راز ۲۰۰ هزار ساله در بستک؛ رد پای نخستین انسان‌ها در جنوب ایران
بررسی محوطه پارینه‌سنگی دهتل در شهرستان بستک، با هدف شناسایی نشانه‌های زیست انسان‌های اولیه در جنوب ایران، به سرپرستی سپهر زارعی و با همکاری اداره‌کل میراث‌فرهنگی هرمزگان انجام شد.
این پروژه در دو مرحله از مرداد تا آبان‌ماه ۱۴۰۴، شامل پیمایش میدانی، مستندسازی و برداشت‌های دقیق باستان‌شناختی بود. سپهر زارعی، معاون میراث فرهنگی هرمزگان و سرپرست هیات، گفت:
محوطه دهتل که در منطقه گوده و در فاصله‌ای حدود ۸۰ کیلومتر از شمال خلیج فارس قرار دارد، یکی از وسیع‌ترین مناطق استقراری انسان در دوران پارینه‌سنگی است.
به گفته او، پراکندگی گسترده دست‌تراش‌های سنگی در این ناحیه نشان می‌دهد دهتل در دوره‌های پلیستوسن قدیم و میانی ــ یعنی بیش از ۲۰۰٬۰۰۰ سال پیش ــ چندین بار محل حضور و فعالیت انسان‌های پارینه‌سنگی بوده است. وفور سنگ‌خام در سطح مخروط‌افکنه‌های کوه پرلاور و وجود چشمه‌ها و آب‌کندهای فصلی، شرایطی مناسب برای استقرار و ساخت ابزارهای بزرگ سنگی مانند تبرهای دستی و خراشنده‌های آشولی فراهم کرده است.
زارعی افزود:
در این برنامه، برای نمونه‌برداری نظام‌مند یافته‌ها از روش‌های علمی مانند برداشت در شبکه‌های ۱۰×۱۰ متری و ثبت داده‌ها با سامانه‌های GIS و تصویربرداری هوایی استفاده شد. همچنین بررسی‌های زمین‌ریخت‌شناسی برای تحلیل شکل‌گیری مخروط‌افکنه‌ها و جمع‌آوری نمونه‌های سنگ‌خام برای مطالعات آزمایشگاهی در دستور کار قرار گرفت.
او تاکید کرد:
محوطه دهتل، به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه و دسترسی به منابع طبیعی، از مهم‌ترین نقاط کلیدی در مطالعات پارینه‌سنگی جنوب ایران به شمار می‌آید. نتایج کامل بررسی‌ها پس از تحلیل تطبیقی با داده‌های سایر محوطه‌های غرب آسیا منتشر خواهد شد.