ماجرای ویدیو خبرساز تابوتهای جوبجی چیست؟
منطقه باستانی جوبجی که طی یک عملیات عمرانی سال‌ها پیش کشف شده، گویا قرار است با تداوم این عملیات‌های عمرانی برای همیشه نابود شود. درست در روزهایی که دوباره سر و صدای عملیات عمرانی در این منطقه ارزشمند باستانی بلند شد، بازنشر ویدیوی قدیمی از وضعیت این منطقه در پنج سال پیش، خبرساز شد.
چند روز پیش یکی از اکانت‌های شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) ویدیویی قدیمی مربوط به رها شدن تابوتهای کشف شده در یکی از دوره‌های کاوش جوبجی منتشر کرد. این کاربر اشاره‌ای به تاریخ این ویدیو نکرده بود و کاربران زیادی این ویدیو را بازنشر کرده بودند. در کمتر از یک روز با وجود چند هشدار، پای این ویدیو به‌صورت گسترده به رسانه‌ها باز شد تا نام محوطه باستانی جوبجی دوباره سر زبان‌ها بیفتد.
ماجرای اصلی ویدیو چیست؟
مجتبی گهستونی، خبرنگار و فعال میراث فرهنگی خوزستان، سال ۱۳۹۸ این ویدیو را از وضعیت دو تابوت کشف شده در جریان کاوش‌های محوطه باستانی جوبجی منتشر کرده بود؛ ویدیویی که همان زمان نیز جنجال‌برانگیز شد و نشانی از بی‌توجهی مطلق اداره میراث فرهنگی و مسئولان استان خوزستان به یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی این استان بود. این ویدیو نشان می‌دهد که تابوتهای کشف شده در جریان کاوش‌های باستان‌شناسی، ماه‌ها زیر آفتاب داغ خوزستان رها شدند و تنها با یک رویه پلاستیکی حفاظت می‌شدند.
مدتی پس از انتشار این ویدیو در سال ۱۳۹۸، این تابوت‌ها که به‌دلیل وضعیت بد نگهداری آسیب‌پذیر بودند، بالاخره منتقل شدند.
سیدمحسن حسینی، معاون میراث فرهنگی استان خوزستان، اینک در واکنش به این ویدیو گفته است:
با صدور مجوز فصل پنجم کاوش از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور در سال ۱۳۹۸، هیئت باستان‌شناسی به‌منظور کاوش علمی و نجات‌بخشی در محل محوطه تاریخی جوبجی حضور یافت. به‌دنبال آن، کاوش کاملا علمی با حضور کارشناسان متخصص باستان‌شناس و مرمت‌گر انجام شد که حاصل این کاوش‌ها کشف تعدادی تابوت بود. در بعضی از تابوت‌ها بقایای اسکلت انسانی وجود داشت.
معاون میراث فرهنگی خوزستان ادامه داد:
از همین رو، باحضور کارشناس مرمت‌گر در هیئت، اقدامات علمی و مرمتی اولیه روی تابوت‌ها و اسکلت‌ها انجام شد و سپس با ساماندهی اصولی، همه تابوت‌ها به‌منظور اقدامات بعدی از جمله مستندنگاری و مرمت، به کارگاه و آزمایشگاه پایگاه میراث‌جهانی منتقل شدند. در محیط آزمایشگاهی و کاملا علمی مطالعات و اقدامات حفاظتی روی آن‌ها انجام شد و در حال حاضر در انبار قرار دارند. به‌محض راه‌اندازی موزه باستان‌شناسی رامهرمز، همه اشیا و تابوت‌ها به موزه رامهرمز انتقال خواهند یافت. اشیا و اموال حاصل از کاوش‌های جوبجی در محل استانداری و مخزن امن قرار دارند؛ بخشی از کشفیات هم در مجهزترین آزمایشگاه‌های میراث فرهنگی کشور توسط کارشناسان مرتبط و مجرب در دست بررسی هستند.
معاون میراث فرهنگی خوزستان دوباره بعد از پنج سال توضیحی درباره علت رها بودن طولانی مدت آثار در محوطه باز نداده است،؛ اما اواخر سال گذشته همچنان شنیده‌هایی حاکی از چالش‌های لوله‌گذاری در محوطه باستانی جوبجی وجود داشت. بر همین اساس گفته می‌شد با وجود کاوش مسیر لوله در محوطه جوبجی، کارگران در خارج از عرصه جوبجی هم به آثار برخوردند.
طرح‌های توسعه‌ای و عمرانی بدون داشتن ضمیمه میراث فرهنگی تاکنون بارها در خوزستان منجر به کشف آثار شده و آثار شاخص مکشوف از محوطه جوبجی یکی از مهم‌ترین آن‌ها است. با وجود کشف و شناسایی ارزش محوطه‌ها، همچنان دستگاه‌های اجرایی در خوزستان بر تخریب و پی‌برد عملیات خود در محوطه‌های تاریخی و باستانی این استان اصرار دارند؛ محوطه‌های ارزشمندی که حتی بازنشر یک ویدیو مربوط به وضعیت پنج سال پیش آن‌ها، همچنان جنجال‌برانگیز می‌شود.