آیا به جای «ویلای نمازی» هتل ساخته می‌شود؟

ویلای «نمازی» بیش از دو سال پیش تا امروز با خطر تخریب روبه‌رو بوده است، بنایی تاریخی که معمار ایتالیایی‌اش آن را در دوره پهلوی دوم و در سال ۱۳۳۹ به سفارش نمازی، بازرگان ثروتمند وقت ساخت.

تخریب کامل ویلای نمازی که از آن به‌عنوان تنها ساختمان دست‌نخورده اثر «جیو پونتی»، معمار سرشناس ایتالیایی در خاورمیانه یاد می‌شود و جایگزین کردن آن با یک هتل پنج ستاره، موضوعی است که این روزها با اعتراض جمعی از معماران ایرانی روبه‌رو شده است.

این ویلا که در دهه ۱۹۶۰ و در منطقه نیاوران ساخته شده، پیش از این در فهرست گنجینه‌های ملی ایران قرار داشت اما مالک آن با رأی یک دادگاه توانسته آن را از فهرست آثار ملی خارج کند و زمینه را برای ساخت یک هتل ۲۰ طبقه به‌جای آن فراهم کند.

این در حالی است که «جمشید حمزه‌زاده» رئیس جامعه هتلداران ایران اعلام کرده است که جامعه هتلداران ایران با ساخت هتلی که به آثار تاریخی کشور صدمه بزند، مخالف است. اتفاقی که در صورت تخریب «ویلای نمازی» در خیابان نیاوران تهران رخ دهد.

به گزارش کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی تهران، حمزه‌زاده با تاکید بر این‌که «سیاست جامعه هتلداران ایران در راستای حفظ آثار تاریخی ارزشمند است، افزود:

در اینکه شهر تهران به تعداد هتل‌های بیشتری نیاز دارد، شکی نیست، اما اینکه چه تعداد هتل و در کدام‌یک از نقاط شهر تهران باید ساخته شود، این موضوعی است که ابتدا باید مورد مطالعات نیازسنجی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گیرد، سپس از سوی این سازمان مجوز ساخت آن داده شود.

او با اعلام بی‌اطلاعی از تخریب «ویلای نمازی» تهران به بهانه ساخت هتل که یکی از آثار با ازش تاریخی این شهر است، تاکید کرد که جامعه هتلداران ایران با تخریب و صدمه زدن به آثار تاریخی به بهانه ساخت هتل مخالف است و سیاست این نهاد بر حفظ و صیانت از آثار ارزشمند تاریخی استوار است. مگر اینکه برخی از آثار تاریخی در حال نابودی باشند، مانند بسیاری از کاروان‌سراها که در این موارد نیز معتقدیم باید بنا مرمت و سپس با تغییر کاربری، تبدیل به هتل شود.

نشریه گاردین نیز در گزارشی به تلاش معماران ایرانی برای نجات ویلای نمازی در شمال تهران از چنگال بولدوزرها اشاره کرد.

«لیلا عراقیان»، معمار پل مدرن طبیعت در تهران می‌گوید:

در ماه ژانویه همراه با پسر «پونتی» تلاش کردیم از خانه نمازی دیدن کنیم، زنگ در را زدیم اما نگهبانی خانه گفت مالک در خانه نیست و بنابراین ما به خانه مقابل رفتیم و چند عکس از آنجا گرفتیم. این بنایی با طراحی یک معمار بسیار مهم است و هر جا دیگری بود از آن محافظت می‌شد.

عراقیان همچنین افزود که حمایت از ویلای نمازی دلگرم‌کننده بوده است و این حقیقت که جامعه ایران و معماران ایرانی نسبت به این موضوع حساس هستند به‌خودی‌خود مثبت است و حاکی از آن است که آن‌ها بی‌تفاوت نیستند. اگر ۱۵ سال پیش بود این خانه بدون مقاومت خیلی زیادی تخریب شده بود.

سال گذشته اعتراض‌هایی نیز نسبت به طرح تغییر نمای یک بانک در تهران انجام شد که معمار آن «یورن اوتزان»، معمار دانمارکی و طراح اوپراهاوس سیدنی بوده است.

خانه نمازی پس از انقلاب سال ۱۹۷۹ در ابتدا در تملک دولت قرار داشت و به‌عنوان اداره ثبت احوال استفاده می‌شد، اما بعدها به احمد ابریشمچی نماینده کمپانی نوکیا در ایران فروخته شد که آن را به‌عنوان یک اثر ملی ثبت کرد و چهار سال پیش نیز به مالک فعلی آن فروخته شد.

«فریار جواهریان» معمار ایرانی که پس از انقلاب اقدام به مستندنگاری ویلای نمازی کرده است نیز خواستار نجات ویلای نمازی شد و گفت:

اگر می‌خواهند هتل بسازند هم هنوز می‌توانند ویلا را حفظ کنند و این بنا ارزش افزوده آن خواهد بود. شما چیز خوبی دارید پس چرا آن را خراب و با چیزی زشت جایگزین کنید؟

از دیگر بناهای ارزشمند که در چند سال اخیر مورد غفلت واقع شده‌اند می‌توان به خانه ثابت پاسال در تهران معروف به کاخ ورسای ایران و خانه‌ای در کرج متعلق به خواهر محمدرضاشاه پهلوی اشاره کرد که طراحی آن بر عهده «فرانک لوید رایت»، معمار آمریکایی بوده است.