راز مرگ و زندگی در بام دنیا؛ نخستین فاتحان اورست چگونه زنده ماندند
۷۲ سال پیش، دو مرد با عبور از «منطقه مرگ» و صخرهای عمودی، غیرممکن را ممکن کردند و برای اولین بار بر بام جهان ایستادند. این داستان فتح اورست است.
«ادموند هیلاری» (Edmund Hillary) و «تنزینگ نورگای» (Tenzing Norgay) برای رسیدن به قله اورست، ناچار به صعود از صخرههای عمودی و مبارزه با یخهای لغزنده در خطرناکترین بخش کوهستان بودند. اکنون با گذشت بیش از هفت دهه از آن روز تاریخی، جزئیات تازهای از چگونگی بقای آنها در شرایط مرگبار ارتفاعات هیمالیا مورد توجه قرار گرفته است. (BBC)
هیلاری، کوهنورد نیوزیلندی، و تنزینگ، شرپای نپالی، در تاریخ ۹ مه ۱۹۵۳ (هشت خرداد ۱۳۳۲) موفق شدند بر فراز بلندترین نقطه زمین بایستند. شرپا به کسی گفته میشود که راهنما، حامل بار و متخصص در ارتفاعات در کوهنوردی است. هیلاری بعدها در توصیف آن لحظه گفت:
نخستین احساسم قطعا آسودگی بود؛ آسودگی از اینکه بالاخره قله را پیدا کردیم و آنجا بودیم.
جدال با منطقه مرگ
اصطلاح «منطقه مرگ» را نخستینبار پزشکی سوئیسی، برای ارتفاعات بالاتر از ۸٬۰۰۰ متر به کار برد. در این ارتفاع، جو رقیق باعث میشود سلولهای بدن شروع به مردن کنند. بیشتر مرگومیرهای اورست در همین ناحیه رخ میدهد، جایی که بدن انسان برای بقا در آن تکامل نیافته است.
کمبود اکسیژن در این ارتفاع باعث عارضهای به نام هیپوکسی (Hypoxia) میشود؛ وضعیتی که در آن اندامهای حیاتی اکسیژن کافی دریافت نمیکنند. این شرایط میتواند به تورم مغز، سردرد شدید، هذیانگویی و ناتوانی در تصمیمگیری منجر شود. هیلاری و تیم همراهش برای مقابله با این وضعیت، ماهها به همهوایی (Acclimatization) پرداختند تا بدنشان گلبول قرمز بیشتری تولید کند.
عبور از مانع نهایی
چالش بزرگ نهایی، دیوارهای سنگی و عمودی به ارتفاع حدود ۱۲ متر بود که بعدها به افتخار کوهنورد نیوزیلندی، «قدمگاه هیلاری» (Hillary Step) نام گرفت. این صخره صاف که در زلزله سال ۲۰۱۵ نپال ویران شد، در آن زمان غیرقابلعبور به نظر میرسید.
هیلاری با حمایت طناب تنزینگ، خود را در شکافی باریک میان صخره و یخ فشرده کرد و با زحمت فراوان بالا رفت. پس از او، تنزینگ نیز مسیر را طی کرد. آنها فقط ۱۵ دقیقه فرصت داشتند تا بر فراز قلهی ۸٬۸۴۹ متری بمانند؛ زیرا ذخیره اکسیژنشان رو به اتمام بود.
میراثی که زیر یخها ماند
در آن لحظات کوتاه، هیلاری عکسی از تنزینگ گرفت که پرچمهای بریتانیا، هند، نپال و سازمان ملل را بر تبر یخ خود آویخته بود. تنزینگ نیز بهعنوان یک بودایی معتقد، مقداری شکلات و بیسکوییت را بهعنوان پیشکش در برف چال کرد. آنها همچنین به دنبال نشانهای از «جورج مالوری» (George Mallory) و «اندرو اروین» (Andrew Irvine) گشتند که سال ۱۹۲۴ در کوه ناپدید شده بودند؛ اما چیزی نیافتند. بدن مالوری در سال ۱۹۹۹ و بقایای اروین در سال ۲۰۲۴ با ذوبشدن یخها پیدا شد.
امروزه با وجود تجهیزات پیشرفته، صعود به اورست همچنان پرخطر است. سالانه حدود ۸۰۰ نفر برای رسیدن به قله تلاش میکنند و گرمایش زمین باعث شده است که اجساد قدیمی کوهنوردان از دل یخچالها بیرون بیایند. دولت نپال در سالهای اخیر کمپینهایی را برای پاکسازی کوهستان و انتقال اجساد از منطقه مرگ آغاز کرده است.
به نظر شما آیا تجاریشدن صعود به اورست و افزایش تعداد کوهنوردان، ارزش و قداست این کوهستان را از بین برده است؟ نظرتان را با ما و مخاطبان دیگر کجارو در میان بگذارید.
منبع عکس کاور: bbc.com، عکاس: نامشخص
