جنگل های بارانی آمازون در مبارزه با تغییرات اقلیمی کم آوردند

جنگل های آمازون در حال واگذاری رقابت با تغییرات اقلیمی است؛ چون تلاش‌های درختان جنگلی برای سازگاری با شرایطی خشک‌تر آن‌قدر سریع نیست که پابه‌پای گرم شدن کره‌ی زمین پیش برود.

تیمی به رهبری دانشگاه لیدز و با همراهی دانشمندان بین‌المللی به این نتیجه رسیدند که درختان جنگل آمازون، بزرگ‌ترین جنگل بارانی جهان، در حال خشک شدن هستند و رشد آن‌ها از دهه‌ی ۱۹۸۰ به بعد کاهش یافته است. محققان دریافتند که اکوسیستم جنگل بارانی آمازون در حال سازگار شدن با شرایط خشکسالی است، ولی نه آن‌قدر سریع که خود را به پای محیط زیست برساند. این تیم، درختان را به‌صورت فرد به فرد و با استفاده از سوابق طولانی مدت درختان که در مدت ۱۲ سال گذشته ثبت شده‌اند بررسی کردند تا مسیر زندگی آن‌ها را در حوضه‌ی آمازون مورد ردیابی قرار بدهند.

تحقیقات آن‌ها حاکی از آن است که درختان رطوبت‌پسند در مقایسه با سایر گونه‌های گیاهی با سرعت بیشتری در حال نابودشدن هستند و هیچ درخت دیگری که با شرایط آب و هوایی خشک سازگاری داشته باشند، جای آن‌ها را نمی‌گیرد. کارشناسان بر این باورند که خسارات ویرانگری وارد شده به جنگل‌های استوایی، ناشی از خشکسالی‌های شدیدی است که تاثیرات آن‌ها، دهه‌ها ادامه خواهد داشت.

دکتر آدریان مولبرت، از دانشکده‌ی جغرافیا در دانشگاه لیدز، گفت که اکوسیستم از واکنش نشان دادن به این میزان از تغییرات اقلیمی ناتوان است:

داده‌ها حاکی از آن است که خشکسالی‌هایی که در دهه‌های گذشته به حوضه‌ی آمازون رسیده‌اند پیامدهای جدی برای ترکیب جنگل داشته‌اند و موجب بالاتر رفتن نرخ مرگ‌ومیر در گونه‌هایی از درختان شده است که نسبت به خشکسالی آسیب‌پذیرتر هستند. درختانی که آمادگی بیشتری برای بقا در شرایط آب و هوایی خشک تر دارند ولی از رشد جسمانی کافی برخوردار نیستند نیز از این آسیب‌ها بی‌نصیب نمانده‌اند.

محققان متوجه شدند که این تغییرات اقلیمی، علاوه بر بازنده، برندگانی هم دارد. درختان بزرگ‌تر، که عمدتا‌ از گونه‌های تشکیل‌دهنده‌ی سایبان جنگل هستند گوی رقابت را از سایر گیاهان کوچک‌تر ربوده‌اند. تصور بر این است که آن‌ها بهره‌ی بیشتری از دی اکسید کربن موجود در اتمسفر می‌برند که موجب می‌شود رشد سریع‌تری را تجربه کنند. علاوه بر این، درختان «پیشگام» – درختانی که به سرعت می‌رویند و جای خالی درختانی که از بین رفته‌اند را پر می‌کنند – هم عملکرد نسبت خوبی در این شرایط دارند.

دکتر کایل دکستر، از دانشگاه ادینبورگ و یکی از محققان مشغول در این پروژه، می‌افزاید:

تاثیر تغییرات اقلیمی روی جوامع جنگل، عواقب سنگینی برای تنوع زیستی در جنگل‌های بارانی با خود به‌همراه داشته است. گونه‌هایی که بیشترین آسیب‌پذیری را نسبت به خشکسالی دارند، دو برابر سایر گیاهان این خطر را احساس می‌کنند؛ چراکه آن‌ها معمولا در محل‌های محدودتری در قلب جنگل آمازون می‌رویند که به این معنا است که در صورت ادامه‌دار شدن این روند، خطر انقراض آن‌ها را تهدید می‌کند.

او در ادامه گفت:

گزارشی از این پژوهش در ژورنال «گلوبال چنج بیولوژی» (Global Change Biology) منتشر شده است.

• جنگل بارانی آمازون، لطفی بزرگ از جانب طبیعت به انسان‌ها است؛ زیرا درختان این جنگل بخش بزرگی از دی اکسید کربنی که انسان‌ها در هوا منتشر می‌کنند را جذب خود می‌کند.
• جنگل‌زدایی باعث شده است که جنگل‌های استوایی، بیشتر از آن که دی اکسید کربن جذب خود کنند، آن را منتشر کنند.
• شدت آسیب‌های وارد شده به جنگل‌های استوایی توسط انسان‌ها به‌قدری زیاد است که آن‌ها در حال حاضر بیشتر از آن که از سیاره محافظت کنند، آن را آلوده می‌کنند.
• جنگل‌ها و اقیانوس‌های سیاره «حفره‌های مکنده» مهمی هستند که مانع از رسیدن گازهای آلوده‌کننده به اتمسفر می‌شوند.
• جنگل‌های انبوه آمازون به‌تنهایی ۶۰۰ میلیون تن از کربن موجود در هوا را در هر سال استنشاق می‌کنند.

• اما یک پژوهش جدید فاش کرد که شمار زیادی از درختان جنگل‌های استوایی کم شده است؛ طوری که حالا این جنگل‌ها بیشتر از آن‌که کربن جذب خود کنند، آن را تولید می‌کنند.
• این مشکل به خاطر وجود صنایع بزرگ چوب، استفاده از درختان به‌عنوان منبع سوخت توسط کشاورزان، آتش‌سوزی‌ها و شیوع بیماری در جنگل است.
• محققان، میزان خالص کربنی که در اثر سوزاندن یا مردن این درختان در اتمسفر منتشر می‌شود را محاسبه کردند و به این نتیجه رسیدند که، با احتساب میزان کربنی که در خود ذخیره می‌کنند، این جنگل‌های بارانی سالانه ۴۲۵ تراگرم کربن تولید می‌کنند.