رویاپردازی در آمارهای گردشگری ایران؛ چرا گردشگران به ایران نمی‌آیند؟

«اردشیر اروجی»، کارشناس ارشد حوزه گردشگری، ارتباط نداشتن ایران با جهان را مسئله اول در حوزه گردشگری دانست و به «کجارو» گفت:

مثل همه موضوعات کشور، گردشگری هم تابع مساله سیاسی است. تا وقتی تعامل با جهان برقرار نشود، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم گردشگری در ایران رونق پیدا کند. کسی برای آمدن به ایران مشتاق نیست و اگر هم باشد، شرکت‌های بیمه‌ای آن‌ها را حمایت نمی‌کنند و متاسفانه دفاتر خدمات گردشگری خارجی ایران را از سفرهای گردشگری را حذف کردند.

این کارشناس گردشگری، عنوان کرد:

بعد از اینکه مشکلات ارتباط با دنیا حل شود، تازه موارد دیگری هم مانند فیلتر اینترنت و برقراری ارتباط بین بانکی در جهان هنوز وجود دارد. ارتباط ایران با بانک جهانی هم به دلایل همان مسائل سیاسی که گفته شد، امکان پذیر نیست.

او با اشاره به چالش‌های مختلف در حوزه گردشگری، گفت:

چالش دیگر در حوزه گردشگری ایران، موضوع رزرو است. ما در داخل کشور می‌توانیم هتل یا بلیط حمل و نقل مسافرتی را رزرو کنیم؛ اما به شبکه جهانی رزرواسیون متصل نیستیم. هرکسی از هرجای دنیا برای هر روزی که خواست باید بتواند بلیط رزرو کند. برای مثال، سیستم حمل و نقل ریلی در ایران برای یک زمان خاصی مانند بهمن برای اسفند در دسترس است. با این شیوه نمی‌توان انتظار داشت گردشگر خارجی برای آمدن به ایران برنامه‌ریزی کند. از طرفی دیگر ناوگان هوایی ما فرسوده است. وقتی خطوط هوایی کشورهای دیگر بسیار پیشرفته هستند، قطعا گردشگران خارجی کشور ما برای سفر انتخاب نمی‌کنند.

اروجی باتوجه به ارائه آمارهای اعلامی وزارت گردشگری درباره ورود گردشگر به کشور، بیان کرد:

مسئولان گردشگردی، واقعی فکر نمی‌کنند. هر وزیری که بر مسند این وزارتخانه می‌نشیند، رویایی فکر می‌کند؛ چون می‌خواهد دوره وزارت خودش را ادامه دهد؛ اگر بخواهند واقعی فکر کنند، مشکلات اصلی و زیادی وجود دارد که ابتدا باید آن‌ها را حل و فصل کنند. ما هنوز سایت آماری گردشگری نداریم تا در دسترس خبرنگارها، گردشگران، پژوهشگران و سرمایه‌گذاران این حوزه باشد و به صورت فرآیندی مسئله گردشگری را بررسی کنند، برای آن راهکار بدهند و سیاست‌گذاری کنند.

او ایجاد سایت آماری در حوزه گردشگردی را از ملزومات این عرصه دانست و بیان کرد:

بعد از این سایت آماری، باید سایت حساب‌های اقماری گردشگری ایجاد شود تا بتوان بررسی کرد که حضور گردشگران در ایران تا چه اندازه آورده مالی داشته است و تا چه اندازه در حوزه‌های مختلف گردشگری سرمایه‌گذاری کردیم. پس نمی‌توانیم بررسی کنیم چه تعداد گردشگر، در چه زمانی وارد ایران شده و تا چه اندازه آورده مالی داشتند؛ بنابراین در مصاحبه‌ها آمارهایی می‌دهند که منطبق با واقعیت نیست.

اروجی با بیان اینکه گردشگری سلامت و زیارت می‌تواند موثر باشد، در صورتی‌که سازوکار آن فراهم شود، توضیح داد:

آمار ورود گردشگر در حوزه سلامت ساختگی است چون آمارهایی ارائه می‌کنند که واقعی نیست. سایتی در دسترس پژوهشگران نیست تا آن‌ها بتوانند ورود و خروج و میزان اقامت گردشگران را بررسی کنند. گردشگری سلامت در کشورهای دیگر به نحوی است که پزشک در دوران نقاهت با بیمار ارتباط دارد و بیمه کشور ثالث هم مورد قبول است.

این کارشناس گردشگری با توجه به بازار پررونق گردشگری سلامت در گذشته، افزود:

ایران زمانی به‌دلیل ارزان بودن و تبحر پزشکان در کشور، مورد استقبال کشورهای همسایه بود؛ اما امروز از آن دوره پررونق فاصله گرفتیم و علاوه‌بر همه این موارد، بسیاری از پزشکان ما مهاجرت کردند. از سوی دیگر، سازوکار جذب گردشگری سلامت درست نیست و آمارها نیز قابل اعتماد نیستند.

او درباره گردشگری مذهبی و زیارتی، با بیان اینکه در بخش گردشگری مذهبی هم گردشگران اصلا در چرخه گردشگری قرار نمی‌گیرند، می‌گوید:

تورگردانی وجود ندارد؛ تعداد اندکی از گردشگران وارد هتل می‌شوند یا به رستوران‌ها می‌روند یا از سیستم حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند. تعدادی از گردشگرانی که وارد کشور می‌شوند، از آن‌ها به صورت هیئتی استقبال می‌شود و در مساجد یا حسینیه‌ها اسکان داده می‌شوند. آن‌ها بعد از اینکه زیارت کردند به کشور خودشان برمی‌گردند؛ بنابراین اصلا در چرخه گردشگری ما به حساب نمی‌آیند. بسیاری از این آمارهایی که اعلام می‌شود ترددهای مرزی و ارتباط فامیلی بین مرزها است. برای مثال از عراق به ایران می‌آیند یا از آذربایجان وارد می‌شوند از طرف دیگر افغانستانی‌ها هم به طور دائم در حال تردد هستند.