پلمب نیمه‌شبی مروی‌سنتر؛ پروژه جنجالی در یک‌قدمی حکم توقف کامل

به نقل از ایلنا؛ پروژه «مروی سنتر»، مجتمع تجاری مرتفعی که در محدوده تاریخی عودلاجان در حال ساخت بود، حوالی بامداد روز پنجشنبه پلمب شد؛ اقدامی که پس از ماه‌ها حاشیه، اعتراض‌های کارشناسان حریم، گزارش‌های رسانه‌ای و ورود مستقیم مسئولان ارشد وزارت میراث فرهنگی رخ داد. این پروژه درست در حریم درجه یک مجموعه جهانی کاخ گلستان ساخته می‌شد؛ حریمی که طبق ضوابط یونسکو هرگونه تغییر کالبدی، افزایش ارتفاع یا ایجاد منظر ناهماهنگ در آن ممنوع است. به همین دلیل، از همان روزهای نخست آغاز ساخت‌وساز، حساسیت‌ها درباره اثر منفی این مجتمع بر منظر تاریخی ارگ سلطنتی تهران بالا گرفت.

حوالی بامداد روز پنجشنبه گذشته علی طلوعی مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرد:

یگان حفاظت میراث فرهنگی به همراه مسئولان میراث فرهنگی استان تهران در محل حاضر شدند و پس از طی مراحل قانونی و با استناد به دستور صادر شده از سوی شهرداری تهران، کارگاه مروی سنتر پلمب شد و تا عصر دیروز نیز مراحل برچیدن الحاقاتی که مالک پروژه در میدانگاه مروی ایجاد کرده بود، ادامه یافت.

طلوعی گفت:

این اقدام مطابق با مهلت تعیین‌شده از سوی شهرداری و درخواست وزارتخانه انجام شده است. یکی از مشکلات اصلی، سازه‌های الحاقی و دیواره‌هایی بود که منظر میدانگاه را مخدوش کرده بود؛ عناصری که هم بافت تاریخی را تحت فشار قرار می‌داد و هم اعتراضات شهروندان منطقه را برانگیخته بود.

طلوعی همچنین درباره تصاویری که چند روز پیش در فضای مجازی منتشر شد و برخی آن‌ را نشانه ادامه فعالیت کارگاه دانسته بودند، توضیحات روشنی ارائه داد و گفت:

آن فعالیت‌ها صرفا برای جابه‌جایی کانکس‌ها از بیرون محدوده کارگاه به داخل آن بود تا امکان پلمب فراهم شود. عملیات اجرایی پروژه متوقف شده و تنها اقدامی که در روز جمعه در محل مشاهده شد، برچیدن دیواره کاذب و عناصر مزاحم منظر بود.

سرنوشت نهایی «مروی سنتر» اکنون به تصمیمی بستگی دارد که می‌تواند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پرونده‌های حفاظت از بافت تاریخی تهران ثبت شود. از یکسو مالک پروژه ادعای دریافت مجوزهای لازم را دارد و از سوی دیگر، حریم درجه یک کاخ گلستان براساس تعهدات بین‌المللی ایران، حساس‌ترین لایه حفاظتی را تشکیل می‌دهد و هیچ‌گونه ساخت‌وساز مرتفع در آن قابل پذیرش نیست.

همزمان با دستور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای توقف پروژه مروی سنتر که حریم درجه یک کاخ گلستان را نقض کرده است، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی و دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور از شهرداری تهران خواست پرونده مروی سنتر را به کمیسیون ماده ۵ ارجاع و به تخلفات احتمالی رسیدگی کند.

در این نامه که به امضای غلامرضا کاظمیان دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری رسیده است، از معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران خواسته شد با توجه به ثبت ملی بافت تاریخی عودلاجان پرونده مروی سنتر با سرعت رسیدگی و موارد مغایر با ساخت و ساز در بافت تاریخی و ثبت ملی شده عودلاجان احصا و اصلاح شود.

معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی در این نامه که خطاب به آبادیان معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران نوشته شده، آمده است:

عطف به اقدامات اجرایی صورت گرفته در حریم اثر ثبت جهانی کاخ گلستان (گودبرداری و ساخت‌وساز برای پروژه‌های تجاری در ضلع شمال شرق جلوخان شمس العماره) و هشدارها مبنی بر عدم رعایت ضوابط حریم اثر ثبتی و تهدید فرونشست و نظر به ضرورت حفاظت از اصالت و یکپارچگی کاربردی و منظری کاخ گلستان و بافت تاریخی محله عودلاجان ضروری است در اسرع وقت با هماهنگی کامل وزارت میراث فرهنگی نسبت به بررسی فنی و حقوقی موضوع اقدام و نتایج به انضمام مصوبات کمیسیون ماده پنج و پروانه پروژه‌ها (در مقایسه با ضوابط حریم کاخ گلستان) به این معاونت منعکس شود.

به‌گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران، امروز (شنبه اول آذر ۱۴۰۴) جلسه‌ای مشترک با نمایندگان شهرداری تهران برای تعیین تکلیف نهایی پروژه مروی سنتر برگزار می شود و در این جلسه، وضعیت حقوقی و فنی پروژه، میزان مغایرت آن با ضوابط حریم و امکان اصلاح یا توقف کامل آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. تصمیم گیری نهایی درخصوص مروی سنتر نیز روز دوشنبه اعلام می‌شود.

پرونده مروی سنتر تنها یک پروژه ساختمانی نیست؛ نمونه‌ای از چالش دیرینه میان توسعه شهری و ضرورت حفاظت از میراث تاریخی است. پرونده مروی سنتر بار دیگر نشان داد که بدون نظارت دقیق بر فرآیند صدور مجوزها، هماهنگی دستگاه‌ها و پایبندی به ضوابط بین‌المللی، بافت‌های تاریخی ارزشمند کشور نه فقط در تهران که در دیگر شهرهای تاریخی می‌توانند در معرض تهدید قرار گیرند.

اکنون و پس از پلمب کارگاه مروی سنتر و برچیدن الحاقات آن در حریم بصری کاخ گلستان تهران، همه نگاه‌ها به نتیجه جلسه امروز شهرداری و میراث فرهنگی دوخته شده است؛ جلسه‌ای که می‌تواند تکلیف یکی از مهم‌ترین گره‌های میراثی سال‌های اخیر را روشن کند.