بازسازی چشم مصنوعی کشف شده در شهر سوخته

«سید منصور سید سجادی» رئیس هیئت کاوش‌های باستان‌شناسی شهر سوخته، در چهاردهمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران که روز هفدهم اسفند ماه برگزار شد، گفت:

از زمان کشف چشم مصنوعی متعلق به زنی ۲۸ تا ۳۲ ساله در سال ۱۳۸۵ در شهر سوخته همواره در تلاش برای بازسازی چهره این زن و ساخت نمونه‌ای شبیه به چشم مصنوعی‌اش بودیم تا سرانجام بعد از ۵ سال کوشش موفق شدیم با کمک یک گروه هنرمند و تلفیق هنر و علم، کار بازسازی این اسکلت را انجام دهیم.

وی با بیان گوشه‌ای از ویژگی‌های گوری که چشم مصنوعی در آن کشف شده است، گفت که این گور متعلق به یک زن میانسال بوده که با توجه به ظروف ساده‌ای که در آن کشف شده می‌توان حدس زد این زن فرد ثروتمندی نبوده است.

او با بیان اینکه چشم مصنوعی کشف شده از موم و نوعی چربی حیوانی ساخته شده خاطرنشان ساخت که یک قاب چرمی متعلق به چشم مصنوعی نیز در گور این زن کشف شده است.

«نگار نادری پور» مجسمه ساز در ادامه با اشاره به نحوه ساخت این مجسمه گفت:

ساخت این نوع نمونه و بازسازی چهره‌ها سال‌ها است که در دنیا رواج دارد اما در ایران برای نخستین بار است که صورت می‌گیرد.

او با بیان اینکه از سه نوع شیوه دو بعدی دستی، سه‌بعدی دستی و سه‌بعدی یارانه‌ای برای بازسازی چهره در جهان استفاده می‌شود، بیان کرد که برای ساخت این نمونه از روش سه‌بعدی دستی بهره گرفتیم که در دنیا بیشتر طرفدار دارد. اسکن‌های زیادی از اسکلت کشف‌شده در دست بود که کمک زیادی به گروه کرد و توانستیم با استفاده از تری دی جمجمه یک پرینت سه‌بعدی از آن تهیه کنیم. تعیین ضخامت میزان بافت نرم روی اسکلت مرحله مهمی بود که طبق سن، جنس، نژاد، نوع تغذیه و... صورت گرفت و بر اساس آن جدولی تهیه شد که مشخصات یک زن سی ساله با اندام معمولی را نشان می‌داد. تمامی این شاخص‌ها توسط بافت نرمی روی جمجمه پیاده شد و سایر ریزه کاری‌ها از جمله رنگ پوست، مو، شکل بینی و... که توسط انسان‌شناس گروه تعیین شده بود، روی جمجمه پیاده شد.

وی با اشاره به دقت و ظرافتی که در ساخت چشم مصنوعی توسط گروه رعایت شده گفت:

برای دستیابی به جنس و ساختار چشم اسکن‌های زیادی انجام شد تا توانستیم نمونه بسیار شبیه آن را از جنسی شبیه خودش بسازیم. رنگ و جنس پارچه لباس مجسمه از روی نمونه‌های شناسایی شده در شهر سوخته تهیه و نحوه آرایش موی سر مجسمه نیز بر اساس پیکر کشف شده در شهر سوخته انتخاب شد. گردنبندی که مجسمه به گردن دارد، نمونه شبیه‌سازی شده خودش است و گره‌ای که به موهایش زده نیز طبق نمونه‌های یافته شده در شهر سوخته طراحی شده است.

در ادامه این نشست سید سجادی به بیان گوشه‌ای از عملیات کاوش در شهر سوخته و کشفیات آن پرداخت و گفت:

پژوهش‌های باستان‌شناسی در سال ۹۳بر ۶ محور کاوش در بخش مسکونی، کاوش در گورستان، مطالعات انسان‌شناسی، یافته‌های انگل‌شناسی، مرمت آثار و طراحی سامانه اطلاعاتی استوار بود. طی این فصل در میان ده گونه ساختار قبری شناخته شده تنها ۴ نوع ساده، دو قسمتی، سردابه‌ای و کاسه سفالی مخصوص نوزادان پیدا شد و بیشترین گورها از گونه‌های دو قسمتی به تعداد ۵۴ عدد بود .

وی تعداد قبور یافت‌شده را مجموعا ۷۷ و اسکلت‌های پیدا شده را ۸۴ عدد اعلام کرد و افزود:

از این گورها جمعا ۵۱۹ شی به دست آمد که از خصوصیات قبور این فصل، نبود بقایای قربانی در قبور و تعداد بسیار اندک مهره‌ها بوده است.

او با اشاره به کاوش‌ها در بخش مسکونی شهر سوخته گفت که کاوش‌های اصلی گروه باستان‌‌شناسی در منطقه مسکونی در کارگاه شماره ۲۶ در شمال منطقه مسکونی مرکزی انجام گرفت و کاوش در منطقه یاد شده با هدف دست‌یابی به ساختارهای معماری و دست‌یابی به بنایی از دوره چهار استقرار شهر سوخته شروع شد.