جاهای دیدنی ساری

ساری مرکز استان مازندران و نخستین شهری است که راه‌آهن سراسری ایران از آن عبور کرد. این شهر اولین تولیدکننده کاغذ در خاورمیانه نیز نامیده می‌شود. ساری زمانی پایتخت آقا محمدخان، پیش از تاسیس سلسله قاجار، بوده است. این شهر در شاه‌راه مسیر ارتباطی شرق به مرکز ایران قرار گرفته و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. موقعیت جغرافیایی، مجاورت با دریا و کوه و وجود مکان‌های طبیعی جذاب در کنار آثار تاریخی این شهر پدید آورده است. با ما همراه باشید تا با برخی از جاهای دیدنی ساری بیشتر آشنا شوید.

میدان ساعت، میدانی بزرگ در مرکز شهر ساری است. این میدان دارای برجی است که یک ساعت عقربه‌ای با صدای زنگ در وسط آن قرار دارد. این ساعت تاریخی پس از هر بار تغییر ساعت به صدا در می‌آید. این میدان به واسطه قرار گرفتن در مرکز شهر، از جاذبه های گردشگری ساری به شمار می‌رود.

مسجد جامع ساری، کهن‌ترین مسجد دیار علویان مربوط به سده‌های اولیه دوران‌های تاریخی پس از اسلام (دوره قاجار) است. گفته می‌شود این مسجد روی ویرانه‌های یک آتشکده بنا شده است. در ۲۱ تیر ۱۳۹۷ شمسی آتش‌سوزی در این مسجد رخ داد که سبب شد بخش عمده‌ای از آن از بین برود. در مرداد ۱۳۹۸ شمسی بازسازی مسجد به اتمام رسید و اکنون یکی از مکان های دیدنی ساری است.

امامزاده یحیی از دیگر مکان های دیدنی ساری به شمار می‌رود که به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا در زمان مرعشیان در قرن نهم هجری قمری احداث شد. بنای امامزاده برجی استوانه‌ای با گنبد هرمی ۱۲ ضلعی به ارتفاع حدود ۱۷ متر است. هسته اصلی بنا دارای پلان دایره‌شکل است که حجم استوانه‌ای را به وجود آورده است.

مسجد حاج مصطفی خان، متعلق به دوره قاجار، با ملحقات و موقوفات پیرامون خود بعد از مسجد جامع ساری به‌عنوان بزرگ‌ترین مسجد در مرکز شهر قرار دارد. تماشای خصوصیات معماری و فضای خاص این مسجد خالی از لطف نیست.

مجموعه تاریخی فرح‌ آباد شامل مسجد، پل و دیوارهای بر جای مانده از یک کاخ سلطنتی است که به دستور شاه‌ عباس ‌صفوی ساخته شده بود و تفرجگاه ساحلی صفویان بوده‌ است. مسجد این مجموعه تاریخی با ایوان‌های بلند، شبستان‌ها، حجره‌ها و مناره‌ها از مهم‌ترین بناهای تاریخی و جاهای دیدنی ساری به‌شمار می‌رود.

باداب سورت، پس از کوه دماوند، به‌عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. باداب سورت شامل چندین چشمه با آب‌های کاملا متفاوت از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم آب است. جریان آب‌های رسوبی و معدنی این چشمه‌ها طی سال‌ها، در شیب پایین دست کوهستان، صدها طبقه و ده‌ها حوضچه پلکانی بسیار زیبا به رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز در اندازه‌های مختلف پدید آورده که امروزه به یکی از محبوب‌ترین مناطق دیدنی ساری تبدیل شده است.

پارک جنگلی شهید زارع، در سه کیلومتری شرق ساری، به علت مجاورت با تپه‌های جنگلی کم ارتفاع دامنه البرز بسیار زیبا و چشمگیر است. این پارک دارای امکاناتی برای اقامت کوتاه مدت گردشگران است و از مناطق دیدنی ساری محسوب می‌شود.

آب دریاچه الندان تنها از بارش‌های باران تامین می‌شود و هیچ رودخانه‌ای به آن وارد نمی‌شود. پیرامون دریاچه را جنگل‌ با درختان پهن‌برگ فرا گرفته‌ که در بهار رویشگاه گل بنفشه است. دریاچه و جنگل اطراف آن در فصل زمستان نیز محل سکونت اردک‌های وحشی است.

عمارت کلبادی در اواخر دوره قاجار به دستور سردار جلیل از فرماندهان ارتش بنا شد. او این عمارت را به فرزند چهارم خود منوچهر خان کلبادی بخشید. عمارت کلبادی امروزه یکی از جاهای دیدنی ساری به شمار می‌آید و معماری آن که از تکایای دوره قاجاری برگرفته شده است، دو بخش اندرونی و بیرونی دارد. بنای اصلی این عمارت در بخش اندرونی در دو طبقه و یک زیرزمین احداث شده و هر طبقه دارای یک شاه‌نشین و اتاق‌های دو طرفه است. مصالح ساختمانی این بنا شامل چوب و آجر و بام آن به‌صورت شیروانی و سفال پوش است.

عمارت فاضلی یکی از جذاب‌ترین مکان های دیدنی ساری و دارای دو عمارت مسکونی متعلق به دوره قاجار و پهلوی است. این عمارت از نظر دارا بودن تزئینات آجری در نمای داخلی حیاط، درب‌ها و پنجره‌ها و ویژگی‌های معماری دارای ارزش تاریخی، هنری و فرهنگی بسیار است.

شاطر گنبد بنایی متعلق به دوران تیموری و قرن نهم هجری قمری است که در جنوب شهر ساری قرار دارد. برج شاطر گنبد واقع در گنبد محله جنوب شرقی روستای بالادرزا و در یک کیلومتری جنوب شهر ساری، در حاشیه غربی رودخانه تجن، از جمله جاذبه های گردشگری ساری با ارزش بازدید بالا است. این بنا چهار ضلعی بوده و از آجر و گچ ساخته شده است.

برج سلطان زین‌العابدین با گنبد مخروطی هشت‌ترک خود، از لحاظ نوع معماری و تزئینات کاشی‌کاری، درب و صندوق چوبی نفیس و... جزو مهم‌ترین جاهای دیدنی ساری محسوب می‌شود. برج آجری آن به خاطر دارا بودن صندوق و درب چوبی نفیس دارای اهمیت ویژه‌ای است.

امامزاده عباس از نظر شیوه معماری، گنبد هرمی شکل و صندوق چوبی نفیس، یکی از بناهای معروف استان مازندران و از جاهای دیدنی ساری است.

آب انبار نو در بافت قدیمی شهر ساری و در مرکز این شهر قرار دارد. ساری در آخرین دوره دارای پنج آب انبار معروف بوده که آب انبار نو همچون آب انبار میرزامهدی از آب انبارهای باقی مانده در این شهر است.

برج رسکت را یادمانی چندمنظوره در نزدیکی محل سقوط شهاب‌سنگی در منطقه فریم می‌دانند. این بنا با آجر ساخته شده و تزئینات آن شامل مقرنس‌کاری و دو کتیبه آجری به خط کوفی و پهلوی ساسانی است. این برج در یکی از مناطق دیدنی ساری قرار دارد و یکی از برج‌های مدور آجری یادگار از قرن پنجم هجری قمری محسوب می‌شود که در روستایی به همین نام واقع شده است. احتمال داده می‌شود که آرامگاه یکی از شهریاران آل باوند در دوره سلجوقیان باشد.

پل تجن از آثار تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در ابتدای جاده گرگان قرار دارد. این اثر در سال ۱۳۵۴ شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی ساری توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند.

حمام وزیری در مرکز شهر ساری قرار دارد و در گذشته متعلق به خاندان سرشناس وزیری بوده است. این حمام و یکی دیگر از جاذبه های گردشگری ساری، یعنی خانه و عمارت کلبادی، در کنار یکدیگر قرار دارند. حمام متعلق به دوران قاجار است و از لحاظ نوع معماری، مصالح و ویژگی‌های ساختمانی از بناهای دیدنی مشهور مازندران به‌‌شمار می‌رود.

آبشار اوبن، یکی از زیباترین و بکرترین آبشارهای ایران، در عمق جنگل دودانگه ساری واقع شده است. این آبشار در مرز استان‌های سمنان و مازندران و در منطقه حفاظت‌شده دودانگه، یکی از مناطق دیدنی ساری، واقع شده است.

دریاچه چورت در شمال شرقی استان مازندران و بخش چهاردانگه شهرستان ساری قرار دارد. چورت در سال ۱۳۲۰ شمسی بر اثر زمین‌لرزه و رانش زمین و در پی آن انسداد مسیر آب چشمه‌ای که در کنار دریاچه قرار دارد، به وجود آمده است. وسعت این دریاچه حدود ۲٫۵ هکتار است و محلی‌ها به آن، دریاچه میانشه نیز می گویند؛ اما به دلیل نزدیکی آن به روستای چورت بیشتر به این نام خوانده می‌شود. زمانی که آب دریاچه پایین می‌آید، باقی‌مانده درخت‌هایی که در محل پیدایش دریاچه بوده‌اند پدیدار می‌شود و منظره زیبایی را ایجاد می‌کند که شاید در کمتر نقطه‌ای از ایران دیده باشید.

این دریاچه یکی از زیباترین جاذبه‌ های گردشگری ساری و استان مازندران است که برای رسیدن به آن می‌توانید مسیر جنگلی را در پیش بگیرید و لذت پیاده‌روی در میان درختان انبوه را هم تجربه کنید. برای رسیدن به دریاچه چورت باید مسیر ساری-کیاسر را در پیش بگیرید. بعد از طی مسافتی در حدود ۵۰ کیلومتر و نرسیده به روستای زلم، وارد مسیر فرعی سمت چپ می‌شوید. حدود ۱۵ کیلومتر جلوتر به روستای چورت خواهید رسید. پس از روستا چندین مسیر خاکی برای دسترسی به دریاچه وجود دارد. مسیر جاده خاکی به طول حدود ۱۰ کیلومتر به دریاچه چورت منتهی می‌شود. برای دسترسی می‌توانید از راهنمایان محلی هم کمک بگیرید.

پناهگاه حیات وحش سمسکنده با حدود هزار هکتار مساحت در ۱۰ کیلومتری شرق ساری قرار دارد و از مناطق دیدنی ساری به شمار می‌رود. از گونه‌های مهم گیاهی این منطقه می‌توان به ممرز، انجیلی، توسکا، تمشک و لیلکی و از گونه‌های مهم جانوری می‌توان به گوزن زرد، مرال، شوکا، قرقاول، انواع پرندگان شکاری، شغال، گربه جنگلی، سنجاب و سمور جنگلی، گراز، عقاب جنگلی، جغد، کبوتر جنگلی و گرگ اشاره کرد. بخشی از پناهگاه حیات وحش سمسکنده، مانند دشت ‌ناز به‌عنوان زیستگاه گوزن زرد ایرانی مورد بهره‌برداری قرار گرفته ‌است.

سد سلیمان تنگه در ۴۶ کیلومتری جنوب ساری و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است. این سد که به نام سد شهید رجایی نیز شناخته می‌شود، در سال ۱۳۷۹ شمسی برای بازدید مسافران و گردشگران آماده شد و از بهترین مکان های دیدنی ساری است. بازدید از تاج سد امکان‌پذیر است و در دریاچه آن امکانات قایقرانی و اسکی برای علاقه‌مندان مهیا است.

پناهگاه حیات وحش دشت ناز با حدود ۵۶ هزار هکتار مساحت از جاهای دیدنی ساری به شمار می‌آید. جنگل جلگه‌ای این منطقه در سال ۱۳۴۶ شمسی به محل تکثیر گوزن زرد خالدار ایرانی اختصاص یافت. دشت ناز برای علاقمندان به طبیعت و حیات وحش بسیار جذاب و دیدنی است. علاقمندان به طبیعت و حیات وحش صرفا با مجوز سازمان محیط زیست می‌توانند به تماشای گوزن و پرندگان زیبا نظیر قرقاول و کبوتران وحشی بپردازند.

تالاب سراندون و بالندون در جوار روستای سید محله در ۲۳ کیلومتری ساری به طرف بابلسر قرار گرفته و دارای دو بخش جنوبی (سراندون) و شمالی (بالندون) است که وسعت آن‌ها حدود ۳۰ هکتار و عمق متوسطشان یک متر است. این تالاب‌ها در زمستان و پاییز پرآب و در بهار و تابستان به علت استفاده‌های زراعی کم آب هستند. آب این تالاب‌ها شیرین و درون و پیرامون آن‌ها نیزار و گیاهان مردابی است که با مرغزار و شالیزار احاطه شده‌اند.

این مجموعه تالاب‌ها به دلیل اقلیم مناسب، آب شیرین، پوشش گیاهی و مواد غذایی، زیستگاه پرندگان و آبزیان هستند. در پاییز و زمستان، این تالاب‌ها نیز مامن و زیستگاه پرندگان مهاجر از قبیل قو، مرغابی، قره غاز، پرلا و... می‌شوند.

دسترسی مناسب، محوطه سرسبز و دلنشین و مناظر بکر و وحشی، فضای گردشگری جالبی را در این منطقه پدید آورده‌اند که می‌تواند مورد استفاده اهداف گردشگری قرار گیرد.

نویسنده‌ها: بهاره غنچه، عماد جعفری