زیپ‌لاین روی میراث؛ قلعه باستانی ریشهر در خطر تخریب
ریشهر، شهری قدیمی مربوط به دوره عیلامیان در بندر بوشهر است که این اثر در سال ۱۳۱۰ شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شهرداری بندر بوشهر قصد دارد یک زیپ‌لاین تفریحی در محدوده پارک ساحلی ریشهر راه‌اندازی کند. این زیپ لاین دقیقا در نزدیکی «قلعه تاریخی ریشهر» قرار گرفته است و موجب تخریب این منطقه و قلعه تاریخی می‌شود که اعتراض اهالی این شهر و فعالان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری به همراه داشته است.
حمید زین‌الدین ریشهری، فعال حوزه میراث فرهنگی درباره ویژگی‌ها و قوت‌های گردشگری ساحل ماسه‌ای ریشهر به «کجارو» می‌گوید:
بوشهر منطقه‌ای باستانی است و تپه ریشهر توسط خندقی به ارتفاع حدود ۲۰ متر احاطه شده است و منظره‌ای بسیار زیبا دارد. دسترسی به ساحل از طریق پله‌ها امکان‌پذیر است و اینجا همیشه یکی از نقاط جذاب برای گردشگری در بوشهر بوده است.
او درباره روند اجرای طرح زیپ‌لاین در قلعه تاریخی ریشهر، توضیح می‌دهد:
در حال حاضر، شهرداری با همکاری یک سرمایه‌گذار، طرح ایجاد زیپ‌لاین برای تفریح مردم را دنبال می‌کند. که اجرای این پروژه حریم میراثی ریشهر را به خطر می‌اندازد. محل فرود زیپ‌لاین درست در محدوده اسکله باستانی قلعه است و سازه‌ای بتنی به ابعاد حدود ۷ در ۷ متر ساخته شده که مسیر رفت‌وآمد مردم را هم مسدود کرده است.
این فعال حوزه میراث فرهنگی با اشاره به اعتراضات فعالان و مردم این منطقه، ادامه می‌دهد:
از همان ابتدا ما نسبت به این مسئله اعتراض کرده‌ایم و موضوع را با شهرداری، میراث فرهنگی و شورای شهر مطرح کردیم که اینجا برای اجرای چنین پروژه‌ای مناسب نیست. ساحل ریشهر در تعطیلات بسیار شلوغ و پر ازدحام می‌شود و زیبایی ساحل باعث می‌شود همه برای بازدید به این مکان بیایند، بنابراین اجرای زیپ‌لاین در این نقطه مناسب نخواهد بود.اما پروژه‌ای که در دست ساخت است، درست در کنار قلعه باستانی ریشهر قرار گرفته و فضای طبیعی ساحل را به‌هم زده است. ماسه‌ها را شستند و ساخت‌وساز، سیستم اکولوژیکی این منطقه را هم به‌طور کامل تخریب کرده است.
او با اشاره به روند تخلیه مصالح در قلعه باستانی ریشهر، می‌گوید:
برای اجرای پروژه، کامیون‌ها روی تپه باستانی بالا برده شدند و سنگ‌ها را تخلیه کردند. این سنگ‌ها به‌صورت غلتان به ساحل منتقل شده و ماسه‌های طبیعی این ساحل باستانی آسیب دیده است. بعد از این مراحل هم می‌خواهند روی این منطقه بتن‌ریزی کنند؛ کاری که هم تاریخ و هم محیط زیست این منطقه را تهدید می‌کند. ساحل ریشهر نزدیک به ۱۰۰ سال است که ثبت ملی شده و جزو اولین پرونده‌های ثبت ملی کشور به شمار می‌رود.
این فعال حوزه میراث فرهنگی در خصوص ارسال پرونده قلعه باستانی ریشهر به یونسکو، می‌گوید:
اگر مسئولان میراث فرهنگی بخواهند پرونده قلعه باستانی ریشهر را برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال کنند، ساخت این سازه بدقواره در کنار آن قطعا مانع این اتفاق خواهد شد. ما مخالف تفریح و گردش نیستیم، اما زیپ‌لاین را می‌توان در هر نقطه‌ای از کشور احداث کرد. اما تاریخ و ساحل ماسه‌ای ریشهر منحصر به‌فرد و تخریب آن غیرقابل جبران است.
ریشهری با بیان اینکه میراث فرهنگی شکایتی مطرح کرده و در حال حاضر این پروژه تا حدی متوقف شده، توضیح می‌دهد:
میراث فرهنگی نیز وارد شده و شکایتی علیه این پروژه مطرح شده است از سوی دیگر هم کارشناسان از تهران برای بازدید محلی آمده‌اند؛ امیدواریم این پروژه به طور کامل متوقف شود اما تا الان تلاش مردم، مانع ادامه این پروژه شده است.
علاوه بر اینکه مردم بوشهر از ۲۰ آبان کارزاری برای توقف این پروژه آغاز کردند، «نصرالله ابراهیمی» مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر نیز در نشست خبری با خبرنگاران، تخلیه مصالح در محدوده عرصه اثر را خلاف ضوابط میراث‌فرهنگی می‌داند و می‌گوید:
با پیگیری‌ها و نامه‌نگاری‌های انجام‌شده با شهرداری بندر بوشهر، بر توقف عملیات اجرایی و بازنگری طرح تأکید شده‌است تا از بروز هرگونه آسیب احتمالی به عرصه و حریم اثر جلوگیری شود. اجرای طرح‌های غیرمنطبق با ملاحظات میراثی می‌تواند منظر ظاهری اثر را از نظر زیبایی بصری و طبیعت پیرامونی دچار خدشه کند، از این رو رویکرد ما بر پایه حفظ اصالت تاریخی و فرهنگی این اثر ارزشمند است.
در برخی مواقع توسعه شهر و اقداماتی برای تفریح مردم در جای نامناسب و با هزینه‌های زیاد اجرا می‌شود؛ پیش از آن که با متخصصان حوزه‌هایی مانند میراث فرهنگی، محیط زیست، فعالان شهرسازی مشورت بگیرند. نهادهای شهری به طور کلی بدون توجه به اعتراضات به این ساخت و سازها ادامه می‌دهند و بخشی از تاریخ را مخدوش می‌کنند.