بهترین حلوا ارده ایران متعلق به کجاست؟

هر چند "قطاب"، "لوز" و "پشمک" از شیرینی‌جات معروف یزد هستند اما در کنار آنها، "حلوار ارده" نیز از سوغات اختصاصی یکی از شهرستان‌های استان یعنی اردکان است؛ شهرستانی که دروازه‌ی شمالی این استان کویری به شمار می‌آید. صنعت تولید محصولات کنجدی از پیشینه‌ی دیرینه‌ای در شهرستان اردکان برخوردار است و برخی کارشناسان از آن به عنوان قطب تولید محصولات کنجدی کشور یاد می‌کنند. ارده، روغن ارده و روغن کنجد، حلوا ارده و انواع شیرینی‌های کنجدی از جمله مشتقات با ارزش غذایی بالای دانه‌های گیاهی کنجد هستند که در بیش از ۱۶۰ واحد صنعتی و سنتی شهرستان اردکان تولید می‌شوند. عامل توسعه خوشه‌ی صنعتی برتر کشور با اشاره به مرغوبیت خاص و بی‌نظیر محصولات کنجدی شهرستان اردکان، از تلاش‌ برای ایجاد زمینه‌های صادرات و برندسازی این سوغاتی سنتی اردکان از جمله ایجاد مجتمع بزرگ کارگاهی خوشه محصولات کنجدی در این شهرستان خبر داد. "نادر پیری اردکانی" موسس موزه فرهنگ اردکان و از پژوهشگران استان یزد، در خصوص پیشینه تاریخی محصول حلوا ارده در شهرستان اردکان، خاطرنشان کرد:

براساس اسناد تاریخی، پس از آن که حلوا ارده توسط شیخ بهایی برای سربازان جنگجو تولید شد، دقیقاً مشخص نیست که چه کسانی این صنعت را به اردکان منتقل کردند، اما آنچه که در آن شک و تردیدی نیست، این که پیشینه دیرینه‌ای در این شهرستان دارد و حداقل به قبل از دوران قاجاریه باز می‌گردد. در مجموع اسنادی که در موزه فرهنگ اردکان نگهداری می‌شود، اسناد بی‌شماری مرتبط با خرید کنجد، حلوا ارده و ارده در تاریخ اردکان ثبت شده است و نشان از رونق صنعت حلوا‌ ارده اردکان در طول دوران گذشته دارد.

وی از وجود چندین بازار قدیمی به عنوان عاملی بر تقویت بخشیدن صنعت حلوا ارده در اردکان یاد کرد و گفت:

صنعت‌کاران حلوا ارده در کارگاه‌های خود معروف به "عصاری" در بازارهای قدیم اردکان فعالیت می‌کنند و هنوز تعدادی از آنها نیز در این بازار در حال فعالیت هستند و به تولید ارده و حلوا ارده می‌پردازند.

این نویسنده و محقق اردکانی با این توضیح که در گذشته، کارگاه‌های عصاری موجود فقط در فصل زمستان فعال بوده‌اند، اظهار کرد:

مهارتی که امروزه در ساخت حلوا ارده در نزد استادکاران اردکانی وجود دارد، سبکی متفاوت است و در هیچ کجای ایران چنین فنی با این سبک وجود ندارد و مطمئنا همین عامل یکی از دلایل خوشمزگی و مرغوبیت حلوا ارده اردکانی محسوب می‌شود.

وی با اشاره به اینکه خانواده‌هایی در اردکان هستند که به صورت موروثی و در چند نسل، این صنعت را در اختیار دارند، وجود برخی از عناوین خانوادگی در بین شهروندان اردکانی همچون "عصارزاده" و "حلوایی" را جای مانده از آن دوران دانست و ادامه داد:

براساس اسناد موجود، مردم اردکان خرید کنجد مصرفی خود را بیشتر از استان‌های شیراز و اصفهان انجام می‌دادند و فقط مقداری محدودی از آن در داخل اردکان کشت می‌شده است.

به گفته‌ی وی، پس از دهه‌ی ۴۰ که ارتباطات و حمل و نقل در ایران رونق می‌گیرد، محصولات کنجدی به ویژه حلوا ارده به سایر شهرها، صادر و در سطح کشور بیشتر شناخته می‌شود و همین سبب می‌شود تا کارگاه‌های متعددی در اردکان تاسیس شود و به تولید ارده، روغن ارده و حلوا ارده بپردازند.

منبع:

ایسنا