تیغ دو لبه دو نرخی شدن هتل‌ها: تامین نقدینگی یا ضربه به گردشگری داخلی

موضوع دلاری شدن نرخ هتل‌های ایران برای گردشگران خارجی در روزهای اخیر به سرتیتر رسانه‌های کشور تبدیل شده است.

برخی از کارشناسان و تورگردانان، دو نرخی شدن هتل‌ها را تبعیض‌آمیز می‌دانند و معتقدند تفاوت در هزینه دریافتی ممکن است باعث رنجش گردشگران خارجی شود. از سوی دیگر هتلداران می‌گویند نوسانات نرخ ارز، مبالغ دریافتی از گردشگران خارجی را خنده‌‌دار کرده است.

هتلداران خواهان ایجاد تناسب بین نرخ هتل‌های ایران با هتل‌های بین‌المللی هستند. در واقع به عقیده هتلداران، دو نرخی شدن قیمت هتل‌ها می‌تواند باعث شود در کنار ارائه هتل‌ها با قیمت ریالی و ارزان‌تر به مردم داخل کشور، از گردشگران خارجی مطابق استانداردهای جهانی درآمد داشته باشند.

نظرات منتقدان دو نرخی شدن هتل‌ها

منتقدان دو نرخی شدن یا دلاری شدن نرخ هتل‌ها، بر این باورند که دریافت نرخ دلاری از گردشگران خارجی هتل‌ها، بیش از هر چیزی به اعتماد گردشگران ورودی آسیب خواهد زد.

در این رویکرد، گردشگران خارجی متوجه تبعیض در نرخ‌گذاری خواهند شد و همین امر باعث ایجاد جریان منفی علیه گردشگری ایران می‌شود. در نتیجه، همان تعداد گردشگران ورودی اندکی که وارد کشور می‌شوند نیز از سفر به ایران روی می‌گردانند.

ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران، دراین‌باره می‌گوید:

تصور کنید الان نرخ هتل‌ها دلاری شود؛ چه تضمینی وجود دارد که دیگر بخش‌های زنجیره تامین گردشگری و دیگر خدمات‌دهندگان اعم از حمل‌ونقل، رستوران و غیره، درخواست دلاری شدن نرخ برای خارجی‌ها را نداشته باشند؟ به این ترتیب، آیا فکر می‌کنید می‌توان شرایط را مدیریت کرد؟

از سوی دیگر، منتقدان دو نرخی شدن هتل‌ها بر این نظرند که ارزان بودن خدمات گردشگری در ایران، شاید تنها مزیت رقابتی کشور در حوزه سفر باشد. با اعلام نرخ دلاری برای هتل‌ها و افزایش هزینه برای خارجی‌ها، همین مزیت رقابتی نیز از دست می‌رود و باز هم از تعداد گردشگران ورودی به ایران کاسته خواهد شد.

برخی از منتقدان نیز این موضوع را پیش می‌کشند که دلاری شدن هتل‌ها می‌تواند از شان و جایگاه پول ملی ‌بکاهد.

پاسخ‌های جامعه هتلداران به نقدها

برای بررسی بیشتر دیدگاه‌ها و پاسخ‌های هتلداران به نقدهای مطرح‌شده به سراغ یکی از اعضای جامعه هتلداران ایران رفتیم و از او پرسیدیم آیا استفاده از ارز کشورهای دیگر به‌نوعی باعث کاهش شان و جایگاه پول ملی نمی‌شود؟

این عضو جامعه هتلداران (که خواست نامی از او در گزارش برده نشود) در پاسخ به این پرسش به خبرنگار کجارو گفت:

توجه داشته باشید که این شکل و قیافه پول نیست که مهم است؛ بلکه ارزش ریالی پولی که دریافت می‌شود، واجد ارزش است. در صورتی که امکان تبدیل پول در هتل‌ها فراهم شود، نتیجه این است که کشور به بازار جهانی می‌پیوندد.

وی ادامه داد:

 گردشگری که به آلمان، ایتالیا یا ترکیه سفر می‌کند تمام هزینه‌های خود را بر حسب دلار به‌عنوان معیار جهانی می‌سنجد؛ بنابراین واحد پول کشوری که گردشگر به آن سفر می‌کند اهمیتی ندارد. گردشگرانی که به ژاپن سفر می‌کنند نیز این‌طور محاسبه می‌کنند که هزینه اقامت در هتلی در توکیو چند دلار برایشان تمام می‌شود و به‌دنبال آن نیستند که بدانند هزینه رزرو هتل چند «ین» شده است؛ بنابراین آنچه که در جهان متداول است آن است که قیمت هتل‌های عراق یا ایران چند دلار است و معیار گردشگران هم سنجش بر مبنای نرخ دلار است.

یکی دیگر از نقدهایی که در خصوص دلاری شدن نرخ هتل‌ها مطرح می‌شود، تبعیض‌آمیز بودن این اقدام از نگاه گردشگران ورودی به ایران است؛ یعنی ممکن است گردشگر خارجی احساس ناخوشایندی به این موضوع پیدا کند که نرخ هتل برای او بیشتر از نرخ همان هتل برای یک ایرانی است.

عضو جامعه هتلداران ایران در پاسخ به این نقد گفت:

این‌طور در نظر بگیرید که صاحبان هتل‌ها می‌خواهند اتاق‌هایشان را به مردم کشورشان با یارانه‌ ارائه کنند. آیا این بد است که هتل‌ها تخفیفی برای هموطن خود قائل شوند؟ حاکمیت ایران مسئول مردم خودش است و مسئولیتی در قبال سایر مردم جهان ندارد. نرخ دریافتی هتل‌ها از گردشگران خارجی نیز مطابق با استانداردهای بین‌المللی تعریف خواهد شد. به نظرم کشور نباید نگران این باشد که گردشگر خارجی پول «به‌اندازه» به هتلدار ایرانی پرداخت کند؛ یعنی می‌گویید باید گردشگر خارجی پ‍ول کم بدهد که راضی باشیم؟

منبع عکس: اقتصاد آنلاین؛ عکاس: ناشناس

خطر ایجاد دافعه گردشگری

در خصوص دو نرخی شدن هتل‌ها می‌توان به تجارب موجود در موز‌ه‌های کشور نیز نظر داشت. در موزه‌های کشور، دو نرخی بودن موزه برای گردشگر داخلی و خارجی نارضایتی‌هایی را برای گردشگران خارجی به وجود آورده است و برخی آن را در حکم نوعی دافعه ارزیابی می‌کنند.

عضو جامعه هتلداران ایران در پاسخ به این پ‍رسش که آیا ممکن نیست شرایط مشابهی در صورت دو نرخی شدن هتل‌ها ایجاد شود، به خبرنگار کجارو گفت:

توجه داشته باشید که یک سری مشکلات در اثر نوسانات نرخ ارز در ایران به وجود آمده است. بله، درست می‌گویید؛ ممکن است تفاوت نرخ برای گردشگر خارجی سوال به‌وجد بیاورد؛ اما پاسخی آن‌ها این است که آيا شما به‌عنوان یک گردشگر به نسبت خدماتی که دریافت کرده‌اید، پول زیادی داده‌اید؟

وی افزود:

 گردشگر خارجی که نباید از پایین آمدن ارزش ریال سوءاستفاده کند و خدمات مثلا هزار دلاری کشور عراق را در ایران با صد دلار دریافت کند. به نظرم در خصوص این موضوع باید از این زاویه نگاه کرد که گردشگر خارجی چه میزان خدمات می‌گیرد و در مقابل چه میزان پرداخت می‌کند. در واقع این مسئله، که مشکلات داخلی در خصوص نرخ ارز در کشور وجود دارد، نباید به محلی برای سوءاستفاده گردشگران خارجی تبدیل شود.

این فعال صنعت هتلداری ادامه داد:

با این وجود، جامعه هتلداران اگر انعطافی نشان می‌دهد به خاطر همکارانی است که در حوزه آژانس‌ها و تورگردانان فعال هستند. بر اساس توافقی که میان جامعه هتلداران و جامعه تورگردانان صورت گرفت قرار شد هزینه اقامت تورهایی که از طریق رسمی و از طریق آژانس‌های داخلی و تورگردانان داخلی وارد ایران می‌شود، در هتل‌ها به‌صورت ریالی محاسبه شود؛ اما اگر فرد به‌صورت شخصی به ایران سفر کند هزینه اقامت هتل، دلاری محاسبه شود؛ البته تمام این‌ها در صورت تایید نهایی و تصویب دونرخی شدن هتل‌ها است.

وی خاطر نشان کرد:

اگر قرار است به سوالات و نقدهای مخاطبان نور تابانده شود به نظرم باید بر منافع دلاری شدن هتل‌ها برای مردم خودمان هم تاکید شود. هتل‌ها در صورت دلاری شدن خدماتشان برای گردشگران خارجی، بی‌شک امکان ارائه تخفیف به مردم داخل کشور را خواهند داشت. همچنین کشور و حاکمیت نیز مسئول مردم و اقتصاد خودش است و طبیعتا این به نفع دولت است که ارز بیشتری وارد کشور شود.

این فعال صنعت هتلداری در خصوص چگونگی فرایند دریافت نرخ دلاری از گردشگران خارجی در صورت تصویب طرح دلاری شدن هتل‌ها به خبرنگار کجارو گفت:

هنوز مشخص نیست که مکانیزم دریافت هزینه‌ دلاری هتل از گردشگران خارجی به چه صورت باشد؛ اما ایدئال آن است که این امکان به هتل‌ها داده شود که عملیات تبدیل پول را خودشان انجام دهند و هتل‌ها نیز این آمادگی را دارند. افزون بر این، هتل‌ها آمادگی بسیاری از اقدامات دیگر را نیز دارند؛ اما متاسفانه بوروکراسی‌های اداری و دغدغه‌های دیگری که وجود دارد مانع این امر شده است.

با توجه به نظرات و دیدگاه‌های مختلف و متفاوت در خصوص تبعات مثبت و منفی دو نرخی شدن هتل‌ها، به نظر می‌رسد مسئولان معاونت گردشگری باید با برگزاری نشستی با حضور فعالان بخش خصوصی هتلداری و تورگردانان، تمام جنبه‌های موضوع را بسنجند و با در نظر گرفتن همه جوانب تصمیمی شایسته اتخاذ کنند.

نظر شما در خصوص دو نرخی شدن هتل‌های کشور چیست؟ آیا دریافت نرخ دلاری از گردشگران خارجی را مثبت ارزیابی می‌کنید؟