ماجرای عوارض ۲۵۰ هزار تومانی گردشگران خارجی | وزارت گردشگری در جریان نیست!

احسان رستمی‌پور
احسان رستمی‌پور چهار شنبه، ۲۶ دی ۱۴۰۳ ساعت ۱۷:۳۴
ماجرای عوارض ۲۵۰ هزار تومانی گردشگران خارجی | وزارت گردشگری در جریان نیست!

نمایندگان مجلس، اخذ عوارض از گردشگران خارجی را طی بندی ناشفاف در لایحه بودجه قرار دادند.

عوارض ورود گردشگران خارجی به کشور، نوع تازه‌ای از عوارض است که حالا پس از گران کردن عوارض خروج از کشور، مجلسی‌ها به سراغ آن رفتند. در سال‌های اخیر هر ساله نرخ عوارض خروج از کشور را افزایش داشته است. سال گذشته نیز عوارض ۱۰ یورویی روی بلیط پروازهای خارجی به آن اضافه شده بود و این عوارض امسال اجرایی شده است.

بخشی از عوارض خروج از کشور قرار بود به تقویت زیرساخت‌های گردشگری اختصاص یابد و عوارض ۱۰ یورویی روی بلیط پروازهای خارجی نیز بر اساس توسعه فرودگاه‌های بین‌المللی کشور وضع شد. پس از ایجاد این عوارض روی سفرهای خارجی، حالا ورود گردشگران خارجی‌ به ایران بهانه‌ای برای اخذ عوارض تازه شده‌ است.

عوارض ۲۵۰ هزار تومانی از کجا آمد؟

لایحه بودجه سال آینده کشور مدتی پیش در مجلس شورای اسلامی بررسی شد و نمایندگان مجلس در این لایحه، بندی را در ارتباط با عوارض ورود گردشگران خارجی به شهر مشهد قرار دادند. 

اواخر آذرماه نمایندگان مجلس در جریان بررسی موارد ارجاعی از کمیسیون تلفیق، بند الحاقی ۳ تبصره ۱۰ لایحه بودجه را تصویب کردند. در این بند آمده بود:

طبق این مصوبه، وزارت راه و شهرسازی باید به‌نحوی اقدام کند که از هر گردشگر خارجی که از مبادی هوایی وارد مشهد مقدس می‌شود، مبلغ ۲,۵۰۰,۰۰۰ ریال یا معادل ارزی آن، اخذ و صرف خدمت‌رسانی به زائران ثامن‌الحجج (ع) و ارتقای زیرساخت‌های زیارت شود.

بر این اساس شهر مشهد نخستین شهر کشور بود که به‌شکل قانونی و بر اساس مفاد بودجه مجاز به اخذ عوارض از گردشگران خارجی شد. این عوارض البته واکنش‌های زیادی در پی نداشت و همراه لایحه بودجه برای تصویب به شورای نگهبان ارسال شد. سخنگوی شورای نگهبان مدتی بعد از مخالفت شورا با این مصوبه خبر داد و گفت:

 در این بند که مربوط به اخذ عوارض از گردشگران وارد شده به مشهد از طریق هوایی است؛ شورای نگهبان با استناد به بند ۹ ماده سوم قانون اساسی کشور و اینکه اخذ عوارض موجب «تبعیض ناروا در مقاصد گردشگری» خواهد شد، مورد تایید قرار نداد.

یک چرخش همه‌گیر!

مخالفت شورای نگهبان باعث برگشت این بند بودجه به مجلس شورای اسلامی شد. نمایندگان مجلس حالا برای رفع تبعیض ناروا در مقاصد گردشگری، با اضافه کردن چند کلمه به این ماده، بندی غیر شفاف را در بودجه سال آینده کشور گنجانده‌اند.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه روز یکشنبه ۲۳ دی ۱۴۰۳ در جریان رسیدگی گزارش کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۴ درباره بخش اول لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور، جهت رفع ایرادات شورای نگهبان با اصلاح بند الحاقی ۳ تبصره ۱۰ این لایحه به شرح زیر موافقت کردند:

بند الحاقی ۳: وزارت راه و شهرسازی مکلف است از هر گردشگر خارجی که از مبادی هوایی خارج از کشور وارد مشهد مقدس و سایر مقاصد گردشگری می‌شود مبلغ دو میلیون و پانصد هزار (۲,۵۰۰,۰۰۰) ریال (یا معادل ارزی آن) اخذ و به ردیف مربوط واریز کند. منابع درآمدی این بند از محل ردیف مربوط در جدول شماره (۹) صرف خدمت‌رسانی به زائران ثامن‌الحجج (ع) و ارتقای زیرساخت‌های زیارت آن حضرت و سایر مقاصد گردشگری می‌گردد.

مجلسی‌های برای رفع ایرادهای شورای نگهبان پس از نام شهر مشهد، عبارت «سایر مقاصد گردشگری» را نیز به این بند اضافه کردند. هر چند در ادامه توضیحی درباره این سایر مقاصد داده نشده و مشخص نیست که سایر مقاصد در این بند مربوط به مقاصد گردشگری زیارتی کشور است یا برای همه مقاصد گردشگری کشور چنین عوارضی پیش‌بینی شده است.

هیچ‌چیز مشخص نیست

متن بودجه به شکلی نوشته شده است که بر اساس آن، باید از همه گردشگران خارجی که از مبادی هوایی وارد کشور شدند، عوارض اخذ شود. چنین رویه‌ای، اتفاق بزرگی در حوزه گردشگری خواهد بود که در سکوت کامل قانونی شده است. با این وجود، واکنش نشان ندادن وزارت گردشگری نشان می‌دهد که چنین اتفاقی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و هنوز مشخص نیست که اضافه شدن «سایر مقاصد گردشگری» قابل تعمیم به تمامی ورودی‌های هوایی گردشگری کشور است و همه گردشگران ورودی موظف به پرداخت این مبلغ هستند یا رویه‌ دیگری قرار است اجرایی شود.

«مسلم شجاعی»، مدیر دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری درباره این مصوبه به «کجارو» می‌گوید:

در زمینه اخذ این عوارض استعلامی از این معاونت نشده و ما مطلع نیستیم. قانون‌گذار به این جمع‌بندی رسیده که باید عوارضی اخذ و در زیرساخت‌های گردشگری هزینه شود؛ با این موافق هستیم؛ اما باید شفافیت داشته باشد. پیش از این نیز قرار بود ۳۰ درصد از مبلغ عوارض خروج از کشور در زمینه توسعه زیرساخت‌های گردشگری هزینه شود که این تخصیص نیز مشخص نیست در چه مرحله‌ و شرایطی قرار دارد.

مدیر دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری کشور با تاکید بر اینکه نباید منجر به گران شدن بسته‌های سفر به ایران شویم، می‌گوید:

در این ماده به سایر مقاصد گردشگری اشاره شده، باید به‌طور مشخص تصریح شود که کدام مقاصد گردشگری به‌جز مشهد که از آن نام برده شده، مد نظر است. جزییات فرایند اخذ این مالیات که بر عهده وزارتخانه دیگری گذاشته شده نیز باید مشخص شود. 

اخذ عوارض از گردشگران خارجی یکی از راه‌های کسب درآمد کشورها از گردشگران ورودی است. این عوارض به‌شکل مستقیم بیشتر در کشورهای با گردشگری انبوه اخذ می‌شود تا برای حفاظت و توسعه زیرساخت‌ها از این محل درآمدزایی شود. بسیاری از کشورهای در کنار عوارض مختلف، چنین عوارضی را به‌شکل‌ها مختلف از جمله احتساب روی هزینه هتل یا بلیط هواپیما از گردشگران دریافت می‌کنند. با این وجود، همواره کارشناسان بر تاثیرهای منفی اخذ چنین عوارضی از جمله در مقاصدی تاکید دارند که شرایط پایدار در بازار ندارد. 

مطالب مرتبط:

دیدگاه