بارش شهابی جوزایی؛ پادشاه بارش‌های شهابی در آسمان
سالانه چندین بارش شهابی اتفاق می‌افتد که بارش شهابی برساوشی، بارش شهابی ربعی و بارش شهابی جوزایی از معروف‌ترین آن‌ها هستند. قبلا در مورد بارش شهابی برساوشی در کجارو نوشته بودیم. بارش شهابی جوزایی که معمولا بزرگ‌ترین بارش شهابی سال و پادشاه بارش‌های شهابی سالانه می‌شود، این روزها میزبان آسمان شب است. این جشنواره سالانه که درخشان‌ترین بارش شهابی در طول سال است، در ساعت اوج خود میزبان بیش از ۱۰۰ شهاب است و برای مشاهده آن نیازی به تجهیزات خاص نیست. بهترین زمان برای مشاهده بارش شهابی، بعد از غروب خورشید و تا قبل از سپیده‌دم محسوب می‌شود. البته شرایط دیگری را هم باید مد نظر داشت که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
بارش شهابی جوزایی چیست؟
بارش شهابی یکی از پدیده‌های آسمان شب است و زمانی اتفاق می‌افتد که زمین از بین توده‌ای از ذرات ریز فضایی به‌جای‌مانده از دنباله‌دارها یا سیارک‌ها عبور می‌کند. این ذرات اگر در مدار زمین باشند به‌سرعت وارد اتمسفر زمین می‌شوند و در نهایت ما آن‌ها را به‌شکل نور می‌بینیم. منشا هرکدام از بارش‌های شهابی، ناحیه مشخصی در آسمان است که «کانون بارش» نام دارد. بارش‌های شهابی را به سه روش نام‌گذاری می‌کنند. یکی از این روش‌ها انتخاب نام صورت فلکی است که کانون بارش در هنگام اوج فعالیت‌ها در آن قرار دارد؛ مثلا کانون بارش در هنگام «بارش شهابی جوزایی»، صورت فلکی جوزا است.
بارش شهابی جوزایی (Geminid Meteor Shower) از بزرگ‌ترین بارش‌های شهابی سالانه است که علاقه‌مندان زیادی هم دارد. بارش شهابی جوزایی جزو معدود بارش‌هایی است که منشا آن دنباله‌دار نیست؛ بلکه جریان بقایای به‌جای مانده از سیارک فایتون ۳۲۰۰ آن را ایجاد می‌کند. این بارش، شهاب‌های روشن فراوانی دارد؛ چراکه قطر شهاب‌ها زیاد است و آذرگوی‌ها (یعنی شهابی که از شهاب‌های عادی درخشنده‌تر است) در میان آن‌ها زیاد هستند.
بارش شهابی جوزایی 98 را چه زمانی ببینیم؟
بارش شهابی جوزایی 98 در حال حاضر فعال است. این رویداد آسمانی هر سال در حدود ۱۶ آذر آغاز می‌شود و تا ۲۳ آذر به اوج خود می‌رسد. پایان این بارش نیز ۲۷ آذرماه است. جمعه شب (۲۱ آذر) و بامداد شنبه (۲۲ آذر) می‌توانید شاهد اوج بارش‌ها در آسمان شب باشید.
فستیوال سالانه‌ی نور در آسمان ممکن است در مقایسه با سال‌های دیگر، باشکوه نباشد. علت آن هم رقابت ماهِ تقریبا کامل با شهاب‌ها است. به این ترتیب دنباله‌ی درخشان شهاب‌ها در نور مهتاب ناپدید می‌شوند و فقط درخشان‌ترین شهاب‌ها قابل‌مشاهده هستند. در شرایط ایدئال می‌توان بیش از ۱۰۰ شهاب در ساعت دید.
انجمن بارش شهابی آمریکا (American Meteor Society) اعلام کرده است:
به‌جای مشاهده ۶۰ یا تعداد بیشتری شهاب در ساعت، احتمالا فقط ۲۰ شهاب خواهید شمرد.
به‌رغم محدودیتی که برای تماشای شهاب‌ها هست، این رویداد سالانه ارزش مشاهده را دارد. برای مشاهده این رویداد شاید لازم باشد کمی از خواب‌تان بزنید.
در روز ۲۱ آذر، ماه ساعت ۱۸:۰۲ طلوع خواهد کرد و رفته‌رفته آسمان را نورانی می‌کند. برای مشاهده بارش شهابی بهتر است بعد از غروب خورشید و تاریک شدن هوا، پیش از اینکه ماه اوج بگیرد، مکان مناسبی را برای رصد شهاب سنگ‌ها پیدا کنید.
بارش شهابی جوزایی 98 را کجا تماشا کنیم؟
بارش شهابی در تمام شهرهای ایران و با چشم غیر مسلح قابل‌مشاهده است. برای مشاهده بهتر این بارش‌ها بهتر است به‌دنبال مکانی تاریک باشید که از آلودگی‌های نوری شهرها دور باشند. مناطق کویری بهترین جاها برای تماشای این رویداد محسوب می‌شوند. اگر هوا ابری باشد شانس دیدن شهاب‌ها کمتر خواهد شد.
نکاتی که باید برای تماشای بارش شهابی در نظر بگیرید
- فراموش نکنید که لباس گرم بپوشید؛ به‌خصوص اگر کویر را برای تماشای این رویداد انتخاب کرده‌اید.
- به مکانی تاریک بروید و تلفن همراه‌تان را کنار بگذارید تا چشم‌تان در تاریکی نسبی تنظیم شود.