کشف ۲ هزار مهر و ۱۰۰ پیکرک باستانی در تپه تیلینه کرمانشاه

در فصل دوم کاوش‌ باستان‌شناسی تپه تیلینه کرمانشاه بیش از ۲ هزار اثر مهر تازه و مجموعه بزرگی از سفال، ابزارهای سنگی، بقایای جانوری، انواع اشیای شمارشی و بیش از ۱۰۰ پیکرک حیوانی به دست آمده که برای شناخت جامعه مستقر در تپه تیلینه بسیار مهم است.

سال ۱۴۰۰ کشف اتفاقی شماری اثر مُهر گلی اوایل هزاره سوم پ.م در سطح تپه تیلینه کرمانشاه توجه باستان‌شناسان را به خود جلب کرد. همین موضوع در کنار تخریب بخش‌هایی از محوطه زمینه‌ساز فصل نخست کاوش در سال ۱۴۰۲ در این محوطه و ادامه یافتن آن امسال در قالب فصل دوم شد.

«شکوه خسروی»، سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه تیلینه کرمانشاه دراین‌باره گفت:

طی کاوش در محدوده‌ای به ابعاد ۲۵ متر مربع بیش از ۴,۰۰۰ اثر مهر گلی به دست آمد که قدمت آن‌ها به ۵,۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد. یافته‌های مهم و پر شمار حاصل از کاوش در فصل نخست، به روشنی اهمیت محوطه در اوایل هزاره سوم پیش از میلاد را نشان می‌دهد و آشکار کرد که با یک مرکز اداری- اقتصادی روبه‌رو هستیم که احتمالا درگیر مبادله و توزیع محصولات دامی چون روغن یا نوشیدنی‌هایی چون آب جو و شراب بوده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه کردستان افزود:

در کنار اثر مهرها، بیش از ۱۰۰ پیکرک حیوانی سالم و شکسته، شماری اشیای شمارشی گلی، قطعات ظروف سفالی، بقایای گیاهی زغال شده و بقایای استخوان حیوانی به دست آمد که برای بازسازی الگوی تغذیه ساکنان محوطه، بسیار مفید است.

خسروی خاطرنشان‌کرد:

با توجه به اهمیت محوطه و یافته‌های آن برای درک تحولات اقتصادی- اجتماعی اوایل هزاره سوم پیش از میلاد در منطقه زاگرس مرکزی و به‌ویژه دشت کوزران- ماهیدشت (منطقه سنجابی) فصل دوم کاوش‌های باستان‌شناسی در این تپه بر اساس قرارداد پژوهشی میان دانشگاه کردستان و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری آغاز شده و تا ۲۰ آذرماه ۱۴۰۳ ادامه خواهد داشت. هدف از این فصل کاوش، بررسی بقایای معماری و درک کارکرد آن‌ها، درک الگوی استفاده از فضاها، بررسی ارتباط میان یافته‌ها و الگوی پراکنش آن‌ها در فضاها، مطالعه دقیق ترکیب و تنوع یافته‌ها و شناخت بیشتر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی واقع در پسِ استفاده از مهرها و اثر مهرها در این محوطه است.

عضو هیئت علمی دانشگاه کردستان اظهارکرد:

در این فصل بیش از دو هزار اثر مهر تازه و مجموعه بزرگی از سفال، ابزارهای سنگی، بقایای جانوری، انواع اشیای شمارشی و بیش از ۱۰۰ پیکرک حیوانی به دست آمده که برای شناخت جامعه مستقر در تپه تیلینه بسیار مهم است.

خسروی با بین اینکه کشف بقایای معماری با قفل گلی دَر و اثر مهرهای پراکنده روی کف آن، مهم‌ترین بقایای باستان‌شناسی این فصل از کاوش‌ها بوده است، افزود:

هر چند بیشترین یافته‌های این فصل پس از بررسی و حسابرسی در دوره باستان دور ریخته شده‌اند و ما امروز آن‌ها را در میان پسماندهای باستانی می‌یابیم، اما کشف بقایای معماری خشتی همراه با شماری اثر مهر نشان می‌دهد که ساختمان‌های اداری تپه تیلینه از محل دورریزها فاصله چندانی نداشته است.

این باستان‌شناس تصریح‌کرد:

این یافته‌های کم نظیر حاکی از اهمیت این محوطه در مبادلات اقتصادی منطقه و نقش خاص آن در ساماندهی به امور اقتصادی و اداری در زاگرس مرکزی، به‌ویژه منطقه کرمانشاه در ۵ هزار سال پیش است.

او با بیان اینکه تپه تیلینه از نظر یافته‌های اداری و حسابرسی محوطه بی‌نظیری در ایران است، افزود:

محوطه‌هایی چون تپه تیلینه انگشت شمارند و تاکنون در هیچ محوطه‌ای در دنیا این تعداد اثر مهر باستانی به دست نیامده است و ازاین‌رو تیلینه محوطه خاصی به شمار می‌رود که با مطالعه دقیق آن می‌توان یک جامعه آغاز تاریخی را به‌خوبی مطالعه کرد.