آیین بیل گردانی، جشن شکرانه آب و طبیعت
جشن بیل‌گردانی در منطقه نیم‌ور محلات از جشن‌های باستانی و پهلوانی است که ارتباط تنگاتنگی با کشاورزی و زمان آبیاری مزارع این منطقه حاصلخیز دارد و نشانه‌ای از مهار طبیعت توسط انسان است. قدمت شهر نیم‌ور به دوران ساسانیان و اشكانیان باز می‌گردد. این شهر با داشتن سابقه تاریخی زیاد دارای آداب و رسوم جالب و دیدنی است كه در طول سال برگزار می‌شود؛ از جمله آن‌ها آداب و رسوم لایروبی رود قمرود و مراسم بیل‌گردانی است. با کجارو همراه باشید.
زمان جشن بیل گردانی در آغاز فصل زراعت بهاره بوده و گروهی از مردان کشاورز برای لایروبی شاجوب یا نهر بزرگ نیم‌ور از محل سر انحرافی باستانی نیم‌ور از رودخانه انارآباد (قمرود) اقدام می‌کنند. این عملیات لایروبی تا یک ماه به طول می‌انجامد و هنگامی که آب نهر به نخستین انشعاب خود می‌رسد که در زبان محلی وارگو نامیده می‌شود، مردم منطقه جشنی سنتی برگزار می‌کنند که یادگار سنت‌های پهلوانی است. این مراسم که بیل‌گردانی نام دارد، در میدان اصلی نیم‌ور انجام می‌شود و در سال ۱۳۸۹ به‌عنوان میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
مقاله‌های مرتبط:
- ازمعابد آناهیتا تا سقاخانه‌های ایران
- بهمنگان، روز حمایت از حیوانات در آیین و فرهنگ ایران
- سور سیر، جشنی بجا مانده از ایران باستان
این آیین که نزدیک به ۲۰۰۰ سال قدمت دارد،نمادی برای تشکر از آناهیتا الهه آب بوده که از زمان زرتشتیان باقی مانده است. این آیین هم ریشه در فرهنگ آب و آبیاری دارد و هم در قدیم نمادی برای نشان‌دادن زور و پهلوانی به دشمنان بوده است. مردم نیم‌ور عقیده دارند این بازی آیینی به برکت و زیادی آب کمک می‌کند.
عکاس :امیر حسام نژاد
در میان کشاورزان این منطقه از زمان قدیم رسم بوده که هر سال در مواقعی که گل و لای مسیر جویهای آب را از شعبه‌های رودخانه قمرود مسدود می‌کرده یا در ماه اسفند اوایل فصل بهار که رشد گیاهان و علفهای هرز باعث سختی آبرسانی به مزارع این شهر می‌شده، با اعلام بزرگان شهر، مردم در مسجد جامع جمع شده و با کمک یکدیگر به پاکسازی حریم جوی می‌پردازند. این رسم قدیمی هنوز هم در این شهر اجرا می‌شود.
عکاس:امیر حسام نژاد
بعد از اتمام لایروبی که چندین روز طول می‌کشید، اهالی به جشن و سرور می‌پرداختند و آیین بیل‌گردانی را برپا می‌کردند. قبل از شروع مراسم بیل گردانی، لایروبان همراه با بیل‌های خود تا محل برگزاری جشن که روی سکویی مخصوصی در مرکز نیم‌ور است، اقدام به رژه رفتن می‌کنند.
در آیین بیل‌گردانی، در یک طرف ۴ بیل و در طرف دیگر ۳ بیل را به هم گره می‌زدند. چرخاندن بیل‌ها به دور سرچنان است که بیل‌های دست راست را به چپ می‌چرخانند از آغاز تا پایان بیل‌گردانی پای راست را جلو می‌گذارند و باید تعادل بیل و خودشان را حفظ کنند. تماشاچیان نیز به تشویق می‌پردازند. اما اگر کسی تعادلش را از دست بدهد یا بیل‌ها به هم برخورد کند مورد تمسخر حاضران قرار می‌گیرد و همه او را به رسم قدیمی هو می‌کنند.
عکاس :آرش صحرانورد
آیین باستانی بیل‌گردانی در نیم‌ور
جشن شکرانه آب و باروری طبیعت یا آیین بیل‌گردانی که دو هزار سال سابقه دارد، عصر جمعه بیست‌وهفتم فروردین با حضور مسئولان محلی در شهر تاریخی نیم‌ور از توابع شهرستان محلات استان مرکزی برگزار شد. مردم شهر تاریخی نیم‌ور برای حفظ این رسم معنوی هر سال در مواقعی که مسیر جویهای آب با گل و لای یا رشد گیاهان و علفهای هرز در ماه اسفند و اوایل فصل بهار مسدود می‌شده و آبرسانی به مزارع این شهر به کندی انجام می‌گرفته، با اعلام بزرگان شهر، با مشارکت و یاری یکدیگر به پاکسازی حریم جوی می‌پردازند. پس از لایروبی جویهای آب، بیل‌گردانان شامل ورزشکاران منطقه به نوبت، هفت بیل مخصوص را که به تعبیری برای اسپار باغ‌های انگور به کار می‌رفته است در دو دسته چهار و سه تایی به یکدیگر بسته و با مهارت و قدرت در دو جهت مخالف به‌صورت ضربدری بالای سر می‌چرخانند. ورزشکاران یا بیل‌گردانان باید دو دسته بیل به وزن۳۲ کیلوگرم را بین پنج تا ۳۰ بار بالای سر خود می‌چرخانند و در این هنگام با دعا و نیت به حرکت در آمدن هفت آسمان و نزول رحمت الهی قدرتمندی خود را برای مردم این منطقه به نمایش می‌گذارند.
دیدگاه