از علت سقوط هواپیمای اوکراینی بیشتر بدانید

یک هواپیمای اوکراینی، صبح امروز تهران را به مقصد کیف، پایتخت اوکراین، ترک می‌کرد که حوالی شهر جدید پرند در استان تهران دچار آتش‌سوزی شد و سقوط کرد. هواپیمای مذکور، ۱۶۷ مسافر و ۹ خدمه پروازی داشت که تمام سرنشینان آن جان باختند. این فروند بوئینگ ۷۳۷ با شماره ثبت UR-PSR متعلق به ایرلاین اوکراین اینترنشنال بوده است.

متأسفانه این اولین اتفاق ناگواری نیست که به‌خاطر نقص فنی در هواپیماهای بوئینگ رخ داده؛ هواپیمای مکس ۷۳۷ دو سانحه‌ی مرگبار داشته که در مجموع منجر به کشته‌شدن ۳۴۶ نفر شده است. پرواز ۶۱۰ لاین‌ایر در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۸ در آب‌های اطراف جزیره‌ی جاوه در اندونزی با ۱۸۹ مسافر و خدمه سقوط کرد و تمامی سرنشینان آن کشته شدند و دیگری در ۱۰ مارس ۲۰۱۹ رخ داد، زمانی که پرواز شماره ۳۰۲ هواپیمایی اتیوپی دقایقی پس از برخاستن از آدیس آبابا سقوط کرد و تمام ۱۵۷ سرنشین آن جان خود را از دست دادند.

مشکل مکس ۷۳۷ که در نهایت به زمین‌گیرشدن این هواپیما و استعفای مدیرعامل بوئینگ انجامید، هشدار اشتباه زاویه حمله (زاویه‌ی بین جهت جریان هوا و مقطع بال هواپیما) عنوان شده که قرار بود چنانچه دو حسگر مختلف آن، داده‌های متناقض مخابره کنند، به خلبان‌ها اطلاع دهد. زاویه‌ی پرواز هواپیما به‌عنوان عامل اصلی این سوانح مرگبار اعلام شده است و طبق بیانیه‌ی بوئینگ، هر دو سانحه‌ی مکس ۷۳۷ به‌واسطه‌ی اشتباه در داده‌های زاویه‌ی حمله بوده که موجب آغاز به کار سیستم خودکار سامانه افزایش مشخصه مانورپذیری هواپیما یا MCAS شده است. این سیستم از اطلاعات دریافتی دو حسگر استفاده می‌کند و هنگامی که تشخیص می‌دهد هواپیما در زاویه‌ی خطرناکی قرار دارد، می‌تواند به‌طور خودکار دماغه‌ی هواپیما را به‌سمت پایین بکشاند و از ایجاد وضعیت واماندگی هواپیما جلوگیری کند.

طراحان هواپیما گفتند که می‌خواستند در به‌روزرسانی آتی نرم‌افزار هواپیما، این مشکل را برطرف کنند، هرچند به‌گفته‌ی آن‌ها این مشکل نرم‌افزاری هیچ تأثیر منفی‌ای بر ایمنی یا عملکرد هواپیما نمی‌گذارد. شرکت بوئینگ تا نوامبر ۲۰۱۸ این نقص نرم‌افزاری را آشکار نکرده بود. اداره‌ی هوانوردی فدرال آمریکا نیز اعلام کرد که این مشکل، خطر پایینی داشته است، اما بوئینگ که از این موضوع خبر داشت، می‌توانست این اشتباه احتمالی را برطرف کند.

به‌گفته‌ی کارشناسان، هشدار اشتباه زاویه حمله به احتمال زیاد عامل اصلی سانحه نبوده است، بلکه عدم‌اطلاع‌ خلبان‌ها از اینکه دو حسگر زاویه حمله، داده‌های بسیار متفاوتی گزارش می‌کنند، مشکل اصلی بوده است. به‌خصوص که از دو سانحه‌ی هوایی مکس ۷۳۷ مشخص شد، سیستم MCAS فقط به داده‌های یک حسگر متکی بوده است. خطایی که می‌تواند عامل اصلی سقوط این هواپیما باشد. اما متأسفانه خلبان‌ها از وجود سیستم MCAS اصلاً خبر نداشتند. این سیستم به‌منظور بهبود عملکرد هواپیما و کار در پس‌زمینه طراحی شده بود.

البته هواپیمای اوکراینی که امروز در نزدیکی فرودگاه امام خمینی سقوط کرد از سری 800-737 بوده و نسل قبلی سری بوئینگ ۷۳۷ مکس محسوب می‌شود. به گزارش وبسایت فلایت‌رادار این هواپیما سه سال و نیم عمر داشته است و تنها دو دقیقه پس از بلند شدن از باند سقوط کرده است. تاکنون دلیل سقوط هواپیمای اوکراینی، آتش‌سوزی موتور اعلام شده است. در ضمن شایعاتی درخصوص اصابت موشک به این هواپیما مطرح شده بود که رئیس مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی وزارت راه و شهرسازی با رد این شایعات گفت:

در صورت اصابت موشک، هواپیما در آسمان منفجر می‌شد؛ اما آتش‌سوزی در قسمت موتور این هواپیما و تلاش ناموفق خلبان برای کنترل هواپیما منجر به سقوط و فوت تمام سرنشینان آن شد.

در حال حاضر جعبه‌های سیاه این هواپیما پیدا شده است و تحقیقات برای کشف علت قطعی سقوط این هواپیما ادامه دارد.

به روزرسانی (۲۱ دی‌ماه ۹۸):‌ ستاد مشترک نیروهای مسلح در صبح روز شنبه بیانیه‌ای منتشر کرد که علت سقوط هواپیمای اوکراین تهران-کیف مورد اصابت قرار گرفتن آن از طرف موشک‌های پدافند هوایی ایران بوده است. در این بیانیه آمده است که این عمل یک اشتباه غیرعمدی بوده است و مسببان و مقصرهای این فاجعه به مقامات قضایی معرفی خواهند شد. همچنین توضیحات بیشتر توسط مقامات سپاه در این بیانیه وعده داده شده است. 

تیم کجارو مراتب تسلیت و تاسف خود را بابت رخ دادن چنین فاجعه جبران ناپذیری اعلام می‌دارد.