تغییرات اقلیمی، تهدیدی برای ذخایر جهانی آب شیرین

پژوهشی اخیراً در مجله‌ی Nature منتشر شده است که نشان می‌دهد، تغییرات اقلیمی به‌شدت سیستم‌های آب شیرین ناشی از یخچال‌ها را تهدید می‌کند. در این مقاله از کجارو بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.

این سیستم‌ها که «برج‌های آب کوهستان» نامیده می‌شوند، با تولید و ذخیره‌ی مقادیر قابل‌توجهی آب از باران و برف در ارتفاعات بالا می‌توانند ذخیره‌ی آب جوامع در حوزه‌ی پایین‌دست را تأمین کنند. متأسفانه، ذوب‌ یخ‌ها بسیار بیشتر و الگوهای بارندگی مختل شده‌اند، از همین رو ظرفیت ذخیره‌ی این برج‌های آب در معرض خطر جدی قرار گرفته‌اند.

پژوهش جدید هشدار می‌دهد که کاهش منابع آب شیرین و کمبود شدید آب، آشکارتر خواهد شد؛ به‌ویژه که تنش آبی، حاکمیت، تنش سیاست آب و تغییرات اجتماعی – اقتصادی و اقلیمی در آینده، این برج‌های آب طبیعی را تهدید می‌کنند. روایت‌های مربوط به تغییرات اقلیمی باید تغییر کنند، به‌طوری که فقط به افزایش سطح دریاها اکتفا نکند و بحث‌های راجع به ذوب و نابودی یخ کوه‌ها را نیز در بربگیرد.

در پژوهش اخیر مجله‌ی Nature که توسط ۳۲ دانشمند از سراسر جهان انجام شد، ۷۸ منطقه‌ی کوهستانی به‌عنوان برج‌های آب مهم معرفی شده‌اند که اغلب در آسیا، اروپا و آمریکا هستند. بر اساس این پژوهش، برج‌های آب آسیا‌ به‌خصوص سیستم آب سِند، از آسیب‌پذیرترین برج‌های آب دنیا به شمار می‌روند. توبیاس بولچ (Tobias Bolch) از دانشکده‌ی جغرافیا وتوسعه‌ی پایدار دانشگاه سنت اندروز، می‌گوید:

این پژوهش برای اولین بار، منابع طبیعی آب در کوه‌ها و همین طور آب موردنیاز جوامع را تعیین کرده است؛ ضمن اینکه بر اساس سناریوهای اجتماعی – اقتصادی و اقلیمی، پیش‌بینی‌هایی را برای آینده مطرح می‌کند. میزان پیش‌بینی‌شده‌ی ذوب یخ و برف و افزایش نیاز به آب، از عواملی هستند که باعث می‌شوند، حوضه‌های پرجمعیت واقع در مناطق خشک مانند حوضه‌ی سند در جنوب آسیا یا حوضه‌ی رودخانه آمو در آسیای میانه، در آینده به‌شدت آسیب‌پذیر شوند.

وابستگی به برج‌های آب بدان معنا است که این اکوسیستم‌های کوهستانی نیاز به محافظت دارند. جاناتان بیلی (Jonathan Baillie)، دانشمند ارشد انجمن نشنال جئوگرافی، توضیح می‌دهد:

پژوهش مذکور به تصمیم‌گیرندگان در سطوح جهانی و محلی کمک می‌کند، مکان‌هایی را در اولویت قرار دهند که از نظر محافظت از سیستم‌های کوهستانی، منابعی که فراهم می‌کنند و افرادی که به آن وابسته هستند، نیاز به اتخاذ یک سری اقدامات لازم دارند.