نشست کردن سی و سه پل، معضل جدید اصفهان

نگرانی در رابطه با احتمال بروز آسیب به سی‌وسه پل اصفهان بارها از جانب کارشناسان عنوان شده بود و همواره از جانب مدیران و مسندنشینان تکذیب شده و تاکید شده بود هیچ‌گونه نگرانی برای پل‌های تاریخی وجود ندارد و همه پل‌های اصفهان به‌صورت دائمی تحت پایش هستند.

سی‌وسه‌پل یا پل الله‌وردی خان، پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض، که توسط الله‌وردی خان اوندیلادزه روی زاینده‌رود در شهر اصفهان و هم‌زمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و محل برگزاری مراسم جشن آب‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌شویان ارامنه‌ی اصفهان در دوره‌ی صفویه بوده است. اندیشه‌ی بنای سی و سه پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله وردی خان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور او مامور اتمام ساختمان پل شد.

این پل یکی از شاهکارهای معماری و پل‌سازی ایران محسوب می‌شود و از زیبایی و عظمت منحصر به فردی برخودار است. اما اکنون این سازه پس از سال‌ها در سایه بی‌توجهی مسئولان، نشست کرده است.

بارها احتمال بروز آسیب به این پل تاریخی از جانب کارشناسان مطرح شده بود. برخی خشکی‌های پی‌درپی و طولانی مدت زاینده‌رود را خطری می‌دانستند که ممکن است موجب تخریب پایه‌های این شاهکار معماری شود. این گروه از کارشناسان عنوان می‌کردند ساروج که یکی از مصالح اصلی مورد استفاده در ساخت این پل تاریخی و البته دیگر پل‌های اصفهان است به آب و رطوبت وابسته است و خشک بودن آن می‌تواند باعث تخریب پل‌های تاریخی شود.

عده‌ای دیگر از کارشناسان و به‌خصوص زمین‌شناسان کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی را زلزله خاموش اصفهان می‌خوانند و اعتقاد دارند کاهش سطح آب‌های زیرزمینی به‌خصوص در حاشیه رودخانه زاینده‌رود خطری است که نه‌تنها پل‌های تاریخی، بلکه ساختمان‌های تاریخی و البته همه مردم اصفهان را تهدید می‌کند.

اما بزرگ‌ترین نگرانی کارشناسان، عبور خط یک مترو اصفهان؛ درست از زیر این پل تاریخی بود. مسئله عبور مترو بارها باعث شد تکمیل تونل مترو اصفهان به تاخیر بیفتد. شهرداری اصفهان درباره عبور این خط از زیر چهارباغ عباسی و سی‌وسه پل سال‌ها ممارست ورزید و تنها با فشار سمن‌ها و رسانه‌ها تونل مترو را با دو انحنای کوچک از سی‌وسه پل فاصله دادند. فاصله‌ای که به اعتقاد بسیاری کافی نیست و فقط اقدامی عوام‌فریبانه تلقی می‌شود.

در سال ۹۶ و در آخرین روزهایی برای عبور مترو از چهارباغ روزشماری می‌شد، فشار رسانه‌ها و سمن‌ها بیشتر شد و شهرداری اصفهان به ناچار افتتاح مترو را برای یک ماه به تعویق انداخته و شعرباف- مشاور عالی شهرداری اصفهان به نقل از روابط‌ عمومی سازمان قطار شهری اصفهان گفت:

با توجه به اینکه فاز سه خط یک از چهارراه تختی تا میدان آزادی از زیر محور تاریخی چهارباغ عبور می‌کند میراث فرهنگی از ابتدا درخواست داشت تمهیدات مربوطه اندیشیده شود و با پیگیری‌های شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور خط قطار شهری در این محور با الزامات خاصی احداث شده است.

وی افزود که علی‌رغم همه تاییدات یونسکو به‌دلیل حساسیت‌های مدیریت شهری و میراث فرهنگی عملیات اجرایی قطعه میانی، ریل، پدهای میراگر ارتعاش و... پس از بررسی و نظارت‌های مستمر در تاریخ ٢٧ خرداد ۹۶ به تایید نماینده و مشاور امین سازمان میراث فرهنگی کشور یعنی دانشگاه علم و صنعت رسید تا هیچ مشکلی از لحاظ ارتعاش و غیره در این زمینه نباشد.

با وجود همه اطمینانی که مدیران و کارشناسان بدنه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به رسانه‌ها و سمن‌ها دادند؛ با وجود تاکیداتی که شهرداری اصفهان و سازمان قطار شهری این کلان‌شهر مبنی بر بی خطر بودن مترو اصفهان برای میراث تاریخی این کلان‌شهر داشتند و با وجود آزمایش‌های متعدد کارشناسان لرزه‌نگاری دانشگاه علم و صنعت که امیدواریم آزمایش‌های‌شان فرمایشی یا نمایشی نبوده باشد، امروز مرگ تدریجی و سخت سی‌وسه پل آغاز شده است.