راز پنهان پشت تابلوهای کمال‌الملک؛ نامه پشت نقاشی پس از نیم قرن بیرون آمد! (+ویدیو)
اتفاق غیرمنتظره‌ای در موزه مجلس منجر به کشف اسناد تاریخی مرمت دو تابلو کمال‌المک شد.
این اسناد تاریخی که بیش از نیم قرن در پشت دو تابلوی نقاشی از استاد کمال‌الملک پنهان شده بودند، در جریان باز کردن پشت تابلوها کشف شدند. اسناد مربوط به مرمت این آثار در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی است و هویت مرمت‌گر این نقاشی‌های ارزشمند و جزییات دقیقی از شیوه کار او را برای نخستین بار آشکار می‌کند.
این کشف در حین پروژه پاک‌سازی و نظافت قاب‌های گالری آثار هنری موزه اتفاق افتاد. به گفته Lمیثم رضایی مهوارK، مدیر موزه، متخصصان تیم حفاظت و مرمت هنگام باز کردن مقوای پشت دو اثر «عضدالملک» و «دورنمای سرخه‌حصار»، با یادداشت‌ها، عکس پرسنلی، کارت ویزیت و حتی نمونه‌ای از رنگ به‌کار رفته در مرمت روبه‌رو شدند.
این اسناد که به دست‌خط خود استاد «غلامرضا تقوی» نوشته شده‌اند، نه‌تنها یک گزارش کار ساده، بلکه روایتی زنده از تعهد و دقت یک هنرمند هستند. بر اساس این نوشته‌ها، مشخص شد که تمام تابلوهای کمال‌الملک در موزه مجلس در آن سال توسط استاد تقوی و با تایید استاد اسماعیل آشتیانی، شاگرد دوره اول کمال‌الملک، مرمت شده‌اند.
در یکی از نامه‌های کشف‌شده از پشت تابلوی «دورنمای سرخه‌حصار» آمده است:
تاریخ ۲۵/۸/۱۳۴۸ ... شروع نمودم به تعمیر تابلو مذکور دورنمای سرخه حصار و در تاریخ ۲۵/۸/۱۳۴۸ به اتمام رسیده است و این نامه بنا به یادگار خدمت صادقانه قلمی گردید. اول تعویض چهارچوبه قبل که چو(ب) آن را موریانه خورده بود. دوم دوبله نمودن آن برای استقامت پارچه تابلو... مقوا پشت تابلو را برا(ی)محفوظ ماندن از گرد و خاک نصب نمودم... و در پاکت رنگ‌های آسمان آن را مقداری گذاشتم تا بدانند که به چه دقت رنگ را از روی رنگ برداشتم بدون (اینکه) صدمه برنگ زیر برسد.
در سند دیگری که از پشت تابلوی «عضدالملک» به دست آمد، استاد تقوی به جزئیات مالی کار نیز اشاره کرده است:
این تابلو را تعمیر و روغن زرد روی آن را با مهارت کامل برداشته و چهارچوب قدیمی آن را تعویض نموده... و مدت پنج روز طول کشید و پس از کسر مالیات صدی ده، روز یکصد و چهل تومان دستمزد اینجانب بوده است در زمان ریاست آقای مهندس ریاضی این عمل انجام گردید... و مقوای پشت آن ابتکار اینجانب بوده است برای حفظ بودن از گرد و خاک.
غلامرضا تقوی (متولد ۱۲۸۲ شمسی) فرزند و شاگرد میرزا یحیی‌خان تقوی، نقاش و قلمدان‌ساز برجسته دوره قاجار بود. این کشف، نه فقط یک سند تاریخی، بلکه پنجره‌ای به روی اخلاق حرفه‌ای و هنری استادکاران گمنامی است که میراث فرهنگی ایران را برای نسل‌های آینده حفظ کرده‌اند.
ویدیو این کشف را در ادامه ببینید:
