آرامگاه خشایارشا زیر دست مرمتگران؛ فرونشست قاتل تاریخ میشود؟ (+تصاویر)
برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی برای کشاورزی در دشت مرودشت، زمین را تشنه و پوک کرده و پدیدهای شوم به نام فرونشست زمین را به جان این محوطه تاریخی انداخته است. حالا، ترکهایی به پهنای نیم متر، همچون زخمهایی عمیق، در محوطه نقش رستم دهان باز کردهاند. این شکافها در روزهای بارانی، به کانالهای مرگباری تبدیل میشوند که آب را مستقیم به دل سازههای تاریخی هدایت میکنند و روند تخریب را سرعت میبخشند.
اما در میان این هیاهوی خاموشِ تخریب، گروهی در سکوت مشغول نبردی نفسگیر هستند. به گفته مصطفی رخشندهخو، سرپرست کارگاه حفاظت نقش رستم، از سال ۱۳۹۶، توجهها از تخت جمشید فراتر رفته و تیمهای متخصص مرمت و باستانشناسی در این محوطه مستقر شدهاند. آنها با ابزارهای مدرنی چون اسکن لیزری و مدلسازی سهبعدی، نبض این بیمار کهنسال را لحظهبهلحظه پایش میکنند تا پیش از فروریختن، مرهمی بر زخمهایش بگذارند.
در خط مقدم این نبرد، آرامگاه خشایارشا قرار دارد. این مقبره که با وسعت ۳۶ متر مربع و سه اتاقک، کمی بزرگتر از آرامگاه داریوش است، روی یک گسل طبیعی بنا شده و همین امر آسیبپذیری آن را دوچندان کرده است. مرمتگران با استفاده از مواد سازگار و تکنیکهای روز، بخشهایی از آن را مستحکم کردهاند تا روایت فاتح نبرد ترموپیل، در دل سنگ زنده بماند. این آرامگاه که روزگاری در سال ۱۲۲۲ هجری شمسی برای نخستین بار توسط فردی به نام کیخسرو ابن کاووس پارسی گشوده شد، امروز نه به دست کاشفان، که به دست ناجیانش گشوده میشود.
تصاویر «طاهره رخبخش» در ایسنا روایتی تصویری از مرمتهای اخیر در نقش رستم و آرامگاه خشیارشا هخامنشی است.
سفر به نقش رستم، تنها سفری به دل تاریخ نیست؛ بلکه مشاهده یک دوئل تمامعیار است. دوئل میان حافظهی یک ملت که در سنگ حک شده و نیازهای امروز ما که زمین را زیر پایش خالی میکند.
