کشف بقایای یک دژ نظامی ۲۷۰۰ ساله در شمال شرق ایران

محمدجواد جعفری، سرپرست پایگاه ملی میراث فرهنگی محوطه تاریخی ریوی، با اشاره به نهمین فصل پژوهش‌های مشترک ایرانی ـ آلمانی در محوطه تاریخی ریوی که از ابتدای مهر ماه امسال آغاز شده، از کشف بقایای یک دژ نظامی مربوط به دوره امپراتوری مادها با قدمت ۲۷۰۰ سال خبر داد. در این کاوش‌ها همچنین گورستان عصرآهن و یک قطعه سفال نوشته به خط پهلوی ساسانی نیز کشف شده است. وی در این رابطه اظهار کرد:

در روند کاوش سال‌های قبل، بخش‌هایی از یک گورستان عصر مفرغ (۳۷۰۰ سال قبل) در بخش شمالی و در امسال بقایایی از یک گورستان دیگر از دوران متأخر آهن (۲۶۰۰-۲۹۰۰ سال قبل) در بخش جنوب شرقی محوطه تاریخی ریوی شناسایی شد که مطالعه بقایای انسانی این دو گورستان اهمیت بسیار زیادی در شناخت جوامع استقراری گذشته منطقه دارد.

جعفری کشف بقایایی از یک دژ نظامی هم‌زمان با شاهنشاهی مادها در بخش جنوبی محوطه تاریخی ریوی نیز نشان از وجود حکومت‌های کوچک منطقه‌ای هم‌زمان یا دست‌نشانده شاهنشاهی ماد در بخش‌های شمال شرقی قلمرو ایشان دانست. وی با یادآوری این موضوع که پایتخت امپراتوری ماد در منطقه هگمتانه قرار داشته است، بر عدم شواهد کافی مبنی بر گسترش این امپراتوری تا شرق کشور تاکید کرد و گفت:

سفال نوشته ساسانی نیز در بخش‌های شمالی محوطه و در میان ساختمان‌های خشتی باقی‌مانده از این دوران به‌دست آمد که بیانگر استمرار اهمیت سیاسی و اقتصادی محوطه تاریخی ریوی تا دوران ساسانی بوده است. این کتیبه حاوی دو کلمه است که به نظر می‌رسد اشاره به اسمی خاص دارد و ممکن است به اسم شخص یا مکانی تاریخی در دوره ساسانی اشاره داشته باشد.

سرپرست ایرانی فصل نهم کاوش باستان‌شناسی مشترک ایرانی- آلمانی محوطه تاریخی ریوی کشف نام این شهر باستانی را یکی از مهم‌ترین سؤالات علمی در مطالعات تاریخی شمال شرق کشور عنوان کرد و گفت:

با توجه به یافته‌ها و مدارک باستان‌شناسی که طی ۹ سال پژوهش‌های باستان‌شناسی از محوطه تاریخی ریوی به‌دست آمده می‌توان این محوطه را سکونت‌گاهی مهم دانست که از ۳۷۰۰ سال قبل (اواخر دروان مفرغ) تا یک‌هزار سال قبل (قرون اولیه اسلامی) توالی استقراری داشته است.

محمدجواد جعفری با اشاره به یافته‌های مقدماتی علمی، تاریخ تاسیس محوطه ریوی را هم‌زمان با دوره حکومت ماد توصیف کرد و از تداوم هویت شهری آن در دوران هخامنشی و اشکانی خبر داد. وی در این رابطه اذعان داشت:

با توجه به یافته‌ها و مدارک باستان‌شناسی که طی ۹ سال پژوهش‌های باستان‌شناسی از محوطه تاریخی ریوی به‌دست آمده می‌توان این محوطه را سکونت‌گاهی مهم دانست که از ۳۷۰۰ سال قبل (اواخر دروان مفرغ) تا یک‌هزار سال قبل (قرون اولیه اسلامی) توالی استقراری داشته است.

عکس‌ از وب‌سایت خبرگزاری ایسنا

سرپرست پایگاه ملی میراث فرهنگی محوطه تاریخی ریوی با اشاره به ۲۷۰۰ سال بقایای استقراری جوامع مختلف، محوطه تاریخی ریوی را هم از لحاظ پژوهش‌های نوین باستان‌شناسی و هم از لحاظ ظرفیت‌های گردشگری، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی شمال شرق کشور معرفی کرد و گفت:

امید است فصل جدید فعالیت‌های علمی و عمرانی در این محوطه در قالب «پایگاه ملی میراث فرهنگی محوطه تاریخی ریوی» بستری مناسب برای شکوفایی ظرفیت‌های علمی و گردشگری این اثر تاریخی فراهم کند.

جعفری مجاورت شهر تاریخی ریوی را با جاده ارتباطی گرگان - مشهد، فرصت مناسبی برای ایجاد سایت موزه گردشگری و رشد صنعت توریسم منطقه دانست و تصریح کرد:

فعالیت‌های باستان‌شناسی محوطه تاریخی ریوی با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری، توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی و مؤسسه باستان‌شناسی آلمان از سال ۱۳۹۱ آغاز شده است.

شایان‌ذکر است که تپه ریوی واقع در سایتی باستان‌شناسی به‌وسعت ۱۱۰ هکتار، در حوالی روستای نجف شهرستان مانه و سملقان قرار دارد. پس از کشف اسن محوطه تاریخی، برای اولین بار در شمال شرق ایران اثری از دوره هخامنشی و ماقبل آن مشاهده شد