زندگی‌نامه محمود فرشچیان، استاد نگارگری معاصر ایران

استاد محمود فرشچیان، نقاش، نگارگر و مینیاتوریست معاصر ایرانی است که در طول دوره حیات خود، آثار بسیاری خلق کرد. آنچه موجب شهرت این نگارگر بزرگ شد، آثاری بود که با درون‌مایه مذهبی و ادبی تصویر شدند. تابلوهای او با نام‌های تابلوی «عصر عاشورا»، «شام غریبان» و تابلوی «ضامن آهو» به‌علاوه طراحی ضریح امام رضا (ع) و ضریح امام حسین (ع) از مهم‌ترین آثار هنری محمود فرشچیان به شمار می‌روند.

آنچه باید درباره محمود فرشچیان بدانید:

•  محمود فرشچیان کیست؟
• زندگی‌نامه محمود فرشچیان
• آثار و کتاب‌های استاد فرشچیان
• افتخارات و جوایز استاد فرشچیان
• موزه محمود فرشچیان

محمود فرشچیان کیست؟

_{منبع عکس: photokade.com}

محمود فرشچیان، استاد بزرگ نگارگری و از پدیده‌های نادر هنر معاصر ایران به شمار می‌رود که در زمینه طراحی و چگونگی کاربرد رنگ‌ها، از استعداد و توانایی فوق‌العاده‌ای برخوردار است. استواری خطوط قلم‌گیری و غنای محتوای آثار او که از ادبیات عرفانی و باورهای دینی سرچشمه می‌گیرند، او را به شهرتی کم‌نظیر در جهان رساند.

آثار نقاشی استاد محمود فرشچیان بر مبانی سنتی نقاشی استوار هستند؛ اما تغییرات چشمگیری که او در روند نقاشی سنتی ایران، از طریق تلفیق آن با تکنیک‌های نو به وجود آورد، سبب ایجاد سبک و مکتبی نو در نگارگری ایران شد. خارج کردن نقاشی از حالت هنری وابسته به ادبیات و استقلال‌بخشی به آن، سه‌بعدی کردن نقاشی با نگاه به هنر غرب و بازسازی مفاهیم دینی، از مهم‌ترین شاخصه‌های سبک وی محسوب می‌شوند.

او در سبک خود علاوه بر پایبندی به شیوه‌های کلاسیک نقاشی، از تکنیک‌های نو نیز برای توسعه دامنه نقاشی ایرانی بهره ‌برد. در سبک هنری او، هنر ایجاد رابطه‌ای هم‌زیستانه با تاربخ، ادبیات و شعر است. نقاشی پویا و پرجنب و جوش، تلفیق عناصر سنتی و مدرن، خلاقیت، نقوش متحرک، خطوط قدرتمند و نرم به‌علاوه خلقت رنگ‌های مواج از ویژگی‌های دیگر سبک وی هستند. آثار فرشچیان ترکیبی دل‌انگیز از نوآوری و اصالت را به نمایش می‌گذارند و درون‌مایه آن‌ها از اشعار کلاسیک، آیات قرآن، ادبیات فارسی، کتب مقدس مسیحیان و یهودیان به‌علاوه تخیل عمیق او نشئت می‌گیرند.

محمود فرشچیان در معرفی هنر نگارگری ایرانی به دنیا، نقشی مهمی در صحنه بین‌المللی ایفا کرد. او به دانشگاه‌ها و موسسات هنری مختلف برای سخنرانی دعوت می‌شد، همچنین آثار، کتاب‌ها و مقالات بسیاری درباره آثار نقاشی وی در دنیا منتشر می‌شد. فرشچیان همچنین آثار خود را به‌عنوان هدیه به سفرا و وزرای خارجی اعطا می‌کرد و برخی از آن‌ها را نیز در نمایشگاه‌های کشورهای پاریس، شیکاگو و نیویورک به نمایش ‌می‌گذاشت.

فدریکو مایور (Federico Mayor Zaragoza) مدیرکل یونسکو درباره محمود فرشچیان گفته است:

فرشچیان ضمن داشتن شناخت عمیق از هنر معاصر، به هنر ایرانی وفادار مانده و نه‌تنها هنر ایران را زیر پا نگذاشت، بلکه به حد اشباع از سرچشمه‌های آن نوشید تا آثار امروزین وی شاهدی بر گنجینه‌های دیروز او شود و بر آن میراث بیفزاید.

زندگی‌نامه محمود فرشچیان

_{منبع عکس: irna.ir}

محمود فرشچیان در چهارم بهمن ماه سال ۱۳۰۸ هجری شمسی در محله احمدآباد اصفهان به دنیا آمد. پدرش، حاج غلامرضا فرش‌فروش بود که به‌علت اشتغال به کار فرش، علاقه بسیاری به هنر داشت. محمود به‌همراه پدر به کارگاه هنرمندان و فرش‌فروشان می‌رفت. این رفت و آمدها سبب شد که از همان خردسالی غرق نقوش، رنگ‌ها، خطوط موازی و مدوری شود که حیرت او را برمی‌انگیخت و در مدت زمانی کوتاه، علاقه به هنر را در او نهادینه کرد.

محمود فرشچیان، شخصیت خود را در کودکی، فردی درون‌گرا معرفی می‌کند که نسبت به همسالان خود، کمتر به بازی رغبت نشان می‌داد و بیشتر علاقه داشت خود را به کار مشغول کند. گچ‌بری‌های روی دیوار، نقوش تابلوهای منزل پدر و نقش‌های قالی از همان ابتدای کودکی، توجه او را جلب می‌کردند و او ساعت‌ها غرق تماشای آن‌ها می‌شد.

وقتی محمود به سن تحصیل رسید، حاج غلامرضا، او را به «مدرسه متجدد گلبهار» فرستاد. این مدرسه با شهریه‌ای که خانواده‌ها برای فرزندان خود می‌دادند، به سبک مدارس اروپا اداره می‌شد. علاقه محمود به هنر نقاشی در همین دوره هویدا شد. او از تماشای زیبایی نقوش روی فرش‌ها لذت می‌برد و طرح‌های نقشه قالی را روی صفحه کاغذ می‌کشید.

 استعداد نقاشی محمود در آن زمان هویدا شده بود. به این جهت با وساطت معلمش، ضیاالدین امامی، به حاج میرزا امامی، روحانی و نقاش برجسته آن زمان معرفی شد که کارگاه نقاشی داشت و هم‌زمان با تحصیل، چهار سال به شاگردی او نیز مشغول شد. 

محمود فرشچیان تحصیلات خود را تا ششم ابتدایی در مدرسه گلبهار به پایان رسانید و در سال ۱۳۲۴ هجری شمسی در سن ۱۶ سالگی به هنرستان هنرهای زیبای اصفهان رفت. او در هنرستان اصفهان از محضر استاد عیسی بهادری، استاد نابغه و توانمند آن دوره، نقاشی فرش، مینیاتور، نقاشی رنگ و روغن و اصول و مبانی طراحی نقوش سنتی (نقشه فرش، تذهیب ، مینیاتور) را فراگرفت و بعد از چهار سال موفق به دریافت دیپلم شد. استاد حسن به‌نیا معروف به «متین» و استاد عدنانی نیز در رشد هنری استاد فرشچیان نقش مهمی داشتند.

فرشچیان در هنرستان اصفهان ابزار نقاشی، رنگ‌ها، طراحی فرش و ساخت سرامیک را فرا گرفته بود. استاد بهادری یکی از گلدان‌های ساخته دست فرشچیان را در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی به‌عنوان یک نمونه‌ از هنر خوب ایرانی برای یادگاری به آرتور پوپ، هنرشناس مشهور، اهدا کرد. 

فرشچیان در سن ۲۱ سالگی با انرژی فراوان و شوری عمیق، وارد انجمن‌الشعرای اصفهان شد و شروع به بررسی آثار هنری و معماری اصفهان کرد. او از تماشای آثار تاریخی اصفهان از چهل ستون گرفته تا مسجد شیخ‌لطف ا‌الله با طرح‌های اسلیمی، ختایی و کاشی‌های بی‌نظیر آن سیر نمی‌شد و هنگام بررسی نقش‌های این آثار، همانند یک محقق به مطالعه موشکافانه نقش‌ها مشغول می‌شد و در این راه سر از پا نمی‌شناخت. به گفته برخی از هنردوستان، او در دوره سربازی نیز قلم و رنگ را کنار نگذاشت و آثاری را خلق کرد که بسیار مورد تشویق قرار گرفتند.

_{منبع عکس: fa.wikipedia.org}

محمود فرشچیان در سال ۱۳۲۹ هجری شمسی برای ادامه تحصیل به آکادمی هنرهای زیبای وین رفت. او مدت هفت سال در اتریش تحصیل کرد و با مطالعه سبک‌های نگارگری دنیا، سبک هنری خود را بنیان گذاشت. استاد فرشچیان در این دوره به کتابخانه ملی پاریس، موزه متروپولیتن در نیویورک، دانشگاه هاروارد، موزه بریتانیا و گالری فریر واشنگتن دسترسی داشت و آثار هنری غرب را مطالعه می‌کرد.

فرشچیان در سال ۱۳۳۲ هجری شمسی برای مطالعه آثار هنرمندان معروف جهان، به تماشای موزه‌های دنیا رفت. سفر مطالعاتی او دو سال طول کشید و در این راه تجربه‌های هنری فراوانی کسب کرد، سپس به ایران بازگشت و در سال ۱۳۴۰ هجری شمسی کار خود را در اداره‌کل هنرهای زیبای تهران آغاز کرد، او همچنین در سال ۱۳۵۳ هجری شمسی مدیر اداره ملی و استاد هنرهای زیبا در دانشگاه تهران شد.

استاد فرشچیان در طول تدریس خود، شاگردان بسیاری پرورش داد که برخی از آن‌ها به شهرت زیادی در نقاشی دست پیدا کردند. از جمله این نقاشان می‌توان اردشیر مجرد تاکستانی، حسین کاشیان، محمدباقر آقامیری و مجید مهرگان را نام برد. او بعد از آن در سال ۱۳۵۹ هجری شمسی از دانشگاه هنرهای زیبای تهران درخواست بازنشستگی کرد، با درخواست او موافقت شد و استاد بعد از بازنشستگی، بیشتر به کار نقاشی و مطالعه پرداخت. او از آن تاریخ به بعد، آثار هنری بسیاری را به تصویر کشید که هرروز استعداد و توانایی نگارگری او را برای ایرانیان و مردم سراسر جهان هویدا می‌کرد.

استاد فرشچیان در خانواده‌ای مذهبی رشد و نمو یافت و ارادت او به پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار در آثار او هویدا است. به گفته ایشان، ارادت مادر استاد به امام سوم شیعیان، بر او موثر افتاد و نقش مهمی در شکل‌گیری اثر «عصر عاشورا» داشت. تابلوی عصر عاشورا از تاثیرگذارترین آثار استاد بر مخاطبان بوده است.

_{منبع عکس: khabaronline.ir}

ارادت استاد فرشچیان به امام هشتم شیعیان، جزو عقایدی است که تاثیر شگرفی بر زندگی هنری استاد گذاشت. وی تاکید می‌کند که در خلق آثاری چون تابلوی ضامن آهو و طراحی ضریح امام رضا (ع) از یاری ایشان بی‌نصیب نبوده است و حتی امام در این مسیر، دست استاد را که مدتی به‌علت بیماری قلبی، توانایی نقاشی نداشت، شفا داد.  استاد در سخنان خود گفته است که چهره امام هشتم را در خواب دیده و همان چهره را در تابلوهای ضامن آهو نقاشی کرده است.

نام استاد محمود فرشچیان اکنون به‌عنوان نگارگری صاحب سبک و چهره‌ای ماندگار در تاریخ هنر ایران و جهان ثبت شده است. او اکنون ساکن نیوجرسی آمریکا است و سفرهای فصلی به ایران دارد.

استاد فرشچیان در سال ۱۳۳۴ هجری شمسی با نیادخت قوامی ازدواج کرد و از او صاحب سه فرزند شد. فرزندان فرشچیان به نام‌های علی‌مراد، لیلا پزشک و روان‌شناس هستند و دختر دیگر او فاطمه، از اعضای سازمان مجاهدین خلق بود که در عملیات مرصاد کشته شد.

آثار و کتاب‌های استاد فرشچیان

_{منبع عکس: bazaremina.ir}

استاد فرشچیان آثار بسیاری دارد که تعداد آن‌ها به‌طور کامل مشخص نیستند. حدود ۱۵۰ اثر از آثار نقاشی او در موزه سعدآباد تهران نگهداری می‌شوند و ۱۵ تابلو از ایشان نیز در موزه آستان قدس رضوی نمایش داده شده‌اند.

تماشای تابلوهای استاد فرشچیان برای کسانی که او را نمی‌شناسند و با آثار او آشنایی ندارند، بسیار هیجان‌انگیز است؛ زیرا هنرمندی او در آثارش از همان نگاه اول برای مخاطب هویدا می‌شود. استاد بر تمام اصولی که نقاشان پیش از خود می‌دانستند، مسلط است؛ به این جهت، بیننده از تماشای آثار او به وجد می‌آید. غنای درون‌مایه، رنگ‌آمیزی مینیاتورها و تنوع آثار منحصربه‌فرد فرشچیان هر چشم زیبابینی را به خود جذب می‌کنند.

استاد فرشچیان در کاربرد رنگ‌های تند و ملایم، استعدادی کم‌نظیر دارد و با سایه‌روشن‌های خود، نقش را به دلرباترین شکل ممکن جلوه می‌دهد تا مخاطب را در برابر برترین سنت موروثی رنگ‌آمیزی و تهذیب ایرانی قرار دهد. رنگ‌آمیزی منحصربه‌فرد او تداوم نقاشی دوره تیموری است؛ زیرا در آن دوره نیز به شکلی باورنکردنی، درک پیشرفته‌ای از رنگ وجود داشت.

مهم‌ترین تابلوهای نقاشی محمود فرشچیان

• تابلوی بامدادان: او اولین تابلو مینیاتور خود به نام «بامدادان که تفاوت نکند لیل و ناهار» را در سال ۱۳۲۵ و در سن ۱۷ سالگی طراحی کرد.
• تابلوی «دوش دیدم که ملائک در میخانه زدند»: این تابلو از آثار معروف استاد فرشچیان به شمار می‌رود که در سال ۱۳۲۶ و در سن ۱۸ سالگی آن را کشید.  
• تابلوی پنجمین روز آفرینش:  تابلوی پنجیمن روز آفرینش از تابلوهای نفیس استاد فرشچیان محسوب می‌شود که درون‌مایه آن، خلق جهان آفرینش است. او در این اثر، مراحل ۶‌ گانه جهان آفرینش را بر اساس آیه‌های قرآن کریم به تصویر کشید. استاد فرشچیان این تابلو را در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی با استفاده از تکنیک اکریلیک روی مقوای بدون اسید و با سبک نگارگری کشید و در سال ۱۳۶۹ هجری شمسی آن را به موزه آستان قدس رضوی (در صحن کوثر حرم) اهدا کرد.

_{منبع عکس: carpetmaster.ir}

• تابلوی عصر عاشورا: تابلوی عصر عاشورا در سال ۱۳۵۵ تصویر شد. او در این تابلو، بدون هیچ اشاره‌ای به حوادث روز عاشورا، آثار به‌جای مانده از حوادث این روز را در این تصویر نشان می‌دهد. درون‌مایه تابلو، نشانه بروز تراژدی است که نتیجه آن در تصویر موج می‌زند و مخاطب با تماشای آن، غرق نوعی آگاهی حزن‌انگیز می‌شود.

_{منبع عکس: fa.shafaqna.com}

• تابلوی ابراهیم نبی یا «آزمون بزرگ»: این اثر از دیگر آثار مشهور محمود فرشچیان است. استاد این تابلو را در عید قربان سال ۱۳۶۷ هجری شمسی آغاز کرد و هفت ماه بعد کار خود را با اتمام این تابلوی باشکوه، به پایان رساند. حضرت ابراهیم در این تابلو، آماده اجرای فرمان الهی است و حضرت اسماعیل با دست‌ها و چشمان بسته در یک سوی تصویر و درسوی دیگر تابلو، فرشتگان الهی قرار دارند. فرشتگان حامل پیام خداوند برای دست‌کشیدن ابراهیم از قربانی پسر هستند. این تابلوی زیبا در کاخ‌موزه سعدآباد نگهداری می‌شود.
• تابلوی ضامن آهو: تابلوی ضامن آهو از نفیس‌ترین و زیباترین تابلوهای استاد فرشچیان به شمار می‌رود. این تابلو در سال ۱۳۸۵ هجری شمسی، روی مقوای بدون اسید، با تکنیک اکلریک و سبک نگارگری خلق شد. این اثر علاوه بر ویژگی‌های ظاهری، محتوای معنوی و اعتقادی نیز دارد.

_{منبع عکس: nody.ir}

• تابلوی غدیر خم و تابلوی کوثر: این دو تابلو از زیباترین تابلوهای محمود فرشچیان هستند که تابلوی غدیر در سال ۱۳۸۵ هجری شمسی آغاز و سه سال بعد پایان یافت. تابلوی کوثر نیز در سال ۱۳۸۶ هجری شسمی به اتمام رسید. درون‌مایه تابلوی غدیر خم، به امامت امام علی (ع) در روز غدیر خم اشاره دارد و تابلوی کوثر، تصویر حضرت زهرا (ع) در روز قیامت را نشان می‌دهد که شفاعت خلق را از خداوند درخواست می‌کند.

_{منبع عکس: ایلنا}

• تابلوی شمس و مولانا: تابلوی شمس و مولانا در تابستان سال ۱۳۸۶ هجری شمسی رونمایی شد. این اثر زیبا بعدها به‌صورت تمبر نیز منتشر شد. فرشچیان در این اثر با الهام از بیت «از دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست» و کاربرد رنگ‌های خاص، تلاش می‌کند حالت روحانی و کشش مولوی به شمس را به‌بهترین نحو تصویر کند، که در این راه به‌توفیق نیز دست یافته است.

_{منبع عکس: banimode.com}

• تابلوی ضامن آهوی دو: تابلوی ضامن آهوی دو، اثر دیگری از محمود فرشچیان است که آن را در سال ۱۳۸۹ هجری شمسی تصویر کرده است. این اثر هم‌زمان با ولادت امام هشتم (ع) به موزه آستان قدس رضوی هدیه شد.
• تابلوی ستایش: تابلوی ستایش پروردگار اثری است که همه موجودات اعم از انسان، دیو، جن، فرشته و حیوانات گوناگون را در حالت ستایش خداوند و تضرع به درگاه پروردگار تصویر می‌کند. این تابلو که تصویر آن یک سال و نیم به طول انجامید، با الهام از مفهوم آیه: «'یسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ'» کشیده شد.

_{منبع عکس: razavi.news}

• تابلوهای آسمان چهارم: این دو تابلو از جدیدترین آثار فرشچیان هستند که سال ۱۳۹۵ رونمایی شدند. او در تابلوی «آسمان چهارم»، معراج پیامبر (ص) را به تصویر می‌کشد. حضرت محمد (ص) که با جبرئیل برای دیدار خداوند می‌روند، وقتی به آسمان چهارم می‌رسند. آنجا جبرئیل به پیامبر عرض می‌کند که قادر نیست بالاتر برود و پیامبر را همراهی کند؛ زیرا پرهای او می‌سوزند. بنابراین پیامبر (ص) ادامه راه را تنهایی به معراج می‌رود.

_{منبع عکس: fa.wikipedia.org}

• تابلوی شام غریبان: این تابلو حادثه غم‌انگیزی را در فاصله غروب و شب به تصویر می‌کشد. که ترکیب رنگ در آن برای نمایش آن ساعت از شبانه‌روز، اوج هنر رنگ‌آمیزی استاد محمود فرشچیان را نشان می‌دهد.

_{منبع عکس: fa.wikishia.net}

• تابلوی یتیم‌نوازی علی: تابلوی یتیم‌نوازی علی که به نام «پناه» نیز شهرت دارد از آثار نفیس استاد محمود فرشچیان محسوب می‌شود که در ۲۱ ماه رمضان سال ۱۳۹۷، مصادف با شهادت امام علی (ع) رونمایی شد. درون‌مایه این تابلو، امام را نشان می‌دهد که یتیمانی را در آغوش خود گرفته است و آن‌ها را مورد تفقد قرار می‌دهد.

_{منبع عکس: fa.wikishia.net}

• طراحی پنجمین ضریح حرم امام رضا (ع) : طراحی ضریح جدید حرم امام رضا (ع) و طرح مقبره جدید امام سوم شیعیان در کربلا نیز از آثار استاد فرشچیان هستند.

نقاشی‌های جشن نور، تصویری از مهر، شکسته، وساطت، نکویی اهل حرم، نگاه، ستاره صبح، عشق، مژده نور، عطر محبت، نوای مهر، گرمای عشق، بوسه‌ای بر خاک، ایثار، آهنگ پرواز، در راه ملکوت، حافظ، گلهای تنهایی، رایحه دلنواز، رایحه شادمانی، نشاط، بی‌گناه، جدال با نفس، حکایت نی، شکوفه‌های صبحگاهی، آهنگ زندگی، سحر، غرور، کوزه‌ها، چوگان، فراسو، ناز، روزی ز سر سنگ، موی سپید، تکریم دانش، آدمی‌زاده، نیایش، یارب، موسی (ع) و مولود کعبه از دیگر تابلوهای مینیاتور زیبای استاد هستند. او از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۳ هجری شمسی، ۱۵ اثر از آفریده‌های هنری خود را به حرم امام هشتم شیعیان اهدا کرد.

نقاشی‌های استاد فرشچیان در کتاب‌ها

_{منبع عکس: digikala.com}

• نقاشی‌های کتاب شاهنامه فردوسی در سال ۱۳۵۳ ه.ش
• نقاشی‌ها و طراحی‌های استاد محمود فرشچیان، جلد اول، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، سال ۱۳۵۵ ه.ش
• برگزیده آثار نقاشی محمود فرشچیان، انتشارات نگاه، بهار ۱۳۸۶ ه.ش
• نقاشی‌هایی کتاب پهلوانان بزرگ در شاهنامه فردوسی در سال ۱۳۷۰ ه.ش
• داستان‌های پهلوانان در شاهنامه فردوسی، ۱۳۷۲ هجری شمسی
• نقاشی‌های دیوان حافظ
• نقاشی‌های کتاب رباعیات عمر خیام
• آلبوم محمود فرشچیان، جلد دوم، چاپ آلمان (جلد اول آن نایاب است)
• محمود فرشچیان، جلد سوم، چاپ آلمان
• محمود فرشچیان، جلد چهارم، چاپ ایتالیا
• محمود فرشچیان، مجموعه آثار، جلد پنجم، خانه فرهنگ و هنر گویا ۱۳۸۷ ه.ش
• مقاله‌های تحقیقی استاد و سخنرانی او درباره هنر ایران در آمریکا

_{منبع عکس: hrkhedmatgozar.ir}

آثار استاد فرشچیان در ۳۷ نمایشگاه انفرادی و ۶۲ نمایشگاه گروهی به نمایش درآمده‌اند. نمایشگاه‌هایی که آثار استاد در آن‌ها نمایش داده شده است عبارت‌اند از: 

• موزه کاخ چهلستون اصفهان
• مؤسسه فرهنگی ایران و بریتانیا در اصفهان
• دانشگاه تهران
• تالار فرهنگ تهران
• موزه هنرهای معاصر تهران
• گالری مینیاتور هنرهای زیبای تهران
• انجمن ایران و آمریکا در تهران
• موزه ایران باستان در تهران
• موزه کاخ گلستان تهران
• موزه لاهور در لاهور
• شورای ملی هنر کراچی
• مؤسسه فرهنگی هنری راولپندی پاکستان
• موزه هنرهای زیبای الجزیره
• مؤسسه فرهنگی هنری استانبول
• گالری کوروش در پاریس
• گالری هنرهای زیبای اروپا در وین
• گالری هنر مولر در مونیخ
• پلازای باربرینی در رم
• گالری موسیقی میلان
• موزه علم و صنعت شیکاگو
• گالری فاکس ورث در نیویورک
• دانشگاه یوتا در شهر سالت‌لک (Salt Lake City)
• مؤسسه خاورمیانه در واشنگتنDC

افتخارات و جوایز استاد فرشچیان

_{منبع عکس: mostaghelonline.com}

استاد فرشچیان برای دست‌یابی به جایگاه خود به‌عنوان نماینده نگارگری ایران معاصر در جهان، تلاش‌های بی‌وقفه‌ای را انجام داد و از مسیر پرپیچ و خمی گذشت. او در این راه به جوایز و افتخاراتی نائل شد که بیشتر آن‌ها را از آکادمی‌های هنر دنیا دریافت کرد. این جوایز عبارت‌اند از: 

• دریافت مدال طلای هنر‌های نظامی در ایران، سال ۱۳۳۱
• دریافت مدال طلای جشنواره بین‌المللی هنر بلژیک، سال ۱۳۳۷
• اعطای جایزه اول وزارت فرهنگ و هنر در ایران به فرشچیان در سال ۱۳۵۲
• دریافت مدال طلای آکادمی هنر و کار ایتالیا در سال ۱۳۶۰
• کسب دیپلم لیاقت دانشگاه هنر ایتالیا در سال ۱۳۶۱
• دریافت دیپلم آکادمیک اروپای ایتالیا در سال ۱۳۶۲
• دریافت تندیس طلایی اروپایی هنر ایتالیا در سال ۱۳۶۳
• دریافت نشان هنر نخل طلایی ایتالیا در سال ۱۳۶۳
• دریافت تندیس طلایی اسکار ایتالیا در سال ۱۳۶۴
• کسب نشان درجه یک هنر ایران در سال ۱۳۷۲
• دریافت مدال طلای جشنواره بین‌المللی هنر آمریکا در سال ۱۳۷۴
• ثبت نام استاد در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم در سال ۱۳۷۹
• دریافت نشان چهره ماندگار هنر ایران در سال ۱۳۸۰
• برگزیده چهاردهمین جشنواره رادیو و تلویزیون استان اصفهان در سال ۱۳۸۵
• دریافت نشان افتخار جهادگری در عرصه فرهنگ و هنر ایران در سال ۱۳۹۳
• افتتاح دانشگاه محمود فرشچیان به نام «دانشگاه هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان» در تاریخ ۳۰ مهر سال ۱۳۹۷ که زیرمجموعه دانشگاه آزاد اسلامی است.
• اختصاص بخشی از کاخ بیرونی رضاشاه پهلوی به آثار محمود فرشچیان و ثبت آن به‌عنوان «موزه محمود فرشچیان» در تهران.

موزه محمود فرشچیان

_{عکاس: جواد هادی}

کاخ بیرونی رضاشاه پهلوی، از قدیمی‌ترین ساختمان‌های مجموعه کاخ سعدآباد با حدود ۶۰۰ متر وسعت، به موزه آثار استاد محمود فرشچیان اختصاص یافته است. ساختمان این موزه، که ویژگی‌های معماری دوره قاجار را دارد، از یک طبقه و یک زیرزمین تشکیل می‌شود. این بنا در دوره پهلوی اول، دفتر کار رضاشاه پهلوی و مدتی نیز محل اقامت ملکه دولتشاهی، همسر چهارم او بود. این عمارت در دوره پادشاهی محمدرضاشاه، محل سکونت سرآشپز دربار شد و بعد از انقلاب ۵۷، به انباری برای نگهداری اموال موزه و تجهیزات سعدآباد تغییر کاربری داد.

ساختمان کاخ رضاشاه در دهه ۱۳۷۰ هجری شمسی بعد از مرمت و ایجاد تغییراتی در فضای داخلی آن، به موزه نمایش آثار محمود فرشچیان، مینیاتوریست بزرگ ایرانی، تبدیل و در مهر ۱۳۸۰ افتتاح شد. موزه پنج سالن دارد و با حدود ۷۰ اثری که از استاد به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اهدا شده بود، شروع به کار کرد، سپس تعداد آثار آن به مرور افزایش یافت. در مقابل بنای این موزه، تندیسی از استاد محمود فرشچیان نصب شده است.

فیلم مستندی نیز در نکوداشت استاد محمود فرشچیان با عنوان «عشق‌پرداز» به کارگردانی حمید کاویانی ساخته شد. در این فیلم هنرمندانی چون یدالله کابلی (خطاط)، علی‌اکبر صادقی (نقاش) و حجت شکیبا (نقاش) حضور داشتند و عزت‌الله انتظامی، پرویز پورحسینی و زیبا بروفه در آن نقش‌آفرینی کردند.

_{منبع عکس: carpetmaster.ir}

استاد فرشچیان با تلفیق هنر نگارگری ایران با تکنیک‌های غرب، سبکی جدید را در هنر ایران ایجاد کرد. تابلوهای زیبای او، تکرار رنگ‌های آبی کبود و لاجوردی است که هربار نقشی جدید از میان آن‌ها هویدا می‌شود. استفاده از خطوط منحنی، کاربرد رنگ‌های گرم و درون‌مایه‌های ادبی، مذهبی و تاریخی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آثار اوست. اگر شما هم درباره استاد فرشچیان، سبک نقاشی و آثار او نظری دارید، آن را با ما و کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

_{منبع عکس کاور: وب‌سایت farhikhtegandaily.com؛ پدیدآورنده: نامشخص}