آیا اهرام مصر پر از تلههای مرگبار بودند؟
مصرشناسان تاکید کردهاند که مصریان باستان هرگز در اهرام مصر تلههای مرگبار نصب نکرده بودند. این باور که در فیلمها و بازیهای ویدئویی رواج یافته، هیچ پشتوانه تاریخی ندارد.
لایوساینس نوشت؛ رج کلارک، مصرشناس مستقل و نویسنده کتاب امنکردن ابدیت، گفته که مصریان برای حفاظت از مقابر به روشهای معماری متکی بودند. به گفته او، ضخامت سنگها و بستن راهروها ورود به اتاقهای تدفین را دشوار میکرد و همین مانعی جدی در برابر سارقان بود:
مصریان در ساخت اهرام از تله استفاده نمیکردند، اما ورود به آنجا را تبدیل به جهنمی سخت میکردند!
کلارک با اشاره به اینکه بستن راهروها و چاههای بعضی اهرام خود میتوانست برای نفوذگران خطرناک باشد، میگوید:
پس از دفن فرعون، راهروها و ورودیها را با سنگ و خاک میبستند. در هرم بزرگ، گذرگاههایی وجود دارد که اصلاً به اتاق تدفین نمیرسند. هنوز معلوم نیست آیا این گذرگاهها برای فریب سارقان ساخته شده یا کاربرد دیگری داشتهاند.
ایده وجود تله در اهرام احتمالا از فیلمهایی مثل ایندیانا جونز یا بازیهایی کامپیوتری آمده است. اما شواهد نشان میدهد هیچگاه تلههایی مثل گودال میخدار یا طنابِ بهدامانداز در اهرام وجود نداشته است.
کلارک در کتاب خود نوشته است:
یکی از دلایل اصلی ساخت هرم، محافظت از آرامگاه فرعون بود. پیشتر، پادشاهان را در مقابر کوچکتر «مصطبه» دفن میکردند که خیلی راحتتر غارت میشدند. در مقابل، برای رسیدن به اتاق تدفین در هرم، سارقان مجبور بودند تونلهای عمیق در دل سنگ حفر کنند.
رولف کراوس، پژوهشگر دیگر، توضیح داد که حتی اگر تلهای هم به کار میرفت، یک یا دو نفر از سارقان گرفتار میشدند و بقیه میتوانستند به غارت ادامه دهند. او تاکید کرد که سارقان در گروههای بزرگ کار میکردند و روشهای معماری موثرتر از هر تلهای بوده است.
نمونههایی از این تدابیر شامل بستن ورودیها با بلوکهای سنگی، ایجاد راهروهای انحرافی و حتی استفاده از نوشتههای موسوم به «متون هرم» بوده است. این نوشتهها نفرین محسوب نمیشدند، بلکه به باور مصریان نوعی حفاظت جادویی برای فرعون در جهان پس از مرگ بودند.
البته بزرگترین تهدید برای سارقان، نه تله، بلکه مجازاتها بود. متنی از دوره دودمان بیستم (۱۱۸۶ تا ۱۰۷۰ پیش از میلاد) نشان میدهد مجازات دزدان مقبره بریدن بینی و گوش و سپس بهدارکشیدن بود.
با وجود همه این تدابیر، محافظتها اغلب شکست میخورد. بسیاری از اهرام، از جمله هرم بزرگ خوفو، در دوران باستان یا قرون میانه غارت شدند. در دودمان هجدهم (۱۵۵۰ تا ۱۲۹۵ پیش از میلاد) مصریان ساخت هرم سلطنتی را کنار گذاشتند و پادشاهان را در «دره پادشاهان» دفن کردند، شاید به امید حفاظت بهتر. با این حال، بیشتر این مقابر نیز غارت شد؛ تنها استثنای مشهور، مقبره توتعنخآمون است.