تغییر و تحولات مثبت سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۰

در سال ۲۰۲۰، گردانندگان تورهای گردشگری بی‌نظیری از کار بیکار شدند، شرکت‌های هواپیمایی با کمک‌های دولتی سرپا ماندند و مسافران بسیاری برای سفرهایی که سال‌ها برای آن برنامه‌ریزی کرده بودند، متضرر شدند. کاملا منصفانه است که بگوییم سال ۲۰۲۰ برای صنعت سفر و گردشگری، ۱۲ ماه چالش‌برانگیز بوده است؛ اما نمی‌توان این سال را یک فاجعه سنگین و غیر قابل بازگشت خواند.

در واقع سال ۲۰۲۰ سالی پر از تغییر و تحولات مثبت از پایان اور توریسم گرفته تا کاهش آلودگی محیط زیست به‌علت کاهش سفرهای هوایی بوده است و امید می‌رود که اتفاقات امسال، منجر به رویکردی پایدارتر در صنعت سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۱ و سال‌های آتی شود. در ادامه با ما همراه باشید تا ۱۰ تغییر مثبت در صنعت سفر و گردشگری در این سال بد و پر از اتفاق‌های ناگوار را بررسی کنیم.

۱. پایان اور توریسم

_{آب‌های کانال ونیز در تابستان ۲۰۲۰، به‌علت کاهش عبو و مرور قایق‌های موتوری و گردشگران بسیار تمیزتر از هر سال بودند}

اور توریسم، قبل از شروع پاندمی ویروس کووید ۱۹ به چنان معضلی تبدیل شده بود که فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد، این واژه را به‌عنوان یکی از کلمات سال ۲۰۱۸ معرفی کرد.

دولتمردان کشورهای مختلف در تلاش بودند تا تعداد بازدیدکنندگان را در مکان‌های معروفی مانند «ماچو پیچو» (Machu Picchu) در پرو و تاج محل در هندوستان پایین نگه دارند تا از ساختمان‌های آسیب‌پذیر محافظت کنند. مردم محلی در ونیز، بارسلونا و دوبروونیک، از این واقعیت که زندگی در شهرهایشان غیرممکن و برای آن‌ها بسیار پر هزینه شده بود، خسته شده بودند. اگرچه کاهش تعداد گردشگران و فلج شدن صنعت سفر و گردشگری با وجود موقتی بودن، تاثیرات منفی غیرقابل‌انکاری بر کسب و کارها داشته است، این مقاصد فرصتی برای برآورد و ارزیابی مجدد شرایط خود یافته‌اند.

زمانی که ونیز برای مدت کوتاهی در تابستان ۲۰۲۰ به روی گردشگران بازگشایی شد، حضور ماهی‌ها در آب‌های شفاف و تمیز کانال‌ها و فضایی آرام‌تر، مزایا و تغییرات مثبت این پاندمی را به همگان نشان داد. هم‌اکنون نیز کسب و کارهای گردشگری در این شهر ایتالیایی امید دارند که صنعت سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۱، به‌جای مکان‌های دیدنی مشهور بر صنعتگران محلی متمرکز باشد.

۲. افزایش سفرهای داخلی

_{ساکنان بریتانیا در تابستان امسال به‌علت محدودیت سفرهای بین‌المللی، به مقاصدی چون رشته کوه «لیک دیستریکت» (Lake District) سفر کردند}

قوانین خانه‌نشینی، قرنطینه‌ها و قوانین مربوط به قرنطینه شدن به‌محض ورود به کشور در سراسر جهان، مسافران را ترغیب کرد که برای سفر و تعطیلات در سال ۲۰۲۰، به مقاصدی در نزدیکی خانه‌هایشان فکر کنند.

موسسه ملی آمار اسپانیا اعلام کرده که تعداد مسافران و گردشگران بین‌المللی در ماه اکتبر امسال نسبت به سال گذشته، ۸۷ درصد کاهش داشته است. در کل اروپا نیز، تعداد مسافران و گردشگران بین‌المللی در نیمه اول سال ۲۰۲۰ با ۶۶ درصد سقوط روبه‌رو بوده است؛ اما با وجود افزایش سفرهای کمپینگ در بریتانیا و برگزاری تعطیلات بیش از ۶۳ درصد از بزرگسالان آمریکایی در خانه در سال ۲۰۲۰، به نظر می‌رسد که امسال، سال تعطیلات در خانه و در مقاصد نزدیک به خانه بوده است.

افزایش نسبتا چشمگیر سفرهای داخلی به این معنا است که هتل‌ها و مکان‌های اقامتی با ضررهای غیر قابل جبران از نظر مالی روبه‌رو نشده‌اند و در عین حال، مسافران متوجه شدند که برای استراحت و رفتن به تعطیلات، حتما نباید یک سفر هوایی ۱۲ ساعته داشته باشند.

۲. مزایای محیط زیستی

_{هواپیماهای بدون پرواز در تاسیسات شرکت هواپیمایی «اژیا پسفیک» (Asia Pacific) در «آلیس اسپرینگز» (Alice Springs) در استرالیا}

میزان دی اکسید کربن ساطع شده در نیمه اول سال ۲۰۲۰ در مقایسه با همین دوره در سال ۲۰۱۹، حدود ۸٫۸ درصد کاهش داشته است که حتی بیشتر از کاهش این گاز گلخانه‌ای در بحران مالی ۲۰۰۸ و بحران نفت در سال ۱۹۷۰ است.

طبق اعلام سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی یا ایکائو (ICAO) با کاهش ۶۷ درصدی تعداد مسافران و زمین‌گیر شدن هواپیماها به‌دلیل محدودیت‌های سفر، تغییر و تحولات مثبتی به‌علت کاهش سفرهای هوایی، حداقل در محیط زیست رخ داده است.

سوال این است که آیا می‌توان این وضعیت پایدار را در زمانی که شرایط به حالت عادی برگردد و همه ما دوباره به سفر برویم، حفظ کرد؟

انجمن بین‌المللی حمل ‌و نقل هوایی یا یاتا (IATA) می‌گوید که این پاندمی را می‌توان یک «رویداد قوی سیاه» (black swan event) در نظر گرفت و امروز زمانی است که باید تمام تمرکز خود را روی سرمایه‌گذاری بر سوخت‌های تجدیدپذیر بگذاریم. نظریه قوی سیاه، استعاره‌ای است که به آثار شدید ناشی از برخی از اتفاق‌های غیرقابل ‌پی‌‎بینی و نادر و همچنین تمایل انسان به یافتن توضیحاتی ساده برای این رویدادها می‌پردازد.

البته باید دید که آیا واقعا سال ۲۰۲۰، آغازی بر دوران کاهش آلاینده‌ها است یا خیر.

۴. فرصتی مغتنم برای بازیابی و احیای طبیعت

_{حیوان‌های وحشی، پس از ماه‌ها تنهایی و غیبت انسان‌ها، آزادانه برای خود در پارک ملی یوسیمیتی (Yosemite National Park) راه می‌روند}

با کاهش تعداد مسافران و کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال ۲۰۲۰، طبیعت فرصتی کوتاه برای بازیابی و ترمیم تخریب‌های به وجود آمده توسط بشر، یافته است. جنگل‌بانان در پارک استانی «گلدن ایرز» (Golden Ears Provincial Park) در بریتیش کلمبیا در کانادا، گزارش داده‌اند که تعداد شیرهای کوهی مشاهده شده در این پارک افزایش داشته است. تعطیلی و بسته شدن پارک ملی یوسیمیتی نیز به این معنا بود که حیوان‌های وحشی، اوایل امسال را در مناطقی گذراندند که معمولا در اختیار انسان‌ها بود. در این پارک ملی، گربه‌های دم کوتاه به‌طور منظم توسط پارک‌بان‌ها مشاهده می‌شدند و تعداد خرس‌ها چهار برابر شده بود.

در کشور ولز، بزها آزادانه برای خود در شهر «ساندیدنو» (Llandudno) پرسه می‌زدند. شکار غیرمجاز کرگدن‌ها نیز در آفریقای جنوبی در نیمه اول سال، ۵۳ درصد کاهش یافت؛ زیرا کاهش تعداد پروازهای بین‌المللی منجر به کاهش قاچاق شاخ‌های گرانبهای آن‌ها شد.

با این حال، کاهش تعداد گردشگران به این معنا است که بسیاری از پروژه‌های محافظت از محیط زیست با آینده‌ای پرتنش روبه‌رو هستند. با برداشته شدن تدریجی قرنطینه‌ها انتظار می‌رود که شکار غیر قانونی دوباره افزایش یابد و این یعنی که میزان آگاهی در گردشگران باید افزایش پیدا کند.

۵. فرصت‌هایی درخشان برای سفر در آینده

با وجود محدودیت‌های سفر در سال ۲۰۲۰، هتل‌ها و اپراتورهای گردشگری قصد دارند تا با تغییر روال عادی خود در سال ۲۰۲۱ و سال‌های آینده، پیشنهادها و تخفیف‌های شگفت‌انگیزی را برای سفر و اقامت به مسافران ارائه دهند. به‌طور مثال، هتل‌های زنجیره‌ای «ایس» (Ace Hotels) در ایالات متحده آمریکا قصد دارد تا تاریخ ۳۱ اوت ۲۰۲۱ (۹ شهریور ۱۴۰۰)، در تمام شعبه‌های خود از مرکز شهر لس آنجلس گرفته تا پیتسبورگ، تخفیف ۵۰ درصدی به مشتریان بدهد.

شرکت هتلداری «هایت» (Hyatt) تا تاریخ چهارم آوریل (۱۵ فروردین ۱۴۰۰)، ۲۰ درصد تخفیف اقامت دارد؛ در حالی که شرکت «سنترا تراول کالکشن» (Xanterra Travel Collection)، هزینه اقامت در اقامتگاه‌های پارک‌های ملی آمریکا را تا ماه آوریل ۲۰۲۱ (اواسط اردیبهشت ۱۴۰۰)، ۴۰ درصد کاهش داد.

یکی دیگر از بهترین بخش‌های اصلی معاملات مسافرتی در حال حاضر، حداکثر انعطاف‌پذیری شرکت‌های گردشگری است. شرکت گردشگری «ماچ بتر ادونچرز» (Much Better Adventures)، یکی از شرکت‌های مطرح در این صنعت است که سفرهای کوچک ماجراجویانه‌ای را در سراسر جهان به علاقه‌مندان ارائه می‌دهد. این شرکت در یک اقدام بی‌سابقه این امکان را برای شما فراهم می‌کند که تا ۳۱ روز قبل از تاریخ سفر، آن را کنسل کنید و پول خود را به‌صورت کامل پس بگیرید.

یک سال گذشته همچنین بسیاری از اپراتورها را مجبور کرده است تا در مورد نحوه مراقبت از مسافران خود تجدید نظر کنند؛ به این امید که با از سرگیری سفر و گردشگری، مشتریان به آن‌ها اعتماد کنند و دوباره آماده سفر کردن باشند.

۶. تغییر و تحولات مثبت در شیوه سفر 

_{آیا قرار است در آینده به سفرهایی طولانی‌تر برویم که بیشتر درباره آن فکر کرده‌ایم؟}

در ادامه تعریف «سفر مایل استون» (Milestone Travel) که نقطه عطفی در شیوه مسافرت به شمار می‌آید را از دیدگاه یک اپراتور تور از شرکت «ریسپانسیبل تراول» (Responsible Travel) بخوانید:

به‌زودی تغییر و تحولی شگرف در نوع تعطیلاتی که ما به آن عادت داریم، رخ خواهد داد. این بار ما کمتر سفر خواهیم کرد؛ اما این سفرها طولانی‌تر خواهند بود. از این به بعد، گردشگران به‌جای اینکه در یک سفر کوتاه آخر هفته‌ای و پر از عجله از مکان‌های دیدنی و مشهور بازدید کنند، بیشتر زمان تعطیلات خود را صرف گشت و گذار و کاوش در مقاصد می‌کنند.

سال گذشته به مسافران و اپراتورها این امکان را داده است تا رویکردی سنجیده‌تر را در شیوه سفر کردن در نظر بگیرند. گردشگران نیز با وجود تعطیلی اماکن گردشگری و محدودیت‌های سفر، متوجه شدند که کم شدن تعداد گردشگران چه تاثیری بر انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد.

گزارش‌های بسیاری درباره ضرر و زیان‌های بسیار زیاد شرکت‌های هواپیمایی ارزان و همچنین نگرانی‌های فراوانی در حوزه سلامت و سفرهای مداوم و بدون واکسن کرونا وجود دارد؛ اما با این وجود به نظر می‌رسد که ما به این زودی‌ها شاهد برگشت صنعت سفر و گردشگری به شرایط عادی، حداقل بدون واکسن کرونا نخواهیم بود. در عوض، از این پس تمرکز بر سفرهای پایدارتر خواهد بود که به جوامع محلی نیز کمک می‌کند.

۷. تغییر در نگرش مسافران برای انتخاب سفرهای ارزان

با وجود اینکه شرکت‌های هواپیمایی متحمل ضرر و زیان بسیاری شده و شرکت‌های تور و گردشگری بزرگ و کوچک در سراسر جهان به اجبار تعطیل شده‌اند، به نظر می‌رسد که سفرهای ارزان و تخفیف‌های عجیب و غریب، تبدیل به خاطره‌ای در گذشته شده باشند. اگرچه این موضوع ممکن است آزادی انتخاب ما برای نحوه سفر را محدود کند، این رویه همچنین به ما خاطرنشان می‌شود که سفر کردن، یک امتیاز است و باید با آن به‌درستی برخورد شود.

شرکت هواپیمایی اروپایی اقتصادی «ایزی جت» (Easy Jet) اعلام کرده است که مسافران باید بابت چمدان‌ها یا کیف‌هایی که به داخل هواپیما می‌برند و در قفسه بالای سرشان می‌گذارند، هزینه پرداخت کنند. این شرکت همچنین اظهار داشت که مسافران باید در زمان عزیمت از یک مقصد یا ورود به مقاصد بی‌شمار این شرکت، تست کرونا بدهند و همین مسائل، هزینه مسافران برای پرواز را افزایش خواهند داد.

سفر در دهه گذشته تبدیل به موضوعی بی‌ارزش شده بود. بنابراین، پرداخت هزینه‌های اضافی برای اطمینان از دستیابی به اهداف پایداری و حفاظت در کشورهایی مانند رواندا و کنیا یا درک این مساله که پروازهای ارزان و زیاد می‌توانند صدمه‌هایی جبران‌ناپذیر به محیط زیست وارد کنند، درسی است که همه ما از این سال سخت و طاقت‌فرسا آموخته‌ایم.

۸. تخصیص زمان بیشتر به تحقیق و پژوهش

_{مطالعه درباره سفر، بهترین راه برای الهام گرفتن مسافران است}

ممنوعیت‌های سفر و گذراندن زمان بیشتر در خانه به این معنا است که بیشتر مسافران، زمانی کافی برای انتخاب مقصد سفر بعدی خود داشته‌اند. با این حال که سفر در سال ۲۰۲۰ میسر نبود، اما بیشتر افراد درباره سفر و گردشگری به مطالعه پرداختند و کتاب‌های فوق‌العاده بسیاری به مسافران و الهام‌بخشی به آن‌ها کمک کردند.

کتاب بی‌نظیر «دو درخت، جنگل را می‌سازند» (Two Trees Make A Forest)، اثر «جسیکا جی لی» (Jessica J. Lee) با موضوع مهاجرت و خاطرات و توضیح زمانی که نویسنده برای درک گذشته پدر بزرگ و مادربزرگش در تایوان گذرانده است، موفق شد تا جایزه ارزشمند «بوردمن تسکر» (Boardman Tasker Prize) را دریافت کند. این کتاب با خلق رویای هایکینگ‌های طولانی در جنگل‌های مسحورکننده و کوهنوردی در مسیرهای کوهستانی مرتفع در ذهن خوانندگان، کتابی بی‌نظیر برای مطالعه است.

کتاب «پایگاه دورافتاده» (Outpost)، اثر «دن ریچارد» (Dan Richard) نیز، اثری ایده‌آل برای افرادی است که علاقه دارند انزوا و سکوت سال ۲۰۲۰ را در سفر به برخی از دورافتاده‌ترین مقاصد کره زمین از مجمع‌الجزایر «سوالبار» (Svalbard) در اقیانوس منجمد شمالی گرفته تا قله «دسولیشن» (Desolation Peak) در ایالات متحده آمریکا تجربه کنند.

کتاب «نور پاییزی» (Autumn Light)، اثر «پیکو ایر» (Pico Iyer) با موضوع تفکر درباره از دست دادن و کاوش در زندگی روزمره در کشور ژاپن، اثری فوق‌العاده برای افرادی است که علاقه دارند به‌محض تمام شدن پاندمی ویروس کرونا به آسیا سفر کنند.

۹. ظهور روش‌های جدید برای گذراندن تعطیلات

سفر و گردشگری به‌طرز حیرت‌آوری قابل انعطاف است و ما در سال‌های اخیر، شاهد ظهور روش‌های جدید برای گذراندن تعطیلات مانند گذراندن تعطیلات در خانه (staycation) یا تعطیلات «بیبی مون» (نوعی تعطیلات خاص که والدین قبل از تولد فرزند اولشان می‌روند) بوده‌ایم. بنابراین جای هیچ تعجبی نیست که در سالی که بیشتر افراد دورکار بودند و در خانه کار می‌کردند، یک واژه و اصطلاح جدید و سوال‌برانگیز در صنعت سفر و گردشگری به وجود آید: «بی لیژر» (Bleisure) که از ترکیب دو واژه کار (Business) و اوقات فراغت (leisure) به وجود آمده است.

واژه «بی لیژر» ممکن است به گوش شما یک کلمه بی‌معنی بیاید؛ اما «بی لیژر» دارای مفهوم جالبی است. هتل‌ها و مقاصد گردشگری این ایده را به شما ارائه می‌دهند که شما می‌توانید کسب و کار و اوقات فراغت خود را با هم ترکیب کنید و به دل جاده بزنید. شما می‌توانید کار خود را از اتاق هتل هم انجام دهید و سپس به کاوش و گشت و گذار در مقصد تفریحی خود بپردازید.

«دیجیتال نومادها» (Digital nomads)، افرادی هستند که از فناوری‌های مخابراتی از راه دور برای امرار معاش و زندگی کردن استفاده می‌کنند. آن‌ها معمولا در حین سفر و به کمک تکنولوژی کار می‌کنند و روش زندگی آن‌ها شبیه به کوچ‌نشینان است. این افراد سال‌ها است که به مکان‌هایی چون «اوبود» (Ubud) در بالی می‌روند و متوجه شده‌اند که در هر مکانی با اتصال قوی به اینترنت، می‌توان کار کرد.

اکنون، املاک بزرگ و نامداری چون «استاندارد» (The Standard) در نیویورک که پنت هاوس خود را از اداره کاری به استودیوی یوگا تبدیل کرده است و همچنین هتل «هاسکتون ساوث وارک» (Hoxton's Southwark hotel) در لندن که دارای یک فضای جدید کاری مشارکتی است، از کارمندان دورکاری که می‌خواهند کار را همراه با خود به سفر ببرند و در عین کار کردن از اوقات فراغت خود نیز لذت ببرند، استقبال می‌کنند.

۱۰. پایان سفرهای کروز به شیوه‌ای که در گذشته مرسوم بود

_{کشتی کروز آلمانی «ام وی آرتانیا» (MV Artania)، یکی از هزاران کشتی کروزی بود که شیوع ویروس کرونا را روی برد تجربه کرد}

سفرهای دریایی و کروز، حتی قبل از پاندمی ویروس کووید ۱۹، با مشکلات بسیار و آوازه‌ای بد روبه‌رو بودند؛ اما زمانی که بیش از ۳۰۰ کشتی کروز در دریا به‌علت شیوع افسار گسیخته ویروس بین مسافران روی برد، رها و از کار بیکار شدند، مشخص شد که این صنعت، بیش از هر بخش دیگری در صنعت سفر و گردشگری از این اتفاق هولناک، صدمه خورده است.

موسسه بین‌المللی خطوط دریایی (CLIA) متعهد شده است که در دوران پس از پاندمی، آزمایش کرونا برای همه مسافران و خدمه، قبل از سوار شدن به کشتی انجام خواهد شد و کشتی‌ها برای مدتی با ظرفیت کمتر کار خواهند کرد. در عین حال، سرو بوفه تبدیل به خاطره‌ای در گذشته خواهد شد تا خطر کمتری افراد روی برد را تهدید کند.

گرایش به‌سمت کشتی‌های کوچک‌تر نیز می‌تواند به حفظ و مراقبت از اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر کمک کند. به‌طور مثال، ونیزی‌ها دیگر با صحنه پهلو گرفتن کشتی‌های کروز بزرگ در میدان سنت مارک روبه‌رو نخواهند شد.