موزه موسیقی راک اند روح ممفیس؛ دریچه‌ای به یک انقلاب فرهنگی

نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۹/۱۸ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۲/۱۸ توسط پوریا محمدی پیوند به‌روزرسانی شده است.

موزه «موسیقی راک اند روح ممفیس» که در ایالت تنسی آمریکا قرار دارد، توسط موسسه «اسمیتسونیان» افتتاح شده است و داستان موسیقیدانان پیشتازی را بازگو می‌کند که با موسیقی، نه‌تنها بر موانع نژادی، اجتماعی و اقتصادی غلبه کرده‌اند، بلکه تمام دنیا را نیز تحت‌تاثیر قرار داده‌اند.

این موزه که در مجتمع ورزشی و تفریحی FedExForum در کنار بزرگراه ۶۱ واقع شده است، داستان جامعی از روند موسیقی در ممفیس را به نمایش می‌گذارد. در این نمایشگاه، بازدیدکنندگان با موسیقی محلی برده‌های آفریقایی (و بعدها آفریقایی - آمریکایی) که هنگام کار روی زمین در دهه ۱۹۳۰ می‌خواندند، آشنا می‌شوند و کمپانی‌های ضبط موسیقی مانند Sun, Staxs, Hi Records را خواهند شناخت. در موزه موسیقی راک اند روح ممفیس، یک راهنمای تور در شکل فایل دیجیتالی صدا، با بیش از ۳۰۰ دقیقه اطلاعات، به‌صورت هدفون، هر بازدیدکننده را به‌صورت مجزا همراهی خواهد کرد. این موزه دارای ۷ گالری به‌همراه سه برنامه ویژه صوتی، بیش از ۳۰ ساز، ۴۰ لباس اجرا و دیگر گنجینه‌های موسیقی، است.

موزه موسیقی راک اند روح ممفیس که در ۲۹ آوریل سال ۲۰۰۰ افتتاح شده، هر ساله پذیرای بیش از یک میلیون بازدیدکننده از سراسر جهان است. در میان این بازدیدکنندگان، هزاران دانش‌آموزی که در برنامه‌های آموزشی موسیقی مدرسه خود شرکت می‌کنند، ‌از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. زیرا این بازدیدکنندگان نوجوان، مشتاق هستند تا بدانند چگونه تغییرات اجتماعی منجر به تاثیرگذاری روی ملت و در نهایت پیشرفت موسیقی راک اند رول شد.

این موزه که در ابتدا به‌صورت یک نمایشگاه برگزار شده، بازگوکننده داستان نوعی از موسیقی‌ بود که بر فرهنگ و سبک زندگی جهان، از نیمه قرن ۲۰ تاکنون تاثیر گذاشته بود. موسیقی راک نه‌تنها تغییرات اجتماعی و فرهنگی را به‌همراه آورده بود، بلکه نحوه راه رفتن، صحبت کردن، لباس پوشیدن و حتی آرایش موی تمام جهان را نیز متحول کرد. در اوت سال ۲۰۰۴، موزه موسیقی راک اند روح ممفیس به‌عنوان یکی از مهم‌ترین موزه‌های دائمی این شهر به ثبت رسید.

در جوامع روستایی دلتای می‌سی‌سی‌پی، زندگی روزانه ترکیبی از کار سخت، استثمار اقتصادی، تبعیض نژادی، اعتقادات عمیق مذهبی و موسیقی بود. موسیقی نه‌تنها باعث تنظیم ریتم کار روزانه می‌شد، بلکه با ایجاد آرامش، به تداوم رویاها و امید افراد کمک می‌کرد؛ اما مدتی بعد، مکانیزاسیون، مواد شیمیایی کشاورزی و سیاست‌های دولت، چرخه قدیمی شخم، کاشت و برداشت را تخریب کرد و افراد بسیاری بیکار شدند. آنچه ناگفته ماند، این بود که این پناهنگان روستایی که خانه‌ای در ممفیس پیدا کرده بودند، بذرهای انقلابی فرهنگی و اجتماعی را کاشتند، که در اواسط قرن بیست با انقلابی در صنعت موسیقی به نتیجه رسید. گالری فرهنگ روستایی در موزه موسیقی راک اند روح ممفیس، المان‌های نوعی از موسیقی را معرفی می‌کند که سال‌ها پیش از شروع کار استودیو‌ها، ایجاد شده بود.

موسیقی‌های بلوز، کانتری و گاسپل (موسیقی مذهبی - مسیحی که در دلتا گسترش یافت) طیف منحصر به فردی از سبک‌های موسیقی را به‌همراه آورد که مجموع آن‌ها به‌طرز غیر منتظره‌ای، یک انقلاب را شکل داد. موسیقی‌های مذکور نه‌تنها تاریخ و فرهنگ این منطقه را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کرد، بلکه این امکان را فراهم می‌آورد تا افراد بسیاری بتوانند موسیقی خودشان را بسازند، تکنیک‌ها، متن‌ها، و ملودی‌ها را تغییر داده و در بین نژادها و طبقات مختلف محبوبیت پیدا کنند. در این دوره، موسیقی‌های ضبط شده نیز نقش مهمی را ایفا می‌کردند.

در دهه ۱۹۵۰، سیاه‌پوستان شهر ممفیس از خدمات پزشکی، بانکداری و بازرگانی برخوردار بودند و این مسیری بود که شب‌ها، موسیقی آنان نیز طی می‌کرد. بدین ترتیب، موسیقی ممفیس، مرز نژادی را رد کرده بود و در حالی که شهر ممفیس از نظر اجتماعی دچار تبعیض بود، امواج رادیویی، ضبط موسیقی و اجرای زنده، مردم سیاه‌پوست و سفیدپوست را با یکدیگر همسو می‌کرد.

نوازندگان و خوانندگان جوانی که از موهبت پول و نفوذ برخوردار نبودند، شانس خود را در کمپانی‌های ضبط کوچکی مانند سان ریکوردز امتحان می‌کردند. در حالی که در سال ۱۹۵۴، الویس پریسلی در حال ضبط آثار خود بود، در سال ۱۹۵۵، سبک راک اند رول در سطح ملی کاملا به شهرت رسیده بود. راک اند رول، به ستایش جوانی، سرخوشی و لذت می‌پرداخت و جوانان این دوره، این فرهنگ را از آن خود دانسته و این انرژی را در نحوه لباس پوشیدن و حرف زدن خود بروز می‌دادند.

برندهایی مانند استکس، های و ستلایت، نوازندگان خود را از جوامع سیاه‌پوست انتخاب می‌کردند. به این ترتیب، موسیقی ممفیس محصول همکاری و گاهی تنش بین هنرمندان سیاه و سفید بود. موسیقی روح، هویت فرهنگی آفریقایی - آمریکایی را تثبیت کرده و به درخواست برای تغییرات سیاسی انجامید. در حالی که نوجوانان سفیدپوست خود را از طریق سخنرانی و لباس و راک اند رول بیان می‌کردند، موسیقی روح بخشی از یک هویت بزرگ‌تر برای جوامع آفریقایی - آمریکایی‌ها بود. موسیقی روح به همین ترتیب، از یک سرگرمی محبوب به‌وسیله‌ای برای بیان فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی تبدیل شد.

در ممفیس نیز مانند دیگر شهرها، دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، سال‌های تغییرات آشفته بود. ایده‌ها و موسیقی‌هایی که انقلاب را رقم زده بودند، اکنون پایه تمام نهادها بودند. به همان اندازه که شخصی مانند مارتین لوتر کینگ جونیور، ملت را در راه انقلاب حقوق مدنی رهبری کرد، این موسیقی که از دل خیابان‌ها و استودیوهای ممفیس برخاسته بود، انقلابی فرهنگی، اجتماعی و مدنی را به خود اختصاص داد.

دستاورد بسیاری از نوازندگان، تهیه‌کنندگان و پیشگامان موسیقی ممفیس، این شهر را در تاریخ موسیقی قرار داده است. مشارکت آن‌ها و یکپارچگی موسیقی، بسیاری از موسیقیدانان امروز را تحت‌تاثیر قرار داده، و علاوه بر آن، تولد بسیاری از سبک‌های موسیقی و کم‌رنگ شدن تبعیض نژادی نیز از دیگر دستاورهای این نوع موسیقی بوده است. این گالری در موزه موسیقی راک اند روح ممفیس، به تقدیر از کسانی می‌پردازد که به‌تنهایی، یک جهان را حیرت‌زده کرده و تحت‌تاثیر قرار داده‌اند.

موزه موسیقی راک اند روح ممفیس به اکتشافی تاریخی و آموزشی در پایه‌های موسیقی راک اند رول پرداخته و پیشگامان این انقلاب فرهنگی و ضد نژادپرستی را معرفی می‌کند. علاقه‌مندان به این موضوع، اگر اماکن بازدید از موزه را نداشته باشند، می‌توانند از برنامه‌های درسی این مجموعه که به‌صورت راهنمای جامع ۷۲ صفحه‌ای و با استانداردهای آموزشی طراحی شده است، استفاده کنند.

از سال ۲۰۰۸، موزه موسیقی راک اند روح ممفیس به جمع‌آوری هر نوع آهنگی پرداخت که در متن آن از کلمه ممفیس استفاده شده است. در کمال تعجب، تعداد این آهنگ‌ها از هزار عدد گذشته و این موزه همچنان نوازندگان و اهل موسیقی را دعوت می‌کند تا لیست موجود را گسترش دهند.

تصاویر از وب‌سایت موزه راک اند روح ممفیس