبع عکس: mayan.co؛ عکاس: نامشخص}

بر اساس آمارها سایت اینترنتی آمازون در جمعه سیاه ۲۰۲۳ حدود ۱۵ میلیون کالا به فروش رسانده است. پوشاک، تجهیزات عکاسی و دوربین، نرم‌افزار، محصولات دیجیتال و انواع گجت‌ها پرفروش‌ترین دسته‌بندی‌های کالایی در سال ۲۰۲۳ بوده‌اند. 

علت محبوبیت بلک فرایدی

فروش‌های فوری یک‌روزه، این حس را به خریدار القا می‌کنند که اگر خرید خود را به سرعت انجام دهد و اگر این کار را نکند، چیزی را از دست می‌دهد. محدودیت فرصت خرید و تخفیف زیاد در بلک فرایدی سبب افزایش تمایل افراد به خرید می‌شود. این سبک از بازاریابی، سبب ایجاد نوعی هیجان در خریدار و ترغیب آنان به خرید را فراهم می‌آورد.

_{منبع عکس: nytimes.com؛ عکاس: نامشخص}

قرارگیری بلک فرایدی، پیش از آغاز سال نو میلادی و وجود اجناس برند با تخفیف‌های قابل‌توجه، مردم را تشویق می‌کند تا خریدهای عید خود را در بلک فرایدی انجام دهند و این مهم‌ترین علت محبوبیت این روز در بین مردم است. خرده‌فروشان که می‌دانند با کاهش قیمت‌ها، جمعیت زیادی را جذب می‌کنند، پیش از برگزاری بلک فرایدی، بازاریابی محصولات خود را آغاز می‌کنند و با ارسال پیشنهادها و تخفیف‌های خود به مشتریان، علاوه بر جذب خریداران، به آن‌ها برای برنامه‌ریزی خرید، زمان می‌دهند. 

بلک فرایدی در ایران

بلک فرایدی که نخستین بار در آمریکا برپا شد، به مرور گسترش یافت و امروزه در ۱۵۰ کشور دنیا از جمله ایران برگزار می‌شود. با ترویج حراج ویژه بلک فرایدی در فروشگاه‌های آنلاین علی‌بابا و آمازون، این رویداد جای خود را در دل فروشندگان و خریداران ایرانی نیز باز کرد.

بلک فرایدی در ایران تاریخچه خاصی ندارد؛ بلکه صرفا نوعی استراتژی فروش است که از چند سال اخیر اغلب توسط فروشگاه‌های آنلاین اعمال می‌شود. این رویداد در ایران از زمانی آغاز شد که یک فروشگاه آنلاین ایرانی در آخرین جمعه پاییز، محصولات خود را حراج کرد و بسیاری از مردم آن را به بلک‌فرایدی نسبت دادند. سال‌های بعد بسیاری از فروشگاه‌ها تصمیم گرفتند کالاهای خود را در این روز با تخفیف عرضه کنند و هر سال نیز بر تعداد این فروشگاه‌ها افزوده می‌شود؛ فروشگاه‌هایی که با ارسال ایمیل و پیامک به مشتریان، آن‌ها را پشاپیش از تخفیف‌های خود باخبر می‌کنند. 

از آنجا که زمان آغاز سال نوی میلادی به شب یلدا در تقویم شمسی نزدیک است، به همین بهانه بسیاری از فروشگاه‌ها و کسب‌وکارها شب یلدا را نقطه آغازی برای اعمال تخفیف‌های بلک فرایدی می‌دانند. بلک فرایدی به‌عنوان یک استراتژی فروش موثر، به سرعت در میان کسب‌وکارهای ایرانی جای باز کرده و رقابت شدید در بازار باعث شده است تا بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین و فیزیکی، برای جذب مشتریان بیشتر، از این رویداد استفاده کنند و تخفیف‌های ویژه ارائه دهند.

_{منبع عکس: isna.ir؛ عکاس: نامشخص}

خریداران بسیاری اجناس مورد نیاز خود را با قیمت مناسب در روز حراج جمعه سیاه خریداری می‌کنند. اگر شما هم جزو خریداران بلک فرایدی هستید، تجربه خود را با ما و همراهان کجارو به اشتراک بگذارید.

_{منبع عکس کاور: deondernemer.nl؛ عکاس: نامشخص}