در جشنواره چند رسانه‌ای میراث چه گذشت؛ شور سینمایی، سکوت میراثی

سومین دوره جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی در قد و قامت متفاوتی مهمان شهر شیراز شده بود. جشنواره چند رسانه‌ای با مجموعه‌ای از برنامه‌ها و رویدادهای فرهنگی و هنری به شهر شیراز رفت تا نام خود را در تقویم رویدادهای فرهنگی و هنری کشور بیش از پیش برجسته کند و مسیر تازه‌اش را با قدرت بیشتری ادامه دهد.

«علیرضا تابش»، دبیر جشنواره چند رسانه‌ای میراث فرهنگی، سابقه سینمایی پررنگ و ارتباط خوبی با بدنه سینما دارد و شاید همین ارتباط باعث شده بود که جشنواره امسال برای برجسته شدن بیش از پیش رنگ و بوی سینمایی بگیرد. از ترکیب هیئت داوران تا مدعوین به جشنواره و ده‌ها گرامیداشت برای نام‌های سینمایی نشان داد که دوز سینمایی سومین دوره بیشتر شده؛ این در حالی است که سومین دوره جشنواره میزبان پیشکسوتان و بزرگان حوزه میراث فرهنگی نیز بود؛ بزرگانی که در کمتر رویدادهای این جشنواره یادی از آن‌ها شد. هرچند حضور شخصیت‌های مطرح و تراز اول سینما و تلویزیون تاثیر مثبت در برجسته شدن نام این جشنواره، بالا رفتن اعتبار جایزه آن و در نهایت جلب توجه فعالان حوزه‌های مختلف برای ساخت و ارسال آثار به دوره‌های بعدی این جشنواره دارد، نباید از نظر پنهان بماند که بسیاری از پیشکسوتان و فعالان حوزه میراث فرهنگی نیز باید جایگاه ویژه‌تری در رویدادهای جشنواره داشته باشند. افرادی که زندگی و فعالیت‌های آن‌ها می‌تواند سوژه تولیدات چندرسانه‌ای میراث فرهنگی باشد و جشنواره فرصت مناسبی برای پاسداشت زحمات آن‌ها و معرفی گسترده‌تر آن‌ها به مخاطبان بود؛ فرصتی که تا حد زیادی در سومین دوره جشنواره از دست رفت.

شیراز اما چهار روز پر تب و تاب میراثی را پشت سر گذاشت. رویدادهای مختلف سومین جشنواره چند رسانه‌ای میراث به سطح شهر رفته بود و چندین نمایشگاه و افتتاحیه نیز هم‌زمان با این جشنواره در استان فارس آغاز شد.

عیلامی‌ها به تخت جمشید رفتند

موزه تخت جمشید هم‌زمان با برگزاری سومین جشنواره چند رسانه‌ای میراث فرهنگی، میزبان یک نمایشگاه متفاوت شد. این بار بخشی از آثار سرشناس تمدن عیلام به قلب تاریخ هخامنشی آورده شده بود تا پیوستگی تاریخی و اهمیت عیلامی‌ها به‌ویژه در دشت فارس بازنمایی شود. «عیلام، سپیده‌دم تمدن ایران» با ۴۰ اثر عیلامی از گنجینه موزه ملی ایران برپا شده است. این آثار از محوطه‌های شناخته شده عیلامی مانند شوش، چغازنبیل، ارجان، جبیجی، ملیان فارس و دیگر محوطه‌ها هستند. برگزاری این نمایشگاه در تخت جمشید به هدف معرفی عیلامی‌ها به‌عنوان تمدنی متقدم‌تر از هخامنشیان بوده؛ تمدنی که هخامنشیان خود را وراث آن می‌دانستند. این نمایشگاه به‌مدت یک ماه در موزه تخت جمشید برپا خواهد بود.

افتتاح بازار هنر شیراز در سنگ سیاه

محله تاریخی سنگ‌سیاه شیراز نیز هم‌زمان با برگزاری جشنواره چندرسانه‌ای میراث فرهنگی شاهد یک افتتاحیه بود. بازار هنر شیرازی در قلب این محله به‌طور رسمی افتتاح شد؛ بازاری که قرار است محلی برای فروش صنایع دستی و محصولات هنری باشد. این بازار با حضور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افتتاح شد. در این بازار غرفه‌هایی از صنایع دستی شهرهای کاشان، دزفول، اصفهان، میبد، لالجین، مشهد و غیره برپا بود. بازار هنر شیراز هنوز ساکنان ثابت و مشخصی ندارد و پس از این نیاز به برنامه‌ریزی جدی برای تبدیل شدن به یک پاتوق هنری دارد؛ در غیر این صورت این بازار نیز مانند بسیاری از بازارهای صنایع دستی مشابه در شهرهای مختلف کم‌فروغ خواهد ماند.

جلوه‌های هنر ایران در موزه شاه‌چراغ

موزه شاهچراغ نیز هم‌زمان با جشنواره میزبان آثاری از گنجینه موزه ملی ایران شد. نمایشگاه «جلوه‌های هنر اسلامی به روایت آثار موزه ملی ایران» در موزه شاهچراغ با ۷۰ اثر از صدر اسلام تا دوره قاجار برپا شده است. آثار این نمایشگاه از محوطه‌های باستان‌شناسی مثل تخت سلیمان و گرگان و نیشابور و محوطه‌های دیگر مثل مجموعه شیخ صفی‌الدین و مجموعه‌های دیگر انتخاب شده است. این آثار شامل سفال، فلز، شیشه، پارچه، فرش و غیره است و تلاش شده شاهکارهای هنری دوره اسلامی از صدر اسلام تا قاجار به نمایش درآید. این نمایشگاه از ۱۷ آبان افتتاح شده و به‌مدت یک ماه در موزه شاهچراغ برقرار است. همچنین نمایشگاه عکس‌هایی از میراث دوران اسلامی از آثار هربرت کریم مسیح نیز در کنار این نمایشگاه برپا شده است.

شهر شعر، تاریخ و میراث

شیراز در روزهای برگزاری جشنواره شاهد رویدادهای مختلف شهری نیز بود. حافظیه و سعدیه میزبان برنامه‌های مختلف از اجرای موسیقی تا شعرخوانی بودند. نمایش‌های بخش «تئاتر عمارت» به خیابان‌های شیراز رفت تا مهمان مردم باشد و بخش‌هایی از تولیدات حاضر در جشنواره، در حضور مردم اجرا شود. همچنین روایت قصه کریم‌خان زند نیز در کنار ارگ کریمخانی شهر شیراز برگزار و مورد استقبال مردم و گردشگران قرار گرفت. در حاشیه این جشنواره بزرگداشتی برای ایرج راد، هادی مرزبان و همچنین نکوداشت یاد آتیلا پسیانی برگزار شد. مستند سنگ‌ها و آجرها که تولید مشترک ایران و ایتالیا بوده است، در این جشنواره اکران شد و همچنین مستند‌های بین‌الملل بخش غیر رقابتی جشنواره نیز اکران شدند. چندین کارگاه آموشی از جمله کارگاه‌های آموزشی میراث برای کودکان که به بخش میراث‌بانان این دوره جشنواره مرتبط بود، در شهر شیراز برگزار شدند. همچنین پنل‌های تخصصی در زمینه برنامه‌سازی در حوزه‌های مرتبط با میراث فرهنگی از بخش‌های دیگر سومین جشنواره چندرسانه‌ای میراث فرهنگی بود.

تندیس‌های جشنواره به خانه رفتند

برگزیدگان سومین دوره جشنواره امسال در سه برنامه مختلف معرفی شدند. بخشی از برگزیدگان در مراسم افتتاحیه، بخشی از مراسمی جداگانه سعدیه و بخش دیگر در مراسم اختتامیه معرفی شدند و جوایز خود را دریافت کردند. مراسم اختتامیه جشنواره با حضور صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، برگزار شد. 

صالحی امیری در این مراسم گفت:

ما دچار یک شکاف هویتی شده‌ایم؛ چراکه نتوانستیم آن‌گونه که لازم و شایسته این نسل بوده است، هویت ایرانی را به مردم‌ معرفی کنیم. یکی از اهداف این جشنواره بازشناسی هویت است. این جشنواره نشان می‌دهد که مردمان این سرزمین فرهیخته هستند و نسل جوان به فرهنگ و هنر علاقه‌مند هستند. این جوانان، ادیبان و بزرگان کشور سرمایه‌های ملی ما هستند و نباید ناشناخته بمانند.

وزیر میراث فرهنگی همچنین در این مراسم وعده آماده‌سازی ارگ کریمخان شیراز برای ثبت جهانی را داد و اظهار داشت:

ارگ شیراز با توسعه جدیدی که پیدا می‌کند، به‌سمت ثبت جهانی حرکت می‌کند.‌ با ثبت جهانی ارگ‌ و ایجاد میدان بزرگی که به مراتب زیباتر از نقش جهان خواهد شد، شیرازی‌ها شعف و غرور بیشتری پیدا خواهند کرد.

همچنین ینگ اسرانگ، سفیر یونسکو در تهران، نیز مهمان این جشنواره بود. اسرانگ در پیامی که برای این جشنواره در تخت جمشید ضبط کرده بود، گفت:

این جشنواره‌ها واقعا فرصتی برای انتقال اهمیت میراث فرهنگی حفظ آن و انتقال دانش صنایع دستی به نسل‌های آینده است و بنابراین یونسکو از این ابتکار حمایت می‌کند و تاکید می‌شود که سال به سال این جشنواره بیشتر و بیشتر برای انتقال پیام مهم حفظ میراث اهمیت پیدا می‌کند. رسانه برای انتقال اهمیت چنین پیامی به نسل جوان بسیار مهم است؛ بنابراین من واقعا امیدوارم که سومین دوره با موفقیت برگزار شود و این موفقیت باعث ایجاد مشارکت بیشتر و بیشتر در این جشنواره‌ها شود.

همچنین در اختتامیه این جشنواره تندیس جشنواره توسط مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس به مدیرکل میراث فرهنگی استان خوزستان تحویل داده شد تا استان خوزستان میزبان برگزاری چهارمین دوره جشنواره چند رسانه‌ای میراث فرهنگی باشد.