امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک ایران و چین در حفاظت از میراث‌ فرهنگی آسیا

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جمهوری اسلامی ایران و وزارت فرهنگ و گردشگری جمهوری خلق چین، در روز شنبه یکم خرداد ماه بیانیه‌ای را تحت عنوان همکاری در ابتکار عمل آسیایی برای حفاظت از میراث فرهنگی به امضا رساندند. امضای این بیانیه با حضور «محمدحسن طالبیان»، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و «لی چون»، رئیس میراث فرهنگی چین به‌صورت ویدیو کنفرانس و در سالن فجر وزارت‌خانه به امضا رسید.

«چانگ هوا»، سفیر چین در ایران نیز که به‌صورت ویدیوکنفرانس در این جلسه حضور داشت، شواهد تاریخی و فرهنگی را پلی میان کشورها و ملت‌ها دانست و از ایران و چین به‌عنوان دو کشوری یاد کرد که دارای تمدن‌های باستانی و آثار فرهنگی زیادی بوده‌اند. وی زا اشاره به تجربه دو کشور در امور حفاظت از میراث فرهنگی، امضای این بیانیه را مربوط به پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک کشور دانست و تصریح کرد:

همکاری دو کشور در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی باعث استحکام روابط می‌شود. با امضای این بیانیه، مشارکت و تبادل نظر بین دو طرف وارد مرحله جدیدی می‌‌شود. امیدواریم موفقیت‌های بیشتری در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی میان دو کشور حاصل شود.

همچنین محمد کشاورززاده، سفیر ایران در چین که به‌صورت ویدیوکنفرانس در این مراسم حضور داشت، ضمن ابراز خرسندی از امضای این سند، به کاروانسرای متعلق به دوران صفوی در جاده ابریشم به‌عنوان میراث فرهنگی مشترک بین دو کشور اشاره کرد و افزود:

دو کشور ظرفیت‌های مشترک بسیاری در زمینه ارتقای همکاری در حوزه میراث فرهنگی دارند. امیدواریم به‌زودی یادداشت تفاهم‌نامه همکاری‌های طرفین در خصوص میراث فرهنگی نیز به امضا برسد و پس از دوران کرونا شاهد افزایش همکاری‌های طرفین در این حوزه باشیم.

کشاورززاده تجربیات و دانش دو کشور در زمینه مرمت، باستان‌شناسی و حفاظت از آثار تاریخی را موجب غنای این عرصه دانست و اذعان داشت:

سال ۲۰۱۹ دکتر مونسان برای شرکت در نشست تمدن‌های کهن به چین سفر کرد و تفاهم‌های خوبی بین دو کشور انجام شد که با شیوع کرونا معلق ماند. در همان سال آثار موزه ملی ایران در موزه ملی چین در شهر ممنوعه به نمایش درآمد که شروع خوبی برای همکاری‌های موزه‌ای میان دو طرف بود.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ضمن اشاره به روابط دوستانه دو کشور در طول تاریخ، امضای این بیانیه را پیشنهادی مطلوب برای مطرح کردن ایران و چین به‌عنوان نمایندگان حفاظت از میراث فرهنگی ارزشمند مردم آسیا دانست و آن را مایه وحدت مردم این قاره توصیف کرد. وی با اشاره به همکاری‌های متنوع ایران و چین و ارتباط موزه ملی ایران با موزه‌های این کشور، ابرلز امیدواری کرد که با این ابتکار عمل و همکاری مداوم بین دو کشور، گام موثری در جهت تعمیق روابط دوجانبه و تقویت همکاری‌های مشترک فرهنگی، حفاظت از میراث فرهنگی و گسترش توسعه پایدار بین دو کشور برداشته شود. وی افزود:

زمینه‌های فعالیت‌های مشترک فرهنگی با برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌های آموزشی بین کارشناسان و متخصصان میراث فرهنگی دو کشور در زمینه حفاظت و مرمت آثار فرهنگی و تاریخی دو کشور تقویت شود و فرصتی مناسب برای تبادل اطلاعات و تجربیات در زمینه میراث ملموس و ناملموس و دستیابی به منافع متقابل در اختیار هر دو کشور قرار گیرد. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از پشتیبانی و همکاری متقابل دو کشور و دیگر کشورهای آسیایی در زمینه معرفی نامزدهای میراث فرهنگی در فهرست میراث‌ جهانی یونسکو استقبال می‌کند.

طالبیان برگزاری نمایشگاه‌های موزه‌ای و فراهم کردن زیرساخت لازم برای نشست‌های تخصصی در زمینه حفاظت و مرمت از اشیای فرهنگی و تاریخی، همکاری در انتقال تجربیات متقابل در زمینه باستان‌شناسی زیر آب و برگزاری نمایشگاهی از اشیای فرهنگی و تاریخی حاصل از کاوش در مسیر جاده ابریشم را به‌عنوان دیگر فعالیت‌های فرهنگی برای گسترش روابط دوجانبه بین دو کشور برشمرد.

«لی‌چون»، رئیس میراث فرهنگی جمهوری خلق چین در ادامه با ابراز رضایت از امضای این بیانیه، این طرح را تاکیدی بر انتقال فرهنگی و حمایت از میراث فرهنگی آسیا توصیف کرد. وی با توصیف قاره آسیا به‌عنوان مهد تمدن بشری، میراث‌های رنگارنگ را گنجینه‌های ارزشمند مردم آسیا و تثییت‌کننده هویت آنان دانست و اذعان داشت:

در پانزدهم ماه مه ۲۰۱۹ رئیس‌جمهوری چین در تهران در مراسم افتتاحیه همایش تمدن‌های آسیا، موضوع همکاری در ابتکار عمل آسیایی برای حفاظت از میراث فرهنگی را مطرح کرد تا تمدن‌ها به نسل جدید منتقل شود.

لی چون با اشاره به چالش‌های حفاظت از میراث فرهنگی و توسعه پایدار در دوران شیوع ویروس کرونا، این چاش‌ها را را به‌عنوان فرصتی جدید ک چشم‌اندازی مشترک توصیف کرد و گفت:

در ماه اکتبر سال جاری نشست حفاظت از میراث فرهنگی در پکن برگزار می‌شود و قرار است اتحادیه و صندوق حفاظت از میراث آسیا ایجاد شود. این بیانیه اولین سند دو جانبه است که به امضا رسیده و نشان می‌دهد این همکاری دو جانبه به مرحله جدید رسیده است. تاکنون ۱۰ کشور آسیایی شامل ایران، پاکستان، لبنان، سوریه، افغانستان، آذربایجان و... به ابتکار عمل آسیایی برای حفاظت از میراث فرهنگی واکنش مثبت نشان دادند. امیدواریم با این بیانیه روند حفاظت از میراث فرهنگی آسیا تسریع شود.

شایان ذکر است که طرفین این بیانیه پس از گفت‌وگو و بررسی با در نظر گرفتن ابتکار عمل آسیایی برای حفاظت از میراث فرهنگی، موضع خود را برای حفاظت هماهنگ از میراث فرهنگی، تشکیل اتحادیه آسیایی برای تسهیل حفاظت از میراث فرهنگی و طرح پیشنهاد اجرای ابتكار عمل آسیایی برای حفاظت از میراث فرهنگی اعلام خواهند کرد.  این طرح همراه با  تشکیلات، اساسنامه و اختیارات اتحادیه آسیایی برای حفاظت از میراث فرهنگی، با مشورت کشورهای عضو اتحادیه نهایی خواهد شد.

در راستای امضای این سند، زمینه‌های تعامل بیشتر در خصوص تبادل و همکاری بین کارشناسان و مدیران حرفه‌ای میراث فرهنگی دو کشور، تبادل بازدیدها، برنامه‌های آموزشی مشترک و اشتراک اطلاعات، همکاری در زمینه مرمت بناها و محوطه‌ها، ارزیابی و نقشه‌برداری از اموال میراث فرهنگی، حفاظت از میراث فرهنگی زیر آب و باستان‌شناسی مشترک فراهم خواهد شد.

تشویق و حمایت از ادله و همکاری در زمینه مدیریت، نمایشگاه و پژوهش‌های آکادمیک مجموعه‌های موزه‌ای، معرفی نامزدی‌های فراملی برای ثبت در فهرست میراث جهانی و اشتراک تجارب در زمینه معرفی، حفاظت، مدیریت و نظارت بر اموال میراث جهانی از دیگر مفاد این بیانیه است. همچنین می‌توان از مبادله و همکاری در جلوگیری از قاچاق غیرقانونی اموال فرهنگی، تلاش‌های مشترک برای مبارزه با جرایم مرتبط با اموال فرهنگی، ایجاد شبکه‌هایی برای استرداد و بازگرداندن اموال فرهنگی و تسهیل اشتراک اشیای گمشده فرهنگی به‌عنوان دیگر مفاد این بیانیه یاد کرد.